Ίμια:23 χρόνια από τότε που χάθηκαν 3 Έλληνες και «γκρίζαρε» το Αιγαίο
Το χρονικό της κρίσης και η δραματική νύχτα
Η νύχτα των Ιμίων πριν 23 ολόκληρα χρόνια έμεινε στην Ιστορία ως η νύχτα που κόστισε τη ζωή σε 3 αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού και «γκρίζαρε» το Αιγαίο Πέλαγος, σημαδεύοντας μία περίοδο έντονης κρίσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που λίγο έλειψε να προκαλέσει πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, στο πιο έντονο επεισόδιο των τελευταίων δεκαετιών.
Στις 31 Ιανουαρίου οι Χριστόδουλος Καραθανάσης, Παναγιώτης Βλαχάκος και Έκτορας Γιαλοψός, έχασαν τη ζωή τους, με την κρίση να λήγει μερικές ώρες μετά, από παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον.
Η υπόθεση με τις βραχονησίδες για αρκετές ημέρες είχε προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών, με τη κρίση να αρχίζει τα Χριστούγεννα του 1995, όταν για πρώτη φορά οι Τούρκοι αμφισβήτησαν ανοιχτά την κυριαρχία της Ελλάδας στην περιοχή.
Το φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάρα» προσάραξε στη μικρή Ίμια και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το Λιμεναρχείο Καλύμνου έσπευσε να βοηθήσει, αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε γιατί έλεγε πως είναι σε τουρκική περιοχή. Την επόμενη ημέρα το Λιμεναρχείο ενημέρωσε το υπουργείο Εξωτερικών, που με τη σειρά του ενημέρωσε το αντίστοιχο τουρκικό υπουργείο.
Στις 27 Δεκεμβρίου, η απάντηση του Τούρκου υπουργού Τσινάρ Εγκίν ήταν πως, άσχετα με το θέμα, υπάρχει πρόβλημα στα Ίμια σχετικά με το ποιος είναι κυρίαρχος στην περιοχή.
Την επομένη, δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το ίδιο πρωινό ένα πλήρως εξοπλισμένο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά, με τον Τούρκο πιλότο να διασώζεται από Έλληνες.
Στις 29 Δεκεμβρίου ωστόσο, ήρθε νέο έγγραφο από την Τουρκία το οποίο έλεγε πως οι βραχονησίδες ανήκουν στην Τουρκία, καθώς είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού της Αλικαρνασσού, θέτοντας άμεσα θέμα ιδιοκτησίας των βραχονησίδων.
Εκεί ήρθε και η πρώτη αντίδραση, αρκετές ημέρες μετά, από την Ελλάδα. Ο τότε δήμαρχος Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης ύψωσε την ελληνική σημαία στα Ίμια, ενώ την επόμενη μέρα έπραξε το ίδιο στην άλλη βραχονησίδα της περιοχής.
Αμέσως έγινε θέμα στα τουρκικά κανάλια και προκάλεσε σάλο στη γειτονική χώρα. Δύο Τούρκοι δημοσιογράφοι της «Χουριέτ» αποφάσισαν να πάνε στο νησί στις 27 Ιανουαρίου και κατέβασαν την ελληνική σημαία, βάζοντας μια τούρκικη, βιντεοσκοπώντας το όλο γεγονός, προκαλώντας νέο επεισόδιο.
Την επόμενη μέρα το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική, παραβαίνοντας την πολιτική εντολή που ήταν μόνο να υποσταλεί η τούρκικη σημαία, ενώ το ίδιο βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μικρή Ίμια από το περιπολικό «Πυρπολητής» προκειμένου να φυλάξουν τη σημαία κατά τις νυχτερινές ώρες και να επιστρέψουν στο σκάφος τους πριν την ανατολή του ηλίου.
Την επόμενη μέρα, ο Κώστας Σημίτης, που μόλις είχε αναλάβει την πρωθυπουργία, δήλωσε πως η Ελλάδα θα απαντήσει δυναμικά στις όποιες προκλήσεις, με την Τουρκάλα ομόλογό του Τανσού Τσιλέρ να απαντά πως ο ελληνικός στρατός θα απομακρυνθεί από τα Ίμια.
Στις 31 Ιανουαρίου του 1996, οι τουρκικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια. Στις 05:30 συμβαίνει το ίδιο, με το ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού να φτάνει το σημείο, όπου δυστυχώς έπεσε στη θάλασσα κατά την επιστροφή του, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τα τρία μέλη του πληρώματος: ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο επίσης υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.
Σύμφωνα με το Πολεμικό Ναυτικό, το ελικόπτερο έπεσε λόγω της κακοκαιρίας, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από το ΓΕΝ, με την τουρκική φρεγάτα «Γιαβούζ» να προσφέρεται να βοηθήσει, αλλά να λαμβάνει αρνητική απάντηση από την ελληνική πλευρά.
Πάντα υπήρχαν οι «φωνές» που έλεγαν πως το ελικόπτερο έπεσε από το Τουρκικό Ναυτικό, όμως αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ. Η θεωρία πως η πραγματική αιτία της πτώσης του ελικοπτέρου αποκρύφτηκε για να μη μπουν οι δύο χώρες σε πόλεμο συνεχίζει να υπάρχει, όμως δεν έχει αποδειχθεί.
Στις 6:00 το πρωί οι ΗΠΑ διά του υπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
Στην ιστορία εκτός από τις «γκρίζες ζώνες» και τους τρεις αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, έμεινε και το «θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των ΗΠΑ» του Κώστα Σημίτη από το βήμα της Βουλής.