Για τους ψηφοφόρους, κάθε εκλογικός κύκλος στις ΗΠΑ παρουσιάζει μια εικόνα που ξεχωρίζει από όλες τις άλλες. Πολλοί θυμούνται το 2016 ως τη χρονιά του «Make America great again», ενώ το 2020 ήταν η χρονιά με τις μάσκες Covid και τους ισχυρισμούς για κλεμμένες ψήφους. Το 2024 θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία για κάτι πιο πεζό, ίσως ως η χρονιά των ταπεινών αυγών;
Όπως εξήγησε στην κάμερα ο Τζέι Ντι Βανς, ο υποψήφιος συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ, μιλώντας από ένα παντοπωλείο στην Πενσιλβάνια, με σηκωμένα μανίκια και κρατώντας στο χέρι έναν δίσκο με λευκά αυγά: «Όταν η Κάμαλα Χάρις ανέλαβε τα καθήκοντά της, τα αυγά δεν ξεπερνούσαν τα 1,50 δολάρια τη δωδεκάδα. Τώρα, μια δωδεκάδα αυγά θα σας κοστίζει περίπου 4 δολάρια χάρη στις πολιτικές της για τον πληθωρισμό».
Το βίντεο, το οποίο δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο μήνα μέσω της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ, δεν άργησε να προσελκύσει τη χλεύη των επικριτών. Οι τηλεθεατές επεσήμαναν γρήγορα ότι τα αυγά πίσω από τον Βανς πωλούνταν προς 2,99 δολάρια τη δωδεκάδα, ενώ αυτός κρατούσε πάνω από δύο δωδεκάδες στα χέρια του.
Ωστόσο, το κόλπο εκμεταλλεύτηκε τις εύλογες ανησυχίες των Αμερικανών ψηφοφόρων σχετικά με την αύξηση του κόστους των καθημερινών ειδών παντοπωλείου, ανησυχίες που η εκστρατεία της Χάρις δυσκολεύτηκε να αντιμετωπίσει.
Την περασμένη Τετάρτη, σε εκδήλωση του CNN, ένας ψηφοφόρος ρώτησε την Χάρις ποιες πολιτικές θα εισήγαγε την πρώτη ημέρα της θητείας της ως πρόεδρος για να μειώσει το κόστος των ειδών παντοπωλείο. Η απάντησή της αφορούσε την αύξηση των τιμών και τη θητεία της ως γενική εισαγγελέας, αλλά δεν κατάφερε να περιγράψει ένα σαφές σχέδιο δράσης. Οι εκλογές αυτές θα κριθούν στους διαδρόμους των σούπερ μάρκετ των ΗΠΑ, από το Trader Joe's μέχρι το Wegmans. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών, οι τιμές των ειδών παντοπωλείου αυξήθηκαν κατά 25%, ξεπερνώντας τον συνολικό πληθωρισμό, και η αντίληψη του ποιος και τι φταίει γι' αυτό θα είναι το κλειδί όταν έρθει η ώρα της ψηφοφορίας.
«Η αγορά αυγών αποτελεί κοινό σημείο για όλους μας και όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε με αυτό», δήλωσε ο Μίτσελ Μπράουν, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Όμπερν. «Τα αυγά μπορούν επομένως να χρησιμοποιηθούν ως αντιπροσωπευτικό μέσο για την ερμηνεία της γνώμης του κοινού σχετικά με το ποιος υποψήφιος θα τα πάει καλύτερα στην οικονομία».
Σύμφωνα με εθνική δημοσκόπηση της Wall Street Journal, ο Τραμπ αύξησε το προβάδισμά του έναντι της αντιπάλου του στις 12 μονάδες από οκτώ, ως ο υποψήφιος που θεωρείται ότι μπορεί να χειριστεί καλύτερα την οικονομία, τον Αύγουστο που μας πέρασε. Και το αφήγημα γύρω από τις τιμές των αυγών λειτουργεί σίγουρα προς όφελός του. Στην αρχή της πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ, η μέση τιμή μιας δωδεκάδας αυγών ήταν 1,60 δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Στατιστικής Εργασίας (BLS). Στα μέσα της θητείας του Τζο Μπάιντεν, η τιμή έφτασε τα 4,82 δολάρια. Σήμερα, μια ντουζίνα αυγά κοστίζει συνήθως 3,82 δολάρια, από 2,07 δολάρια πριν από ένα χρόνο, μια αύξηση 84% και τη μεγαλύτερη από κάθε άλλο είδος διατροφής που παρακολουθείται από το BLS.
Οι Δημοκρατικοί θα επισημάνουν ότι τα αυγά αποτελούν εξαίρεση, αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων που δεν ελέγχονται από τον Λευκό Οίκο και, ως εκ τούτου, είναι ένα άδικο βαρόμετρο για τη μέτρηση των οικονομικών επιδόσεων. Οι συνολικές τιμές των ειδών παντοπωλείου έχουν επίσης σταθεροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, όπως δηλώνουν.
Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει την αντίληψη των ανθρώπων. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Gallup, η πλειοψηφία των Αμερικανών (52%) δηλώνει ότι είναι σε χειρότερη κατάσταση τώρα από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ο Τραμπ ήταν ο τελευταίος πρόεδρος. Τότε, η Κέλι Πιρς, 34 ετών, νοσηλεύτρια από τη Βηθλεέμ της Πενσυλβάνια, αγόρασε μια ντουζίνα αυγά χωρίς να το σκεφτεί πολύ. Τώρα, είναι πολύ πιο «προσεκτική».
«Έχω παρατηρήσει την αύξηση», ανέφερε. «Θα τα αγοράσω αν βρω μια καλή προσφορά, όπως για παράδειγμα 2 δολάρια για μια δωδεκάδα. Αλλά δεν το βλέπεις αυτό πια». Η Πιρς, η οποία κερδίζει 30 δολάρια (23 λίρες) την ώρα, εργάζεται μόνο τη μισή εβδομάδα λόγω προβλημάτων υγείας και στηρίζεται σε μηνιαία κουπόνια τροφίμων για να μπορέσει να θρέψει τη μικρή της κόρη και τους γονείς της, με τους οποίους εξακολουθεί να ζει. Την περασμένη εβδομάδα αγόρασε τα αυγά της από τράπεζα τροφίμων. Παρόλο που είναι εγγεγραμμένη Δημοκρατική, «τείνει» να ψηφίσει τον Τραμπ τον επόμενο μήνα. «Όλα οφείλονται στην οικονομία», είπε. «Πολλοί άνθρωποι [σκέφτονται] το ίδιο με μένα».
Το αυξημένο κόστος των αυγών μπορεί να μην προκαλεί τίποτα περισσότερο από μια ελάχιστη απορία στον μέσο Αμερικανό αγοραστή, του οποίου ο μισθός ανέρχεται σε 60.000 δολάρια ετησίως, αλλά είναι αναντίρρητα οδυνηρό για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, όπως αυτή της Πιρς.
«Για τους ανθρώπους που ζουν με κουπόνια τροφίμων ... που δεν μπορούν να αγοράσουν μπριζόλα ή κοτόπουλο», δήλωσε ο Φιλ Λέμπερτ, ιδρυτής της SuperMarketGuru, μιας εταιρείας ερευνών για τα τρόφιμα και τις καταναλωτικές τάσεις. «Περίπου 35 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τα αυγά για τη λήψη πρωτεΐνης. Και όταν βλέπουμε την τιμή των αυγών να αυξάνεται από ένα δολάριο τη δωδεκάδα σε 4 ή 5 δολάρια τη δωδεκάδα, αυτό τους πλήττει πραγματικά».
Εντούτοις, δεν είναι μόνο οι καταναλωτές που αισθάνονται την πίεση. Πίσω στην Πενσυλβάνια, αρκετές μικρές φάρμες δήλωσαν ότι έχουν οριακά κέρδη από τις πωλήσεις αυγών. Στο αγρόκτημά της στο Ίστον, όχι πολύ μακριά από τα σύνορα με το Νιου Τζέρσεϊ, η Κάθι Ραούμπ δήλωσε ότι αγοράζει χύμα τα αυγά της από έναν τοπικό προμηθευτή προς 3,98 δολάρια τη δωδεκάδα, αλλά «δεν αισθάνεται άνετα» να τα πουλάει για περισσότερο από 4,50 δολάρια. Τα περιθώριά της συρρικνώνονται. «Αισθάνομαι άσχημα για τον πελάτη», ανέφερε. «Έχουμε πολλούς ηλικιωμένους εδώ, οι οποίοι μετράνε και την κάθε δεκάρα».
Ο Ράουμπ σκοπεύει να ψηφίσει τον Τραμπ στις 5 Νοεμβρίου. «Οι τιμές ήταν καλές επί των ημερών του», είπε.
Λίγο πιο κάτω, σε μια αντίπαλη φάρμα, ο Λέιν Κλάιν, ένας Δημοκρατικός, δήλωσε ότι αγόρασε τα αυγά του την περασμένη εβδομάδα από έναν τοπικό ιστότοπο δημοπρασιών στο Νιου Τζέρσεϊ προς 4,13 δολάρια τη δωδεκάδα και τα πούλησε μόλις 5 δολάρια. Οι χάρτινοι δίσκοι κοστίζουν σχεδόν 30 λεπτά, πρόσθεσε, «οπότε δεν βγάζουμε πολλά». Αλλά σε αντίθεση με τον γείτονά του, ο Κλέιν πιστεύει ότι «η οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο». Τα είδη παντοπωλείου μπορεί να είναι ακριβά, αλλά τα ωρομίσθια έχουν αυξηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι έχουν «περισσότερα χρήματα για να ξοδέψουν».
Επίσης, πρόσθεσε: «Οι άνθρωποι που ακούνε τον Τραμπ [δεν] κάνουν την έρευνά τους». Σε ό,τι αφορά την αύξηση της τιμής των αυγών τουλάχιστον, οι ειδικοί λένε ότι δύο παράγοντες παίζουν ρόλο. «Ο πρώτος λόγος είναι η γρίπη των πτηνών», δήλωσε ο Λέμπερτ. Από τα τέλη του 2021, οι παγκόσμιοι πληθυσμοί των πτηνών έχουν καταστραφεί από τον ιό Η5Ν1. Εκτιμάται ότι πέθαναν εκατοντάδες εκατομμύρια πτηνά, συμπεριλαμβανομένων των πουλερικών. Στις ΗΠΑ, σχεδόν 70 εκατομμύρια κοτόπουλα και γαλοπούλες έχουν εξολοθρευτεί ή θανατωθεί για να αποτραπεί η μετάδοση του εξαιρετικά μεταδοτικού ιού. Αυτό έχει οδηγήσει σε έλλειψη ορνίθων ωοπαραγωγής και σε αύξηση του κόστους.
Ο δεύτερος υποτιθέμενος παράγοντας είναι ότι η αμερικανική αγορά αυγών είναι πιο ενοποιημένη από ποτέ, κυριαρχούμενη από λίγες εταιρείες που καθορίζουν την τιμή των αυγών κατά το δοκούν. Η Cal-Maine Foods είναι η μεγαλύτερη, ελέγχοντας το 20% της αγοράς. Διαθέτει τοποθεσίες σε όλες τις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και μία στις ανατολικές άκρες του Νιου Τζέρσεϊ. «Η εκτίμησή μας είναι ότι η πρόσφατη αύξηση των τιμών των αυγών είναι το αποτέλεσμα μιας συγκεντρωμένης αγοράς που εκμεταλλεύεται τη συντονισμένη δύναμή της με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών», δήλωσε η Farm Action, η οποία τάσσεται κατά των μονοπωλίων στον γεωργικό τομέα.
Η Cal-Maine δεν απάντησε σε αιτήματα για σχόλια. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι είναι εταιρείες και επιχειρήσεις όπως αυτή που φέρουν την ευθύνη για τα αβγά των καταναλωτών στις ΗΠΑ και όχι η Χάρις και οι «πολιτικές της για τον πληθωρισμό». Ενδεχομένως να υπάρχει ένα ποσοστό αλήθειας σε αυτή τη σκέψη. Όμως σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, η αντίληψη συνιστά πραγματικότητα και η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών αντιλαμβάνεται ότι η Χάρις δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με εμπιστοσύνη την οικονομία, ενώ ο Τραμπ μπορεί.
Η καλά οργανωμένη επίσκεψη του πρώην προέδρου σε ένα McDonald's στην Πενσυλβάνια την περασμένη εβδομάδα προσπάθησε να ενισχύσει την εικόνα του ως ανθρώπου του λαού που κατανοεί τους καθημερινούς αγώνες του απλού Αμερικανού εν μέσω του ραγδαίου πληθωρισμού. Η επίσκεψη ήταν σε μεγάλο βαθμό επιτυχής για τον Τραμπ, αλλά έχασε την ευκαιρία να ανακοινώσει στις συγκεντρωμένες μάζες ότι η τιμή ενός αυγού McMuffin αυξήθηκε στα 4,79 δολάρια συν τους φόρους, από 3,49 δολάρια το 2019. «Συχνά ανεβαίνει κατά 10 σεντς κάθε φορά», δήλωσε ένας εργαζόμενος στα McDonald's.
Οι μετοχές του Τραμπ μεταξύ των ψηφοφόρων με χαμηλό εισόδημα φαίνεται να αυξάνονται επίσης, εν μέρει χάρη στην αγορά των αυγών.
