Ο Φρίντριχ Μερτς, ο πολυεκατομμυριούχος πρώην δικηγόρος επιχειρήσεων που πρόκειται να γίνει ο επόμενος ηγέτης της Γερμανίας, θύμιζε άνθρωπο σε πολεμική αποστολή, καθώς περνούσε μπροστά από τους φωτογράφους στον δρόμο προς το γραφείο της καγκελαρίου στο Βερολίνο την περασμένη Πέμπτη. Στόχος του: να σκοτώσει αυτό που τα μέσα ενημέρωσης της χώρας έχουν ονομάσει «κυβέρνηση ζόμπι».

Ήταν η επομένη της ημέρας που ο Όλαφ Σολτς, 66 ετών, έβγαλε οριστικά την πρίζα από τον πολυδιασπασμένο τρικομματικό συνασπισμό του. Ωστόσο, ο μικρόσωμος σοσιαλδημοκράτης επέμενε στην αναμονή μέχρι τον Ιανουάριο για την κοινοβουλευτική ψήφο εμπιστοσύνης που θα σφραγίσει τη μοίρα του. Ο 68χρονος Μερτς, ο συντηρητικός αντίπαλός του, ο οποίος με το 1,80 μ. τον ξεπερνά σχεδόν ένα μέτρο, ζητά να διεξαχθεί αυτή την Τετάρτη.

Προς το παρόν, τουλάχιστον, ο Σολτς, που λοιδορείται από τους αντιπάλους του ως «Klebe-Olaf» («Όλαφ, ο προσκολλημένος»), παραμένει σταθερός στην απόφασή του. Στο πλαίσιο μιας ανατροπής που προκάλεσε τη χλεύη τόσο της αντιπολίτευσης όσο και του Τύπου, τον υποστήριξε ο επικεφαλής του φορέα που διευθύνει τις εκλογές στη Γερμανία, ο οποίος δήλωσε ότι θα χρειαστούν αρκετοί μήνες για την εκτύπωση των ψηφοδελτίων. Ο συνασπισμός των νεκροζώντανων της καγκελαρίου μοιάζει πιθανό να παραπαίει για τουλάχιστον μερικούς μήνες ακόμα, προσθέτοντας στα δεινά μιας χώρας που τους τελευταίους μήνες έχει βρεθεί στον άγνωστο ρόλο του άρρωστου της Ευρώπης. Περαιτέρω αβεβαιότητα έχει προστεθεί από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ως πρόεδρος των ΗΠΑ φάνηκε να τρέφει μνησικακία για τη γη των προγόνων του.

Ωστόσο, ο Μερτς εξακολουθεί να φαίνεται σίγουρος ότι θα κερδίσει την εξουσία μετά τις πρόωρες εκλογές, που αναμένονται το αργότερο τον Μάρτιο, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα του, η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), και οι σύμμαχοί του στη Βαυαρία συγκεντρώνουν 32%-34%, περισσότερο από το συνολικό ποσοστό του SPD του Σολτς, των Πρασίνων και των φιλελεύθερων Ελεύθερων Δημοκρατών, με τους οποίους ο καγκελάριος κυβερνά τα τελευταία τρία χρόνια. Ένας διαιρετικός και συχνά πολωτικός χαρακτήρας που βρίσκεται σταθερά στα δεξιά του κόμματός του, ο Μερτς υποσχέθηκε ένα νέο ξεκίνημα για τη Γερμανία, η οποία αγωνίζεται με μια σειρά από πολιτικές και οικονομικές κρίσεις από τότε που η Άνγκελα Μέρκελ παραιτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021, έπειτα από 16 χρόνια στην εξουσία.

frintrixt_merts_2

Η οικονομική και κοινωνική πολιτική υπό τον Μερτς θα μετατοπιστεί σίγουρα προς τα δεξιά και η γραμμή της Γερμανίας για τη μετανάστευση θα σκληρύνει περαιτέρω, λέει ο Ντάνιελ Γκόφαρτ, συν-συγγραφέας της βιογραφίας του ηγέτη του CDU. Ο Μερτς φαίνεται επίσης πιθανό να υιοθετήσει ένα διαφορετικό στυλ ηγεσίας από την πιο συναινετική προσέγγιση τόσο της Μέρκελ όσο και του Σολτς, αν και έχει μαλακώσει από τότε που κέρδισε τον έλεγχο του CDU τον Ιανουάριο του 2022. «Κατάφερε να πετύχει ένα μείγμα ανάμεσα στην πόλωση και την επίθεση από τη μία πλευρά, αλλά από την άλλη να είναι ένας αξιόπιστος, λογικός πολιτικός», δήλωσε ο Γκόφαρτ.

Η φαινομενικά αναπόφευκτη άνοδος του Μερτς στην καγκελαρία θα σηματοδοτήσει το αποκορύφωμα μιας πολιτικής καριέρας που τον είδε να γίνεται επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των συντηρητικών στις αρχές της δεκαετίας του 2000, για να εγκαταλείψει την πολιτική για σχεδόν μια δεκαετία, αφού έχασε τη μάχη για την εξουσία με τη Μέρκελ, η οποία παρέμεινε για πολύ καιρό η νέμεσή του. Η πολιτική εξορία απέφερε παρηγοριά: ενώ ο πιο κεντρώος αντίπαλός του διοικούσε τη Γερμανία, ο Μερτς ακολουθούσε μια προσοδοφόρα καριέρα ως δικηγόρος επιχειρήσεων, ενώ στους διάφορους ρόλους του περιλαμβανόταν μια θητεία στη γερμανική πτέρυγα της BlackRock, του μεγαλύτερου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο.

Έχει επίσης άδεια πιλότου και φέρεται να διαθέτει τουλάχιστον ένα ιδιωτικό αεροπλάνο, με το οποίο λατρεύει να πετάει τα Σαββατοκύριακα από το Βερολίνο στο σπίτι του στο Μπρίλον, μια πόλη 25.000 κατοίκων στο γραφικό Σάουερλαντ, 240 μίλια δυτικά, όπου γεννήθηκε. Ερωτηθείς σε συνέντευξη σε εφημερίδα το 2018 σχετικά με τα οικονομικά του, απάντησε: «Σήμερα κερδίζω περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ μικτά». Μέχρι τότε, ο Μερτς είχε ήδη ξεκινήσει μια πολιτική επιστροφή, αν και με τη Μέρκελ σχεδόν ανοιχτά εχθρική εξασφάλισε την ηγεσία του κόμματος μόνο στην τρίτη προσπάθειά του. Αυτό συνέβη αφού το CDU υπέστη τη χειρότερη ήττα στην ιστορία του, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2021.

Οι γυναίκες ψηφοφόροι, ιδίως οι νεότερες, εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικές απέναντι σε έναν συντηρητικό λευκό άνδρα που έχει την αίσθηση του μάτσο, του ανδροκρατούμενου CDU του Χέλμουτ Κολ στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Οι προκλήσεις είναι τρομακτικές: η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αναμένεται να έχει συρρικνωθεί για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2024, γεγονός που θα την καταστήσει τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των μεγάλων οικονομιών της G7. Η απειλή του Τραμπ να επιβάλει δασμούς στις ευρωπαϊκές εισαγωγές θα εντείνει επίσης την καταστροφή.

Η Volkswagen, η οποία θεωρείται σύμβολο της δύναμης της χώρας εδώ και καιρό, θέλει να κλείσει τουλάχιστον τρία εργοστάσιά της στη Γερμανία και να απολύσει δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Άλλα βιομηχανικά μεγαθήρια, όπως η Thyssenkrupp, ο μηχανολογικός όμιλος, η Continental, η εταιρεία κατασκευής ελαστικών, και η Meyer Werft, ένα ναυπηγείο, αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα. Το σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και πολλοί δρόμοι και γέφυρες βρίσκονται σε κακή κατάσταση, χάρη στην πολυετή υποεπένδυση, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο Schuldenbremse (φρένο χρέους), έναν αυτοεπιβαλλόμενο δημοσιονομικό ζουρλομανδύα, που περιορίζει τα ετήσια διαρθρωτικά ελλείμματα στο 0,35% του ΑΕΠ. Ήταν η αντίσταση του Κρίστιαν Λίντνερ, υπουργού Οικονομικών του οικονομικά συντηρητικού FDP, του μικρότερου από τα τρία κόμματα του συνασπισμού, στις τελευταίες απόπειρες καταστρατήγησης του κανόνα, που ουσιαστικά οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης, όταν ο Σολτς τον απέλυσε το βράδυ της Τετάρτης.

Ο Μερτς, ένας από τους υποστηρικτές της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ανέφερε έκτοτε ότι θα μπορούσε να κάνει τον Λίντνερ υπουργό Οικονομικών του.
Το δάχτυλο της ευθύνης για τα προβλήματα της Γερμανίας στρέφεται τελευταία όλο και περισσότερο στη Μέρκελ. Προς το τέλος της μακράς βασιλείας της, η πρώην επιστήμονας-ερευνήτρια από την Ανατολική Γερμανία είχε καθιερωθεί ως η αδιαμφισβήτητη ηγέτιδα όχι μόνο της Γερμανίας, αλλά και της Ευρώπης.
Η κύρια μομφή κατά της Μέρκελ είναι ότι επέτρεψε στη γερμανική βιομηχανία να εξαρτηθεί υπερβολικά από τη φθηνή ρωσική ενέργεια και συνέχισε να συνεργάζεται με τον Βλαντιμίρ Πούτιν μετά την κατάληψη της Κριμαίας από την Ουκρανία το 2014.

Η μεγάλη εξάρτηση της Γερμανίας από την Κίνα ως αγορά για τα αυτοκίνητά της και άλλα βιομηχανικά αγαθά έχει επίσης αποδειχθεί μειονέκτημα, καθώς οι Κινέζοι έχουν περιορίσει τα τελευταία χρόνια τις εισαγωγές. Στη συνέχεια, υπήρξε η απόφαση της Μέρκελ να ανοίξει τις πύλες σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες το 2015, η οποία, αν και υποστηρίχθηκε ευρέως από πολλούς εκείνη την εποχή, συνέβαλε στην άνοδο της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), η οποία συγκεντρώνει ποσοστό 18%-20% σε εθνικό επίπεδο.

Ο Μερτς είναι τόσο αποφασισμένος όσο και άλλοι κυρίαρχοι πολιτικοί να αποκλείσει το AfD από την εξουσία, παρά την εμφανή ταλάντευση πέρυσι. Αλλά η παρουσία του κόμματος περιπλέκει την εκλογική αριθμητική και συνεπάγεται ότι μια συμμαχία με το FDP είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα επαρκούσε για την πλειοψηφία, υποχρεώνοντάς τον να σχηματίσει έναν «μεγάλο συνασπισμό» με το SPD του Σολτς. Από τότε που παραιτήθηκε, η Μέρκελ έχει κάνει μόνο μερικές εμφανίσεις, οι οποίες αντανακλούσαν την αγάπη της για τις τέχνες: μια εκδήλωση του CDU τον Σεπτέμβριο για τα 70ά γενέθλιά της τρεις μήνες νωρίτερα περιελάμβανε μια διάλεξη του Horst Bredekamp, ιστορικού Τέχνης, με θέμα «Φως και σκιά στον Διαφωτισμό».

Αυτόν τον μήνα κυκλοφορεί σε περισσότερες από 30 χώρες η αυτοβιογραφία της, με τίτλο «Freedom» (Ελευθερία), η οποία αριθμεί 700 και πλέον σελίδες. Σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται να έχει γράψει το βιβλίο μόνη της, αποφεύγοντας τη βοήθεια συγγραφέα-φάντασμα. Φημολογείται επίσης ότι της έχει αποφέρει περισσότερα από 10 εκατομμύρια ευρώ. Δεδομένων των μακρών και τελικά αποτυχημένων προσπαθειών της Μέρκελ να εμποδίσει τον Μερτς να τη διαδεχθεί, θα είναι ενδεικτικό το πώς απεικονίζεται στο βιβλίο.

Σύμφωνα με τον Έκαρτ Λόχε, συγγραφέα ενός πρόσφατου βιβλίου για την εποχή της Μέρκελ, στην εκδήλωση για τα 70ά γενέθλια, την οποία διοργάνωσε ο Μερτς, οι δύο αντίπαλοι «σύναψαν ένα είδος ανακωχής». Επίσης, πρόσθεσε: «Οι σχέσεις μεταξύ των δύο δεν είναι πλέον τόσο τεταμένες όσο ήταν στην αρχή της θητείας του Μερτς ως προέδρου του CDU. Ωστόσο, δεν μπορεί να θεωρηθεί και χαλαρή».

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing