ΗΠΑ: Ανάλυση των έξι τρόπων με τους οποίους ο Τραμπ θα αλλάξει δραστικά την οικονομία

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα έρθει αντιμέτωπος από νωρίς με την πίεση να μειώσει γρήγορα τις τιμές, αφού χρησιμοποίησε ως όπλο την ευρέως διαδεδομένη οργή για τον πληθωρισμό, για να ανακτήσει τον Λευκό Οίκο. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει δώσει διορία στον εαυτό του έναν χρόνο για να μειώσει στο μισό τους λογαριασμούς ενέργειας των πολιτών και αναμένεται να υπογράψει μια ανανέωση των σαρωτικών φορολογικών ελαφρύνσεων, που ψηφίστηκαν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διακυβέρνησής του και λήγουν το 2025.

Επίσης, έχει υποσχεθεί να απελευθερώσει τη βιομηχανία, να πιέσει για χαμηλότερα επιτόκια και να επιβάλει υψηλούς δασμούς στα εισαγόμενα αγαθά, στο πλαίσιο ενός ριζοσπαστικού σχεδίου για την αναμόρφωση της αμερικανικής οικονομίας. Ο πρόεδρος Μπάιντεν και η αντιπρόεδρός του, Κάμαλα Χάρις, διατύπωσαν τις αντιρρήσεις τους, δίνοντας έμφαση στην ιστορικά χαμηλή ανεργία, στην αύξηση του ΑΕΠ, που ξεπέρασε κατά πολύ κάθε άλλη χώρα του G7, και στις μεγάλες επενδύσεις στο οικονομικό μέλλον της Αμερικής.

Αυτό δεν ήταν αρκετό. Εκείνο που ενδιέφερε περισσότερο τους ψηφοφόρους ήταν ότι ο πληθωρισμός έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 4 δεκαετιών επί κυβέρνησης Μπάιντεν, μετά τον κορονοϊό και τον πόλεμο στην Ουκρανία, και κορυφώθηκε στο 9,1% το 2021. Στο Φοίνιξ, ο πληθωρισμός ανήλθε στο 13% το 2022, ποσοστό το οποίο αποτελεί ρεκόρ για οποιαδήποτε πόλη των ΗΠΑ εδώ και 20 χρόνια. Δύο χρόνια μετά, καθώς ο Τραμπ και η Χάρις μάχονταν για την πόλη που κυριαρχεί στην πολιτεία της Αριζόνα, οι ψηφοφόροι εκεί διαμαρτύρονταν για το κόστος της βενζίνης, των τροφίμων, της στέγασης και της ενέργειας. Το βράδυ του Σαββάτου, η πολιτεία, την οποία ο Μπάιντεν είχε κερδίσει οριακά το 2020, ανέδειξε τον Τραμπ.

Σε εθνικό επίπεδο, περισσότερα από τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων χαρακτήρισαν την οικονομία των ΗΠΑ «όχι καλή» ή «κακή», σύμφωνα με τις εκλογικές δημοσκοπήσεις του CNN, και από αυτούς το 69% ψήφισε τον Τραμπ. Ο πρώην πρόεδρος, ο οποίος έγινε γνωστός ως δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας, κατάφερε να κερδίσει στο θέμα του κόστους ζωής, επειδή οι ψηφοφόροι θυμήθηκαν την εποχή του στον Λευκό Οίκο ως μια περίοδο χαμηλότερων αυξήσεων των τιμών και ισχυρών μισθολογικών αυξήσεων. Ο πληθωρισμός δεν ξεπέρασε ποτέ το 3% κατά τη θητεία του και, ενώ το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών στις ΗΠΑ αυξήθηκε μόνο κατά 1,8% και 0,5% στα δύο πρώτα χρόνια της θητείας του, αυξήθηκε κατά 6,8% το 2019, το τελευταίο έτος πριν από την πανδημία. Τώρα, ενόψει της επιστροφής του στο Οβάλ Γραφείο, ιδού τα σχέδια του Τραμπ για να κάνει τους Αμερικανούς να νιώσουν ξανά πλούσιοι.

1. Φορολογικές ελαφρύνσεις και απελευθέρωση

Οι φορολογικές ελαφρύνσεις που εισήγαγε ο Τραμπ ως πρόεδρος το 2017 λήγουν το 2025, αλλά ο ίδιος έχει δεσμευτεί να τις παρατείνει. Τα μέτρα που ψηφίστηκαν στο πλαίσιο του νόμου περί φορολογικών ελαφρύνσεων και θέσεων εργασίας (TCJA) κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του μείωσαν τον φορολογικό συντελεστή για τις εταιρείες από 35% σε 21%. Οι συντελεστές φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων μειώθηκαν, αν και άφησαν τους πλούσιους σε δυσανάλογα καλύτερη θέση. Ο Τραμπ θέλει να μειώσει περαιτέρω τον συντελεστή φορολογίας εταιρειών, στο 15%, για τις εταιρείες που παράγουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ και να καταργήσει τους φόρους στα φιλοδωρήματα, στις αμοιβές για υπερωρίες και στις παροχές κοινωνικής ασφάλισης. Αν και δεν αποτελούν άμεσο μέσο μείωσης των τιμών, οι φορολογικές ελαφρύνσεις σημαίνουν ότι τα νοικοκυριά διατηρούν περισσότερα από τα χρήματά τους. Εν τω μεταξύ, για τη μείωση των δημόσιων δαπανών, ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι ο Ελον Μασκ είναι συνεπικεφαλής μιας νέας επιτροπής κυβερνητικής αποδοτικότητας και επιδοκίμασε τον ιδρυτή της SpaceX ως «το μεγαλύτερο ψαλίδι» για την έναρξη μαζικών απολύσεων στην εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων που έχει, την Tesla. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος θα μπορούσε να προσπαθήσει να διεκδικήσει την υποσχεθείσα, αλλά μη δαπανηθείσα, χρηματοδότηση από τη νομοθεσία που υπέγραψε ο Μπάιντεν για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τον νόμο περί μείωσης του πληθωρισμού.

Η απελευθέρωση αναμένεται στη Σίλικον Βάλεϊ, όπου οι επιχειρήσεις ελπίζουν ότι θα λάβουν το «πράσινο φως» για να ακολουθήσουν πιο ριψοκίνδυνες νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων λιγότερων προστατευτικών εμποδίων για την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Θα μπορούσε να μειωθεί περαιτέρω η γραφειοκρατία για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τα κρυπτονομίσματα υπό μια δεύτερη διοίκηση Τραμπ. «Βασικά, οι αγορές σκέφτονται ότι είναι υπέρ της ανάπτυξης, ακόμα και αν αυτό συνοδεύεται από υψηλότερο πληθωρισμό και υψηλότερα επιτόκια», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπιάνκο, επικεφαλής επενδύσεων για την Αμερική στον Ομιλο DWS, εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, υπάρχει κάποια αμφιβολία ότι οι περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό θα πραγματοποιηθούν σε κλίμακα, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες σχετικά με την προοπτική του Τραμπ να εξισορροπήκαλείται βασιλιάς του χρέους και έχει την τάση να δημιουργεί μεγάλα ελλείμματα», δήλωσε ο Σκοτ Λίνσικομ, αντιπρόεδρος γενικών οικονομικών στη δεξαμενή σκέψης Cato Institute. «Η ιστορία έχει δείξει ότι όταν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κατέχει τόσο τη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και την προεδρία, οι δαπάνες είναι κατά πολύ υψηλότερες από ό,τι όταν αυτές είναι διαχωρισμένες. Δεν βλέπω πολλά από αυτά που μπορεί να κάνει ο Τραμπ για να επιτύχει περιορισμό των δαπανών, δεδομένου ότι έχει υποσχεθεί να μην αγγίξει τα δικαιώματα στην κοινωνική ασφάλιση και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δεν φαίνεται να θέλει να το κάνει». Εάν όλα τα φορολογικά και καταναλωτικά σχέδια του Τραμπ καρποφορήσουν, το ομοσπονδιακό έλλειμμα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 7,75 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με την Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό.

2. Δασμοί στα φτηνά κινεζικά προϊόντα

Στο πλαίσιο της στρατηγικής του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική», κατά την πρώτη του διακυβέρνηση επιβλήθηκαν δασμοί έως και 25% στα κινεζικά προϊόντα. Ο Τραμπ απείλησε να κάνει το ίδιο και στη δεύτερη θητεία του, αυτή τη φορά με ποσοστό 60% για την Κίνα και τουλάχιστον 10% για άλλες χώρες. Η κίνηση αυτή έχει σχεδιαστεί για να ενθαρρύνει τους Αμερικανούς να αγοράζουν και να πωλούν περισσότερα εγχώρια προϊόντα και με τον τρόπο αυτόν θα βοηθηθούν οι Αμερικανοί κατασκευαστές, οι οποίοι δεν θα καταποντίζονται πλέον από φθηνότερες εισαγωγές από το εξωτερικό. Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει τους δασμούς «το καλύτερο πράγμα που εφευρέθηκε ποτέ», αλλά οι χώρες σε όλο τον κόσμο φοβούνται τις επιπτώσεις οποιουδήποτε ενδεχόμενου εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εμπορικών και γεωπολιτικών αντιπάλων του κόσμου. Οι δασμοί θα πλήξουν επίσης τα εξαρτήματα που εισάγονται στις ΗΠΑ για συναρμολόγηση εντός της χώρας, ανεβάζοντας την τιμή των προϊόντων που κατασκευάζονται από αυτά, προειδοποιούν οι εμπειρογνώμονες. Οι ίδιοι λένε ότι τα σχέδια του Τραμπ θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επιβολή δασμών με τη νοοτροπία «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», που θα έπλητταν έμμεσα τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Μακροπρόθεσμα, οι αμερικανικοί δασμοί θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τους κατασκευαστές να δημιουργούν εργοστάσια στο εσωτερικό της χώρας, για να αποφύγουν τα τέλη εισαγωγής, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της απασχόλησης.

3. Παρέμβαση στις μειώσεις των επιτοκίων

Τα στεγαστικά δάνεια αποτελούν μεγάλο μέρος των μηνιαίων δαπανών των περισσότερων Αμερικανών και ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να μειώσει τα επιτόκια, χωρίς να διευκρινίσει ιδιαίτερα τον τρόπο. Εχει υπονοήσει ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να έχει λόγο στο ύψος των επιτοκίων, τα οποία καθορίζονται από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, και έχει επικρίνει δημοσίως τον πρόεδρό της επειδή δεν τα μείωσε νωρίτερα. Οπως κάνει η Τράπεζα της Αγγλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ καθορίζει τα επιτόκια για τον δανεισμό χρημάτων, αλλά εναπόκειται στους δανειστές να αποφασίσουν ποια επιτόκια θα επιβάλουν στα καταναλωτικά δάνεια. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ επηρεάζεται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό από τους διαπραγματευτές στην αγορά ομολόγων, οι οποίοι επιδιώκουν να διαχειριστούν τους δικούς τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους. Ο Τραμπ μπορεί να συνεχίσει να προσπαθεί να πιέζει την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ με ρητορική και θα έχει την ευκαιρία να αναδιαμορφώσει το Διοικητικό της Συμβούλιο από τον Μάιο του 2026, όταν λήξει το συμβόλαιο του σημερινού προέδρου. Ο Σκοτ Μπέσεντ, οικονομικός σύμβουλος του νεοεκλεγέντος προέδρου, πρότεινε να διοριστεί ένας σκιώδης πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, για να ασκήσει πίεση στον σημερινό κάτοχο του αξιώματος, Τζερόμ Πάουελ. Το πρόσωπο θα επιλεγόταν από τον Τραμπ για να αντικαταστήσει τον Πάουελ πολύ πριν λήξει η θητεία του, για να σχολιάσει τις οικονομικές εξελίξεις και να προαναγγείλει τις προθέσεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, όταν αναλάβει ο Τραμπ.

4. Ορια επιτοκίων πιστωτικών καρτών

Ο Τραμπ χαρακτήρισε τα σχέδια της Χάρις για σημαντικούς ελέγχους των τιμών «εμπνευσμένα από τον κομμουνισμό», αλλά πρότεινε ένα δικό του σχέδιο. Σε ένα συλλαλητήριο τον Σεπτέμβριο είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα «προσωρινό ανώτατο όριο στα επιτόκια των πιστωτικών καρτών» της τάξης του 10%. Η κίνηση αυτή προτάθηκε για να βοηθήσει τους πολίτες να «προλάβουν» να αποπληρώσουν το χρέος τους. Το χρέος των πιστωτικών καρτών των Αμερικανών έχει φτάσει στο ύψος-ρεκόρ των 1,14 τρισ. δολ., σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης. Ηταν μια δημοφιλής κίνηση, δεδομένου ότι το μέσο επιτόκιο των πιστωτικών ήταν 21,5% τον Αύγουστο, δηλαδή έξι ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από ό,τι πριν από την πανδημία, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι η κίνηση αυτή θα οδηγήσει τις τράπεζες να αρνηθούν να προσφέρουν πιστωτικές κάρτες σε όσους θα είχαν υψηλότερο επιτόκιο λόγω προηγούμενων κακών συνηθειών δανεισμού.

5. «Τρυπάνια, μωρό μου, τρυπάνια»

Απελευθέρωση ορυκτών καυσίμων «Δίνω αυτή την υπόσχεση στον σπουδαίο λαό της Αμερικής», ανακοίνωσε ο Τραμπ αφότου έγινε επίσημα υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία τον Ιούλιο, «Τρυπάνια, μωρό μου, τρυπάνια», είπε, υποσχόμενος να απελευθερώσει περισσότερη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, για να «μειώσει το κόστος της ενέργειας». Ο Τραμπ έθεσε στον εαυτό του έναν ξεκάθαρο στόχο. «Φιλοδοξία μου είναι να μειώσω τον λογαριασμό της ενέργειας εντός 12 μηνών κατά 50%», δήλωσε στους υποστηρικτές του τον Σεπτέμβριο. Θέλει να ανατρέψει τα σχέδια που υποσχέθηκε ο Μπάιντεν το 2020 για τερματισμό των γεωτρήσεων σε δημόσιες εκτάσεις. Ο Μπάιντεν περιόρισε σημαντικά αυτές τις φιλοδοξίες, αλλά προστάτευσε περίπου σαράντα εκατομμύρια στρέμματα στην Αλάσκα, που αποτελούν ομοσπονδιακή ιδιοκτησία και προορίζονταν για μισθώσεις εξόρυξης πετρελαίου. Τώρα ο Τραμπ θέλει να απελευθερώσει περισσότερη γη και να εκδώσει υπεράκτιες άδειες για γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και να επανεκκινήσει τις εγκρίσεις για νέα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου, τις οποίες ο Μπάιντεν διέκοψε τον Ιανουάριο. Υπάρχει δυσπιστία ότι τα σχέδια του επερχόμενου προέδρου θα κάνουν σημαντική διαφορά στις τιμές της ενέργειας, πόσω μάλλον ότι θα επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο του για μείωση των λογαριασμών στο μισό μέσα σε έναν χρόνο. «Το μικρό, βρώμικο μυστικό των τελευταίων τεσσάρων ετών είναι ότι οι ΗΠΑ συνέχισαν να κλιμακώνουν την παραγωγή και τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων», δήλωσε ο Σκοτ Λίνσικομ. «Οι εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας συμφωνούν σχεδόν ομόφωνα ότι οι παγκόσμιες αγορές είναι αυτές που επηρεάζουν τις τιμές και όχι οι διακριτικοί μικροί μοχλοί πολιτικής».

6. Μαζική απέλαση μεταναστών χωρίς χαρτιά

Ο Τραμπ προέβαλε ως οικονομικό του επιχείρημα την έναρξη της μεγαλύτερης μαζικής απέλασης παράνομων μεταναστών που έχει δει ποτέ η Αμερική. Υποστήριξε ότι οι μετανάστες χωρίς χαρτιά παίρνουν θέσεις εργασίας από τους Αμερικανούς, καθώς και ότι ανεβάζουν τη ζήτηση και τις τιμές των κατοικιών. «Θα επιτεθούν, και ήδη το κάνουν, στις θέσεις εργασίας του μαύρου πληθυσμού, στις θέσεις εργασίας του ισπανόφωνου πληθυσμού και επιτίθενται και στις θέσεις εργασίας των συνδικάτων», δήλωσε ο Τραμπ σε συλλαλητήριο στην Πενσιλβάνια κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. «Ετσι, όταν βλέπετε τα σύνορα, δεν αφορά απλώς το έγκλημα. Σας παίρνουν και τις δουλειές σας», πρόσθεσε. Ενώ τα σχόλια αυτά καταδικάστηκαν τότε από εκείνους που κατηγόρησαν τον Τραμπ ότι υπονοεί πως οι μαύροι και οι ισπανόφωνοι Αμερικανοί κάνουν μόνο δουλειές χαμηλής ειδίκευσης, η οικονομική λογική πίσω από τις μαζικές απελάσεις έχει επίσης αμφισβητηθεί. Ο Ράιαν Μπουρν, οικονομολόγος και συγγραφέας, δήλωσε ότι το 44% των εργαζομένων στη γεωργία δεν διαθέτει χαρτιά, πράγμα που σημαίνει ότι η απομάκρυνσή τους θα «περιορίσει την προμήθεια τροφίμων». Επίσης, πρόσθεσε: «Αν ο Τραμπ προχωρήσει περισσότερο και προσφέρει περιορισμούς στη νόμιμη μετανάστευση, μπορεί κανείς να φανταστεί πολλούς διαφορετικούς τρόπους που θα μπορούσε αυτό να αυξήσει τις τιμές σε πολλούς διαφορετικούς τομείς». Η πρόθεσή του να συρρικνώσει την αλλοδαπή συνιστώσα του εργατικού δυναμικού έρχεται εν μέσω του μεγαλύτερου κύματος συνταξιοδότησης στην ιστορία των ΗΠΑ, καθώς η μεταπολεμική γενιά φτάνει στο τέλος του εργασιακού της βίου. Οι πιθανές «παρενέργειες» ενός σχεδίου μαζικής απέλασης περιλαμβάνουν, επομένως, «ανοδικές πιέσεις στο κόστος εργασίας και επιζήμια επίδραση στον δυνητικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της χώρας», δήλωσαν οι Τζέι Μπράισον και Μάικλ Πουλιέσε, ανώτεροι οικονομολόγοι της εταιρικής και επενδυτικής τράπεζας Wells Fargo.

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing