Στο υπόστεγο ενός παροπλισμένου στρατιωτικού αεροδιαδρόμου κάπου στις ακτές της Καλιφόρνιας, εξειδικευμένοι τεχνικοί επεξεργάζονται στρώσεις από ανθρακονήματα πριν τις τοποθετήσουν σε γιγαντιαίο φούρνο, που θα τις μετατρέψει σε εξαιρετικά σκληρά, αλλά και ιδιαίτερα ελαφριά φτερά και έλικες. Στη γωνία, ένας τεράστιος κίτρινος ρομποτικός βραχίονας εξετάζει σχολαστικά ένα ολοκληρωμένο εξάρτημα, εκτοξεύοντας μικρό πίδακα νερού για να βοηθήσει το σύστημα ανίχνευσης υπερήχων, το οποίο αναζητά ακόμα και τις πιο μικρές ατέλειες. Όταν δομείται το μέλλον, τίποτα δεν επιτρέπεται να αφήνεται στην τύχη.

Τα αεροταξί αποτελούν αντικείμενο επιστημονικής φαντασίας εδώ και δεκαετίες. Μια απλή ανάγνωση όμως των πρόσφατων ειδήσεων μπορεί να σας κάνει να πιστέψετε ότι τα οχήματα αυτά, που ονομάζονται και eVTOL (electric vertical take-off and landing ή ηλεκτρική κάθετη απογείωση και προσγείωση), θα παραμείνουν για πάντα τεχνολογία του αύριο. Φέτος άρχισαν να εμφανίζονται αμέτρητες νεοσύστατες επιχειρήσεις από την Ευρώπη και την Αμερική, επενδύοντας αμύθητα ποτά, που κάποτε θεωρούνταν αδιανόητα, χωρίς να επιδεικνύουν τίποτε παραπάνω από μερικά πρωτότυπα και επιδείξεις πτήσης στο YouTube.

Αλλά σε αυτή την εγκατάσταση στη Μαρίνα, μια κοιμισμένη και ανεμοδαρμένη παραθαλάσσια πόλη δύο ώρες νότια της Silicon Valley, η διάθεση είναι ζωηρή. Ο Έρικ Άλισον είναι επικεφαλής προϊόντος της Joby Aviation, μιας εταιρείας εισηγμένης στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, αξίας 5,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (4,2 δισεκατομμυρίων λιρών), η οποία αναπτύσσει την τεχνολογία εδώ και 15 χρόνια. «Ποτέ δεν ήμουν πιο σίγουρος ότι αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα», δήλωσε. «Η καινοτομία στις μεταφορές εξαρτάται εν μέρει από το έδαφος. Αυτό που προσφέρουμε είναι ένας ταχύτερος τρόπος μεταφοράς από το σημείο Α στο σημείο Β». Υπό καλές προϋποθέσεις, προσέθεσε, η Joby θα μπορούσε να ξεκινήσει την εμπορική της δραστηριότητα μέχρι το τέλος του επόμενου έτους στο Ντουμπάι, όπου η τοπική ρυθμιστική αρχή συμφώνησε να επιταχύνει την πιστοποίηση.

joby_aviation


Η γοητεία είναι σαφής. Φανταστείτε τις μετακινήσεις σας χωρίς να είστε εγκλωβισμένοι σε γεμάτους κίνηση δρόμους ή σε γεμάτα τρένα, καλύπτοντας από αέρος μέσα σε λίγα λεπτά ό,τι διαφορετικά θα μπορούσε να διαρκέσει πολλές ώρες. Το eVTOL του Joby είναι ένα παράξενο σκάφος. Διαθέτει καμπίνα τύπου ελικοπτέρου, η οποία καλύπτεται από μια πτέρυγα με τέσσερις μεγάλους έλικες και ουρά σε σχήμα V, η οποία καλύπτεται από άλλες δύο. Οι έλικες ξεκινούν παράλληλα με το έδαφος, ώστε το αεροταξί να απογειώνεται κατακόρυφα. Μόλις φτάσουν στο επιθυμητό ύψος, μετατοπίζονται κατά 90 μοίρες για να επιτρέψουν την πτήση. Το όχημα έχει τελική ταχύτητα 200 μίλια/ώρα, μπορεί να μεταφέρει τέσσερις επιβάτες και τον πιλότο και θα έχει εμβέλεια έως και 100 μίλια. Το σκάφος της Joby έχει πραγματοποιήσει χιλιάδες δοκιμαστικές πτήσεις.

Λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη των Sunday Times, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (FAA), η ρυθμιστική αρχή των ΗΠΑ, δημοσίευσε τις τελικές οδηγίες της σχετικά με το πώς οι νεοσύστατες επιχειρήσεις eVTOL μπορούν να πιστοποιήσουν αυτή τη νέα γενιά αεροσκαφών - ένα κρίσιμο βήμα για το οποίο ο κλάδος εργάζεται για περισσότερο από μια δεκαετία. «Οι ρυθμιστικοί κανόνες έχουν πλέον καθοριστεί σε όλα τα βασικά σημεία», δήλωσε ο Άλισον. «Τώρα ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε».

Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα. Τα σκάφη της Joby και πολλών ανταγωνιστών της είναι 100% ηλεκτρικά. Με άλλα λόγια, το σύστημα πρόωσης είναι εντελώς διαφορετικό από εκείνα που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα και κυριαρχούν από τότε που ξεκίνησε η εποχή των αερομεταφορών. Η αλλαγή αυτή σημαίνει ότι η ρυθμιστική πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις είναι δαιδαλώδης. Πολλές ξέμειναν από χρόνο.
Η εταιρεία που προκάλεσε έκπληξη ήταν η γερμανική Lilium. Η εταιρεία εισήχθη στο βαρύ τεχνολογικό χρηματιστήριο Nasdaq το 2021 και συγκέντρωσε περισσότερα από 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια για να κατασκευάσει κάτι που έμοιαζε με αεροπλάνο με δεκάδες στεγνωτήρες μαλλιών στερεωμένους στα δύο φτερά του. Κατέθεσε αίτηση πτώχευσης τον περασμένο μήνα και βγήκε σε πλειστηριασμό.

Στη Βρετανία, η Rolls-Royce έκλεισε το τμήμα ηλεκτρικών κινητήρων της, το οποίο ανέπτυσσε συστήματα αεροταξί επόμενης γενιάς. Η Vertical Aerospace, η νεοσύστατη επιχείρηση με έδρα το Μπρίστολ και εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ξέμεινε και εκείνη γρήγορα από ρευστό. Η ζημιογόνος εταιρεία αναμένεται να έχει ένα υπόλοιπο μόλις 25 εκατομμυρίων λιρών μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα, αλλά έχει εμπλακεί και σε μια πικρή νομική μάχη για τον έλεγχό της μεταξύ του ιδρυτή της Στίβεν Φιτζπάτρικ, του μεγιστάνα πίσω από την Ovo Energy, και της μετόχου Mudrick Capital Management. Ο Sergio Cecutta, ειδικός στις αερομεταφορές της SMG Consulting, δήλωσε ότι ο κλάδος, μετά από χρόνια διαφημιστικής εκστρατείας, περνάει έναν βίαιο διαχωρισμό μεταξύ νικητών και χαμένων. «Τα αεροταξί θα είναι σίγουρα μια αγορά που θα έρθει και θα είναι μεγάλη. Το θέμα είναι, ποια είναι η χρονική στιγμή για την αγορά αυτή. Θα λειτουργήσει σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχουν στο μυαλό τους αυτές οι εταιρείες;», είπε. «Νομίζω ότι η απάντηση μάλλον θα είναι όχι».

Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Joby και η Archer Aviation, ένας ανταγωνιστής με έδρα την Καλιφόρνια που έχει συνεργαστεί με την United Airlines, επιδιώκουν να ξεκινήσουν δραστηριότητα στη Μέση Ανατολή το 2025 - ενδεχομένως ένα χρόνο ή και περισσότερο πριν λάβουν την τελική έγκριση από την εγχώρια ρυθμιστική αρχή, την FAA. Η Γενική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, ρυθμιστική αρχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, συμφώνησε να επιταχύνει την τελική έγκριση και για τις δύο εταιρείες. Η Joby έχει υπογράψει συμφωνία για την έναρξη λειτουργίας στο Ντουμπάι ήδη από το επόμενο έτος- η Archer στοχεύει να ξεκινήσει την ίδια περίπου εποχή στην περιοχή.

Ο Cecutta δήλωσε: «Η δραστηριότητα στο Ντουμπάι αποδεικνύει ότι θέλουν να έχουν έσοδα το συντομότερο δυνατό και αυτό μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται με την FAA. Είναι λοιπόν πολύ ενδιαφέρον. Δεν έχει ποτέ στο παρελθόν πιστοποιηθεί αεροσκάφος εκτός της δικαιοδοσίας τους. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ». Παρά τις μικρές πιθανότητες, οι δυνατότητες, ειδικά για τους σπασίκλες της αεροναυπηγικής, είναι εθιστικές. Φανταστείτε να κάνετε κράτηση για ένα ταξίδι από το Λονδίνο στο Μπρίστολ μέσω, ας πούμε, της Uber. Η Joby αγόρασε το τμήμα αεροταξί της Uber, με την ονομασία Elevate, και σχεδιάζει να ενσωματώσει την προσφορά της στην εφαρμογή.

Το όραμα είναι ότι, στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, ο επιβάτης θα μπορεί να ανοίγει την εφαρμογή Uber για να κλείσει ένα ολοκληρωμένο ταξίδι, ξεκινώντας με μια διαδρομή με το αυτοκίνητο σε ένα skyport του Joby, το οποίο είναι παραδόξως ήσυχο, επειδή τα eVTOL δεν χρειάζεται να διατηρούνται «ζεστά» και έτσι οι κινητήρες θα είναι σβηστοί κατά τη διάρκεια της επιβίβασης. Στη συνέχεια, το αεροπλάνο απογειώνεται, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της απόστασης των 100 μιλίων σε 30 λεπτά και προσγειώνεται δίπλα σε ένα αυτοκίνητο της Uber που θα πραγματοποιήσει την τελευταία διαδρομή. «Μπορούμε να προσθέσουμε έναν βαθμό ελευθερίας στις μεταφορές», εξήγησε ο Άλισον. Η εταιρεία του ανέφερε ότι η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, η βρετανική ρυθμιστική αρχή, επισκέφθηκε πρόσφατα τις εγκαταστάσεις στη Μαρίνα για να διαπιστώσει την πρόοδο των εργασιών, αν και η έγκριση στην Αμερική και το Ντουμπάι προηγείται.

Αν η βιομηχανία των αεροταξί επικρατήσει, θα υπάρχουν πολλές χιλιάδες αεροσκάφη της που θα πετούν στους ουρανούς, συχνά πάνω από πόλεις και αυτή η ιδέα δεν θα έχει νόημα αν κάνουν τον ίδιο θόρυβο με τα ελικόπτερα. Για αυτό η Joby, η Archer και οι υπόλοιποι ασχολούνται τόσο με τον θόρυβο των αεροσκαφών τους.

Ο μεγαλύτερος θόρυβος κατά τη διάρκεια της απογείωσης ενός σκάφους της Joby θα είναι 65 ντεσιμπέλ, παρόμοιο δηλαδή με μιας ηλεκτρικής σκούπας. Σε υψόμετρο 1.000 ποδιών, το αεροπλάνο είναι, στην πραγματικότητα, σιωπηλό για όσους στέκονται ακριβώς από κάτω του. «Ο θόρυβος αποτελεί κρίσιμη παράμετρο όταν πρόκειται για επεκτασιμότητα», δήλωσε ο Άλισον. «Με τον σχεδιασμό, λάβαμε υπόψη μας το θέμα του θορύβου από την αρχή». Η Joby έχει συγκεντρώσει περισσότερα χρήματα από οποιονδήποτε ανταγωνιστή της στη Δύση - περίπου 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια - αφού η Toyota, ο γίγαντας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ανακοίνωσε ρευστότητα ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων τον περασμένο μήνα. Άλλοι μεγάλοι επενδυτές περιλαμβάνουν την Baillie Gifford, η εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων, που εδρεύει στο Εδιμβούργο, την Intel, κατασκευάστρια εταιρεία μικροεπεξεργαστών, και την Delta, που είναι αμερικανική αεροπορική εταιρεία. Αλλά η βασική πρόκληση είναι η ίδια που έχει καταβάλει τόσους πολλούς από τους αντιπάλους της.

Για πόσο καιρό θα καίει ρευστό, περιμένοντας από την ρυθμιστική αρχή την έγκριση των αεροσκαφών της, την κατασκευή υποδομών και την εξοικείωση του κοινού με τα αεροταξί; Ο Cecutta δήλωσε: «Βλέπω πολλά νούμερα - 'Θα υπάρχουν εκατοντάδες οχήματα, χιλιάδες οχήματα' - θα το πιστέψω αυτό το 2035. Δεν πρόκειται να το πιστέψω αυτό το 2028".

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing