Εξασθενεί η woke κουλτούρα; Αραγε, ήταν τίποτα περισσότερο από μια μόδα;
Eίναι αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα ξεθωριάζουν τα πάθη
Μια μετριοπαθής «στατιστική ανάλυση» στον «Economist» επισημαίνει ότι «οι απόψεις και οι πρακτικές της woke κουλτούρας βρίσκονται σε πτώση»
Στον απόηχο μιας επανάστασης, τα σύμβολα του παλαιού καθεστώτος καταρρίπτονται με ταχύτητα χωρίς συναισθηματισμούς. Η προοδευτική βουλευτής των Δημοκρατικών, Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, απέσυρε τις αντωνυμίες «she/her» (αυτή/αυτής) από το προφίλ της στο Χ, σύμφωνα με το BBC Radio 4. Η Ημέρα Τρανς Μνήμης της περασμένης εβδομάδας πέρασε απαρατήρητη για πρώτη φορά εδώ και χρόνια από τους περισσότερους βρετανικούς θεσμούς, όπως παρατηρεί η συγγραφέας Καθλίν Στοκ.
Καμία αναφορά από το BBC, το Εργατικό Κόμμα ή ακόμα και από τον οργανισμό για τα δικαιώματα της LGBT κοινότητας Stonewall. Πριν από λίγο καιρό, η Τράπεζα της Αγγλίας φωτίστηκε με ροζ, λευκό και μπλε χρώμα, ενώ στα πανεπιστήμια πραγματοποιήθηκαν ολονυχτίες. Αυτή τη φορά, η πιο αξιοσημείωτη είδηση από τη μάχη για τα δικαιώματα των τρανς υπήρξε το ότι η Warner Bros υπερασπίστηκε το «δικαίωμα της Τζέι Κέι Ρόουλινγκ να εκφράζει τις προσωπικές της απόψεις», μια θέση που πολύ πρόσφατα θα αποτελούσε κήρυξη εταιρικού εμφυλίου για οποιονδήποτε οργανισμό με νέους απόφοιτους καλλιτεχνικών σχολών στο προσωπικό του. Δεν πιστεύω σε καμία περίπτωση ότι το κίνημα της woke κουλτούρας έχει λήξει.
Αλλά είναι αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα ξεθωριάζουν τα πάθη. Μια μετριοπαθής «στατιστική ανάλυση» στον «Economist» επισημαίνει ότι «οι απόψεις και οι πρακτικές της woke κουλτούρας βρίσκονται σε πτώση». Περνώντας μπροστά από την αυστηρά μη φωτισμένη Τράπεζα της Αγγλίας ή αναζητώντας μάταια στην ιστοσελίδα του BBC νέα για μία από τις πιο σημαντικές ημέρες στο ημερολόγιο του τρανς ακτιβισμού, ενδεχομένως να αναρωτιέστε: Πόσα χρήματα επένδυσε κανείς σε αυτό το θέμα εξαρχής;
Σκέφτομαι και επιχειρηματολογώ σχετικά με τις υπερβολές της πολιτικής ορθότητας για σχεδόν ολόκληρη την ενήλικη ζωή μου (χρονολογώ την είσοδό μου στον πολιτιστικό πόλεμο από την ημέρα που διάβασα ένα άρθρο σε ένα πανεπιστημιακό περιοδικό που υποστήριζε ότι οι άνθρωποι με καλή όραση που φορούσαν γυαλιά hipster χωρίς φακούς για λόγους μόδας ενδεχομένως να επιδεικνύουν ρατσιστική συμπεριφορά εις βάρος αναπήρων). Σήμερα, πολλά από τα άτομα με τις απόψεις των οποίων έχω ασχοληθεί αρκετά στην καριέρα μου φαίνεται ότι βρίσκονται στη διαδικασία να αποφασίσουν ότι ίσως τίποτα από όλα αυτά δεν έχει τόση σημασία τελικά. Οσοι από εμάς έχουμε αντιταχθεί σε ορισμένους από τους παραλογισμούς και τις μισαλλοδοξίες της πολιτικής ορθότητας του 21ου αιώνα μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να διεκδικήσουμε μια διανοητική νίκη, να φανταστούμε ότι έχουμε κερδίσει ένα επιχείρημα.
Υποψιάζομαι ότι η αλήθεια είναι πιο απογοητευτική. Οι αντωνυμίες, τα φεστιβάλ μνήμης και οι περίτεχνες σημαίες μπορεί να εξαφανιστούν σε αυτό που αποκαλείται «τρύπα της μνήμης», επειδή πολλοί άνθρωποι δεν ήταν ποτέ τόσο βαθιά αφοσιωμένοι σε αυτά τα πράγματα. Προφανώς, για μια σημαίνουσα μειοψηφία ακτιβιστών, ιδιαίτερα ορατή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τέτοιες μάχες ήταν εξαιρετικά σημαντικές. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι συμφώνησαν με τις ριζοσπαστικές νέες ιδέες για την ελευθερία του λόγου, τη φυλή και το φύλο εκ προοιμίου και όχι από ειλικρινή πεποίθηση. Ορισμένοι από αυτούς ήταν πιθανώς παλαιότεροι υπάλληλοι, που εκφοβίζονταν από νεότερους συναδέλφους.
Για άλλους, αμφιβάλλω αν ήταν καν τόσο δραματικό. Πολλοί, ίσως, είχαν μια αόριστη αίσθηση του εαυτού τους ως «καλών» ανθρώπων και, ως εκ τούτου, ακολουθούσαν τον επικρατούντα ορισμό του καλού. Αυτό που φαινόταν εξωτερικά σαν ένα ατσάλινο τείχος πεποιθήσεων μπορεί να ήταν απλώς μια σαθρή παλαίστρα εφησυχασμού, απάθειας, συμμόρφωσης και ειλικρινούς έλλειψης ενδιαφέροντος. Ενα λάθος που κάνουν εύκολα οι άνθρωποι που περνούν τον χρόνο τους σκεπτόμενοι ιδέες είναι ότι υπερεκτιμούν το πόσο ενδιαφέρουσες είναι αυτές για όλους τους άλλους. Για ορισμένους ανθρώπους και μόνο το γεγονός ότι διαβάζετε μια εφημερίδα καθιστά πιθανό να ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, ενώ ιδέες όπως «η σιωπή είναι βία» ή «λευκό προνόμιο» ή «αποκλεισμός από πλατφόρμα δικτύωσης» εξαρχής είναι αρκετά προκλητικές, ώστε να απαιτούν περαιτέρω «ανάκριση». Εντούτοις, η παρόρμηση αυτή δεν είναι καθολική. Δεν είναι δυνατόν κάθε ιδέα που διαπερνά μια οργάνωση ή μια κοινωνία να εξετάζεται και να γίνεται αποδεκτή από κάθε μέλος της ανεξάρτητα. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια ατελείωτη διαφωνία.
Είναι κατανοητό ότι οι νέες ιδέες δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσες για πολλούς ανθρώπους. Δεν μπορεί ο καθένας να ενδιαφέρεται για τα πάντα. Για παράδειγμα, η επιστήμη των υπολογιστών, η νομισματική και η θαλάσσια βιολογία δεν με συναρπάζουν ιδιαίτερα. Ομως, το αποτέλεσμα, που εύκολα χάνεται από τους εμμονικούς των ιδεών και τους παρατηρητές της κουλτούρας, είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να υιοθετήσουν αόριστα νέες έννοιες και θεωρίες, χωρίς να τις έχουν σκεφτεί τόσο πολύ και στη συνέχεια να τις χάσουν εξίσου εύκολα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κρίσεις ιδεολογικού πάθους είναι συχνά εκπληκτικά βραχύβιες. Στα μέσα του 17ου αιώνα, εκείνη τη θορυβώδη, ανήσυχη εποχή των Ranters, των Levellers και των Diggers, φούντωσαν ριζοσπαστικές θρησκευτικές ενέργειες, που έσβησαν εντυπωσιακά γρήγορα στις δεκαετίες μετά την Παλινόρθωση.
Εν μέρει, η Βρετανία εξήγε μερικούς από τους θρησκευτικούς της ζηλωτές στην Αμερική. Αλλά και ο φανατισμός σπάνια είναι τόσο βαθύς όσο φαίνεται αρχικά. Σκεφτείτε τα ακραία παραδείγματα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν από το 1945, έκανε εντύπωση στους περισσότερους εξωτερικούς παρατηρητές ότι οι πληθυσμοί αυτών των χωρών ήταν από τους πιο μαχητικά ιδεολογικούς στην Ιστορία. Μετά το 1945, και οι δύο κοινωνίες μετατράπηκαν γρήγορα σε επιτυχημένες φιλελεύθερες δημοκρατίες.
Αυτό δεν σημαίνει (ελπίζω να είναι προφανές) ότι εξισώνουμε τον ναζισμό με την κακία, παρά μόνο ότι παρατηρούμε ότι ακόμα και οι πιο έντονες και ανησυχητικές πεποιθήσεις είναι συχνά πιο επιφανειακές από ό,τι φαίνονται αρχικά. Η woke κουλτούρα θα διατηρήσει σίγουρα την επιρροή της σε πολλά μέρη της κοινωνίας μας, ιδίως σε περιβάλλοντα όπως τα πανεπιστήμια, τα σχολεία και τα μουσεία, όπου οι άνθρωποι ενδιαφέρονται πραγματικά για τις ιδέες. Αλλά υποψιάζομαι ότι η φλογερή επαναστατική φάση έχει τελειώσει. Πολλοί άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τις ιδέες όσο νόμιζα κάποτε. Η διαπίστωση αυτή είναι κατά κάποιον τρόπο καθησυχαστική: Οι θύελλες πάθους σύντομα περνούν. Ομως, είναι εξίσου ενοχλητικό. Οι ιδέες δεν χρειάζεται καν να έχουν πολύ λογικό νόημα για να πιάσουν τόπο. Τι, άραγε, θα ακολουθήσει;
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
Καμία αναφορά από το BBC, το Εργατικό Κόμμα ή ακόμα και από τον οργανισμό για τα δικαιώματα της LGBT κοινότητας Stonewall. Πριν από λίγο καιρό, η Τράπεζα της Αγγλίας φωτίστηκε με ροζ, λευκό και μπλε χρώμα, ενώ στα πανεπιστήμια πραγματοποιήθηκαν ολονυχτίες. Αυτή τη φορά, η πιο αξιοσημείωτη είδηση από τη μάχη για τα δικαιώματα των τρανς υπήρξε το ότι η Warner Bros υπερασπίστηκε το «δικαίωμα της Τζέι Κέι Ρόουλινγκ να εκφράζει τις προσωπικές της απόψεις», μια θέση που πολύ πρόσφατα θα αποτελούσε κήρυξη εταιρικού εμφυλίου για οποιονδήποτε οργανισμό με νέους απόφοιτους καλλιτεχνικών σχολών στο προσωπικό του. Δεν πιστεύω σε καμία περίπτωση ότι το κίνημα της woke κουλτούρας έχει λήξει.
Αλλά είναι αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα ξεθωριάζουν τα πάθη. Μια μετριοπαθής «στατιστική ανάλυση» στον «Economist» επισημαίνει ότι «οι απόψεις και οι πρακτικές της woke κουλτούρας βρίσκονται σε πτώση». Περνώντας μπροστά από την αυστηρά μη φωτισμένη Τράπεζα της Αγγλίας ή αναζητώντας μάταια στην ιστοσελίδα του BBC νέα για μία από τις πιο σημαντικές ημέρες στο ημερολόγιο του τρανς ακτιβισμού, ενδεχομένως να αναρωτιέστε: Πόσα χρήματα επένδυσε κανείς σε αυτό το θέμα εξαρχής;
Σκέφτομαι και επιχειρηματολογώ σχετικά με τις υπερβολές της πολιτικής ορθότητας για σχεδόν ολόκληρη την ενήλικη ζωή μου (χρονολογώ την είσοδό μου στον πολιτιστικό πόλεμο από την ημέρα που διάβασα ένα άρθρο σε ένα πανεπιστημιακό περιοδικό που υποστήριζε ότι οι άνθρωποι με καλή όραση που φορούσαν γυαλιά hipster χωρίς φακούς για λόγους μόδας ενδεχομένως να επιδεικνύουν ρατσιστική συμπεριφορά εις βάρος αναπήρων). Σήμερα, πολλά από τα άτομα με τις απόψεις των οποίων έχω ασχοληθεί αρκετά στην καριέρα μου φαίνεται ότι βρίσκονται στη διαδικασία να αποφασίσουν ότι ίσως τίποτα από όλα αυτά δεν έχει τόση σημασία τελικά. Οσοι από εμάς έχουμε αντιταχθεί σε ορισμένους από τους παραλογισμούς και τις μισαλλοδοξίες της πολιτικής ορθότητας του 21ου αιώνα μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να διεκδικήσουμε μια διανοητική νίκη, να φανταστούμε ότι έχουμε κερδίσει ένα επιχείρημα.
Υποψιάζομαι ότι η αλήθεια είναι πιο απογοητευτική. Οι αντωνυμίες, τα φεστιβάλ μνήμης και οι περίτεχνες σημαίες μπορεί να εξαφανιστούν σε αυτό που αποκαλείται «τρύπα της μνήμης», επειδή πολλοί άνθρωποι δεν ήταν ποτέ τόσο βαθιά αφοσιωμένοι σε αυτά τα πράγματα. Προφανώς, για μια σημαίνουσα μειοψηφία ακτιβιστών, ιδιαίτερα ορατή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τέτοιες μάχες ήταν εξαιρετικά σημαντικές. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι συμφώνησαν με τις ριζοσπαστικές νέες ιδέες για την ελευθερία του λόγου, τη φυλή και το φύλο εκ προοιμίου και όχι από ειλικρινή πεποίθηση. Ορισμένοι από αυτούς ήταν πιθανώς παλαιότεροι υπάλληλοι, που εκφοβίζονταν από νεότερους συναδέλφους.
Για άλλους, αμφιβάλλω αν ήταν καν τόσο δραματικό. Πολλοί, ίσως, είχαν μια αόριστη αίσθηση του εαυτού τους ως «καλών» ανθρώπων και, ως εκ τούτου, ακολουθούσαν τον επικρατούντα ορισμό του καλού. Αυτό που φαινόταν εξωτερικά σαν ένα ατσάλινο τείχος πεποιθήσεων μπορεί να ήταν απλώς μια σαθρή παλαίστρα εφησυχασμού, απάθειας, συμμόρφωσης και ειλικρινούς έλλειψης ενδιαφέροντος. Ενα λάθος που κάνουν εύκολα οι άνθρωποι που περνούν τον χρόνο τους σκεπτόμενοι ιδέες είναι ότι υπερεκτιμούν το πόσο ενδιαφέρουσες είναι αυτές για όλους τους άλλους. Για ορισμένους ανθρώπους και μόνο το γεγονός ότι διαβάζετε μια εφημερίδα καθιστά πιθανό να ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, ενώ ιδέες όπως «η σιωπή είναι βία» ή «λευκό προνόμιο» ή «αποκλεισμός από πλατφόρμα δικτύωσης» εξαρχής είναι αρκετά προκλητικές, ώστε να απαιτούν περαιτέρω «ανάκριση». Εντούτοις, η παρόρμηση αυτή δεν είναι καθολική. Δεν είναι δυνατόν κάθε ιδέα που διαπερνά μια οργάνωση ή μια κοινωνία να εξετάζεται και να γίνεται αποδεκτή από κάθε μέλος της ανεξάρτητα. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια ατελείωτη διαφωνία.
Είναι κατανοητό ότι οι νέες ιδέες δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσες για πολλούς ανθρώπους. Δεν μπορεί ο καθένας να ενδιαφέρεται για τα πάντα. Για παράδειγμα, η επιστήμη των υπολογιστών, η νομισματική και η θαλάσσια βιολογία δεν με συναρπάζουν ιδιαίτερα. Ομως, το αποτέλεσμα, που εύκολα χάνεται από τους εμμονικούς των ιδεών και τους παρατηρητές της κουλτούρας, είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να υιοθετήσουν αόριστα νέες έννοιες και θεωρίες, χωρίς να τις έχουν σκεφτεί τόσο πολύ και στη συνέχεια να τις χάσουν εξίσου εύκολα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κρίσεις ιδεολογικού πάθους είναι συχνά εκπληκτικά βραχύβιες. Στα μέσα του 17ου αιώνα, εκείνη τη θορυβώδη, ανήσυχη εποχή των Ranters, των Levellers και των Diggers, φούντωσαν ριζοσπαστικές θρησκευτικές ενέργειες, που έσβησαν εντυπωσιακά γρήγορα στις δεκαετίες μετά την Παλινόρθωση.
Εν μέρει, η Βρετανία εξήγε μερικούς από τους θρησκευτικούς της ζηλωτές στην Αμερική. Αλλά και ο φανατισμός σπάνια είναι τόσο βαθύς όσο φαίνεται αρχικά. Σκεφτείτε τα ακραία παραδείγματα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν από το 1945, έκανε εντύπωση στους περισσότερους εξωτερικούς παρατηρητές ότι οι πληθυσμοί αυτών των χωρών ήταν από τους πιο μαχητικά ιδεολογικούς στην Ιστορία. Μετά το 1945, και οι δύο κοινωνίες μετατράπηκαν γρήγορα σε επιτυχημένες φιλελεύθερες δημοκρατίες.
Αυτό δεν σημαίνει (ελπίζω να είναι προφανές) ότι εξισώνουμε τον ναζισμό με την κακία, παρά μόνο ότι παρατηρούμε ότι ακόμα και οι πιο έντονες και ανησυχητικές πεποιθήσεις είναι συχνά πιο επιφανειακές από ό,τι φαίνονται αρχικά. Η woke κουλτούρα θα διατηρήσει σίγουρα την επιρροή της σε πολλά μέρη της κοινωνίας μας, ιδίως σε περιβάλλοντα όπως τα πανεπιστήμια, τα σχολεία και τα μουσεία, όπου οι άνθρωποι ενδιαφέρονται πραγματικά για τις ιδέες. Αλλά υποψιάζομαι ότι η φλογερή επαναστατική φάση έχει τελειώσει. Πολλοί άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τις ιδέες όσο νόμιζα κάποτε. Η διαπίστωση αυτή είναι κατά κάποιον τρόπο καθησυχαστική: Οι θύελλες πάθους σύντομα περνούν. Ομως, είναι εξίσου ενοχλητικό. Οι ιδέες δεν χρειάζεται καν να έχουν πολύ λογικό νόημα για να πιάσουν τόπο. Τι, άραγε, θα ακολουθήσει;
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
