Πώς έχει καταρρεύσει η δημοτικότητα του Ζελένσκι έπειτα από τρία χρόνια πολέμου
Η θητεία του προέδρου έληξε τον Μάιο, αλλά οι εκλογές έχουν ανασταλεί επ’ αόριστον
Μπορεί να συσπείρωσε την Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας, αλλά τα σκάνδαλα διαφθοράς και η κούραση από τον πόλεμο έχουν πλήξει την εικόνα του, ενώ παράλληλα οι περισσότεροι ψηφοφόροι θα προτιμούσαν να μην είναι υποψήφιος για δεύτερη θητεία
Τις πρώτες ημέρες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, όταν οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονταν στα περίχωρα του Κιέβου, ο πρόεδρος Ζελένσκι έστειλε μήνυμα μη υποχώρησης. «Είμαστε όλοι εδώ», είπε έξω από το προεδρικό γραφείο, ενώ οι σύμμαχοί του στέκονταν πίσω του. «Είμαστε όλοι εδώ για να υπερασπιστούμε την ανεξαρτησία μας και το κράτος μας».
Τα λόγια του αναπτέρωσαν το ηθικό του πολιορκημένου έθνους του και έστειλαν τη δημοτικότητά του στα ύψη, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στις επισκέψεις του στη Δύση, με στόχο να συγκεντρώσει υποστήριξη, ο πρώην κωμικός έγινε δεκτός με χειροκροτήματα από τα Κοινοβούλια της Ευρώπης και το Κογκρέσο των ΗΠΑ. Ωστόσο, σχεδόν τρία χρόνια μετά, με την πρώτη γραμμή άμυνας της Ουκρανίας να κινδυνεύει να καταρρεύσει, η δημοτικότητα του Ζελένσκι εξασθενεί και λίγοι συμπατριώτες του τον βλέπουν ως τον επόμενο πρόεδρό τους. Μια δημοσκόπηση σε δείγμα 1.200 Ουκρανών, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από το Κέντρο Κοινωνικής Παρακολούθησης στο Κίεβο, έδειξε ότι μόνο το 16% θα τον ψήφιζε.
Η έρευνα, η πιο ολοκληρωμένη μετά την εισβολή του 2022, έδειξε επίσης ότι περίπου το 60% θα προτιμούσε να μην είναι υποψήφιος ο Ζελένσκι. «Είναι πολύ δύσκολο να είσαι δημοφιλής πρόεδρος, όταν έχεις έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας επί τρία χρόνια», δήλωσε η Ολεξάντρα Ουστίνοβα, Ουκρανή βουλευτής. «Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι και σχεδόν όλοι έχουν χάσει κάποιον δικό τους. Αυτή είναι μια τεράστια πρόκληση για τον Ζελένσκι», πρόσθεσε. Στην κορυφή της δημοσκόπησης με 27% βρέθηκε ο Βάλερι Ζαλούζνι, πρώην ανώτατος διοικητής των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, ο οποίος από τον Ιούλιο υπηρετεί ως πρέσβης στη Βρετανία. Ο Ζαλούζνι, ο οποίος απομακρύνθηκε από τον Ζελένσκι τον Φεβρουάριο έπειτα από φήμες για διαφωνία σχετικά με τη διαχείριση του πολέμου, είναι επίσης το πιο αξιόπιστο πρόσωπο της Ουκρανίας, όπως έδειξε η δημοσκόπηση. Δεν έχει ακόμη δηλώσει ανοιχτά τις πολιτικές του φιλοδοξίες, αλλά πολλοί αναλυτές είδαν τον διορισμό του σε διπλωματικό πόστο στο Λονδίνο ως μια προσπάθεια του Ζελένσκι να τον παραγκωνίσει.
Παραμένει ασαφές πότε οι Ουκρανοί θα μπορέσουν να ψηφίσουν ξανά. Η θητεία του προέδρου έληξε τον Μάιο, αλλά οι εκλογές έχουν ανασταλεί επ’ αόριστον βάσει του στρατιωτικού νόμου που θεσπίστηκε το 2022. Οι περισσότεροι υποστηρίζουν την κίνηση αυτή επικαλούμενοι τους κινδύνους και τα προβλήματα που συνεπάγεται η διεξαγωγή εκλογών κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Ωστόσο, στο Κίεβο εξακολουθούν να υπάρχουν φήμες ότι η πολιτική αυτή θα ανατραπεί το επόμενο έτος, έστω και μόνο ως «απάντηση» στο αφήγημα της Ρωσίας, ότι ο Ζελένσκι είναι παράνομος ηγέτης. Το θέμα απέκτησε νέα σημασία πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ. «Οι Ουκρανοί έκαναν εδώ και καιρό σχέδια για την πιθανότητα επιστροφής του Τραμπ», δήλωσε ο Αντριου Γουίλσον, καθηγητής Ουκρανικών Σπουδών στο University College του Λονδίνου.
«Η ρωσική προπαγάνδα σχετικά με την παρανομία του Ζελένσκι αποκτά κάποια απήχηση στους κύκλους των Ρεπουμπλικανών». Ο Ζελένσκι δήλωσε πριν από τη νίκη του το 2019 ότι δεν θα είναι υποψήφιος για δεύτερη θητεία, αλλά έκτοτε έχει δηλώσει ότι θα ήταν υποψήφιος αν οι εκλογές διεξάγονταν σε καιρό πολέμου. «Πολλές από τις συζητήσεις για πρόωρες εκλογές βασίζονται στην υπόθεση ότι είναι καλύτερο οι εκλογές να διεξαχθούν προτού η δημοτικότητα του Ζελένσκι μειωθεί περαιτέρω», δήλωσε ο Γουίλσον. «Το προεδρικό αξίωμα είναι απολύτως ικανό να βάλει τους αντιπάλους του στη θέση τους». Ο Κιθ Κέλογκ, απόστρατος Αμερικανός στρατηγός, που είναι ο εκλεκτός του Τραμπ για τη θέση του ειδικού απεσταλμένου του στην Ουκρανία, πρότεινε ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να διακόψει τις προμήθειες όπλων στο Κίεβο, εάν ο Ζελένσκι αρνιόταν να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, έχει δηλώσει ότι η Ρωσία θα σταματήσει τις επιθέσεις της μόνο εάν η Ουκρανία παραδώσει εδάφη και παραιτηθεί από τις φιλοδοξίες της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, κάτι που το Κίεβο έχει περιγράψει ως ισοδύναμο με συνθηκολόγηση.
Ο Ιλία Πονομαρένκο, ένας Ουκρανός δημοσιογράφος, δήλωσε ότι τρία χρόνια πολέμου έχουν κάνει τον λαό να θέλει να ξεφύγει από τη φρίκη του, «ακόμα και με πολύ υψηλό τίμημα». Επίσης, πρόσθεσε: «Ωστόσο, η υπόσχεση του Ντόναλντ Τραμπ να σταματήσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών μπορεί να οδηγήσει σε σενάρια που ευθυγραμμίζονται με τις απαιτήσεις του Κρεμλίνου, θα ήταν εγγενώς απαράδεκτα και θα απορρίπτονταν ακόμα και από μια κοινωνία που έχει κουραστεί από τον πόλεμο». Οι επικριτές έχουν κατηγορήσει τον Ζελένσκι ότι δεν αντιδρά γρήγορα στις προκλήσεις, ενώ περιβάλλεται από ανθρώπους της εταιρείας ψυχαγωγίας στην οποία υπήρξε συνιδρυτής πριν από περισσότερα από 20 χρόνια. Η διαφθορά στις Ενοπλες Δυνάμεις έχει αμαυρώσει την εικόνα του, αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο ίδιος ήταν ένοχος για παράνομες συναλλαγές.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος η δημοτικότητα του Ζελένσκι να πέσει ακόμα περισσότερο αν συμφωνήσει με την πρόταση της Αμερικής να αρχίσει η Ουκρανία να στέλνει νεότερους άνδρες στο μέτωπο. Ενας αξιωματούχος της κυβέρνησης του προέδρου Μπάιντεν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Ουκρανία θα πρέπει να μειώσει από τα 25 στα 18 έτη την ελάχιστη ηλικία κατά την οποία οι άνδρες μπορούν να κινητοποιηθούν. «Η Ουκρανία δεν κινητοποιεί αρκετούς στρατιώτες για να αντικαταστήσει τις απώλειες στο πεδίο της μάχης, συμβαδίζοντας με τον αυξανόμενο στρατό της Ρωσίας», δήλωσε ο αξιωματούχος. Οι βουλευτές της Ουκρανίας μείωσαν το κατώτατο όριο ηλικίας από τα 27 στα 25 έτη πέρυσι, αλλά η απόφαση ήταν τόσο ευαίσθητη, που ο Ζελένσκι περίμενε σχεδόν έναν χρόνο προτού την εγκρίνει. Η Ουστίνοβα, η οποία ηγείται της ουκρανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τα όπλα και τα πυρομαχικά, δήλωσε ότι η κίνηση αυτή θα ήταν καταστροφική. «Αυτό θα ήταν ένα σαφές μήνυμα για τους ανθρώπους ότι τα παιδιά τους θα πρέπει να φύγουν από την Ουκρανία πριν γίνουν 18 ετών», είπε. Ηταν ίσως αναπόφευκτο ότι η ηγεσία του Ζελένσκι θα έχανε τη λάμψη της.
Κανένας Ουκρανός πρόεδρος, εκτός από τον Λεονίντ Κούτσμα, του οποίου η επανεκλογή το 1999 αμαυρώθηκε από υποψίες για απάτη, δεν έχει κερδίσει δεύτερη θητεία από τότε που η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ενωση. «Η διατήρηση της δημοτικότητας σε αυτή τη χώρα είναι εξαιρετικά δύσκολη», δήλωσε ο Πονομαρένκο. «Είναι ένα μοτίβο που έχουμε ξαναδεί. Εκλέγουμε έναν νέο σωτήρα ως πρόεδρο και εξασφαλίζουμε τη συντριπτική ήττα του στις επόμενες εκλογές». Παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια με τον Ζελένσκι και την αβεβαιότητα σχετικά με τον πόλεμο, ο νεότερος πρόεδρος της χώρας είναι πιθανό να μείνει στην Ιστορία ως ο άνθρωπος που στάθηκε απέναντι στον Πούτιν και ενέπνευσε την Ουκρανία. Ο Πονομαρένκο είπε: «Βρήκε τη δύναμη να μη λυγίσει, να μην υποκύψει στη δειλία ή στον πειρασμό, αλλά, αντίθετα, να συσπειρώσει το έθνος στην πιο σκοτεινή του ώρα. Ελπίζω ειλικρινά ο Ζελένσκι να έχει τη σοφία να αποσυρθεί με τιμή, μόλις οι συνθήκες επιτρέψουν τις εκλογές».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
Τα λόγια του αναπτέρωσαν το ηθικό του πολιορκημένου έθνους του και έστειλαν τη δημοτικότητά του στα ύψη, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στις επισκέψεις του στη Δύση, με στόχο να συγκεντρώσει υποστήριξη, ο πρώην κωμικός έγινε δεκτός με χειροκροτήματα από τα Κοινοβούλια της Ευρώπης και το Κογκρέσο των ΗΠΑ. Ωστόσο, σχεδόν τρία χρόνια μετά, με την πρώτη γραμμή άμυνας της Ουκρανίας να κινδυνεύει να καταρρεύσει, η δημοτικότητα του Ζελένσκι εξασθενεί και λίγοι συμπατριώτες του τον βλέπουν ως τον επόμενο πρόεδρό τους. Μια δημοσκόπηση σε δείγμα 1.200 Ουκρανών, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από το Κέντρο Κοινωνικής Παρακολούθησης στο Κίεβο, έδειξε ότι μόνο το 16% θα τον ψήφιζε.
Η έρευνα, η πιο ολοκληρωμένη μετά την εισβολή του 2022, έδειξε επίσης ότι περίπου το 60% θα προτιμούσε να μην είναι υποψήφιος ο Ζελένσκι. «Είναι πολύ δύσκολο να είσαι δημοφιλής πρόεδρος, όταν έχεις έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας επί τρία χρόνια», δήλωσε η Ολεξάντρα Ουστίνοβα, Ουκρανή βουλευτής. «Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι και σχεδόν όλοι έχουν χάσει κάποιον δικό τους. Αυτή είναι μια τεράστια πρόκληση για τον Ζελένσκι», πρόσθεσε. Στην κορυφή της δημοσκόπησης με 27% βρέθηκε ο Βάλερι Ζαλούζνι, πρώην ανώτατος διοικητής των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, ο οποίος από τον Ιούλιο υπηρετεί ως πρέσβης στη Βρετανία. Ο Ζαλούζνι, ο οποίος απομακρύνθηκε από τον Ζελένσκι τον Φεβρουάριο έπειτα από φήμες για διαφωνία σχετικά με τη διαχείριση του πολέμου, είναι επίσης το πιο αξιόπιστο πρόσωπο της Ουκρανίας, όπως έδειξε η δημοσκόπηση. Δεν έχει ακόμη δηλώσει ανοιχτά τις πολιτικές του φιλοδοξίες, αλλά πολλοί αναλυτές είδαν τον διορισμό του σε διπλωματικό πόστο στο Λονδίνο ως μια προσπάθεια του Ζελένσκι να τον παραγκωνίσει.
Παραμένει ασαφές πότε οι Ουκρανοί θα μπορέσουν να ψηφίσουν ξανά. Η θητεία του προέδρου έληξε τον Μάιο, αλλά οι εκλογές έχουν ανασταλεί επ’ αόριστον βάσει του στρατιωτικού νόμου που θεσπίστηκε το 2022. Οι περισσότεροι υποστηρίζουν την κίνηση αυτή επικαλούμενοι τους κινδύνους και τα προβλήματα που συνεπάγεται η διεξαγωγή εκλογών κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Ωστόσο, στο Κίεβο εξακολουθούν να υπάρχουν φήμες ότι η πολιτική αυτή θα ανατραπεί το επόμενο έτος, έστω και μόνο ως «απάντηση» στο αφήγημα της Ρωσίας, ότι ο Ζελένσκι είναι παράνομος ηγέτης. Το θέμα απέκτησε νέα σημασία πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ. «Οι Ουκρανοί έκαναν εδώ και καιρό σχέδια για την πιθανότητα επιστροφής του Τραμπ», δήλωσε ο Αντριου Γουίλσον, καθηγητής Ουκρανικών Σπουδών στο University College του Λονδίνου.
«Η ρωσική προπαγάνδα σχετικά με την παρανομία του Ζελένσκι αποκτά κάποια απήχηση στους κύκλους των Ρεπουμπλικανών». Ο Ζελένσκι δήλωσε πριν από τη νίκη του το 2019 ότι δεν θα είναι υποψήφιος για δεύτερη θητεία, αλλά έκτοτε έχει δηλώσει ότι θα ήταν υποψήφιος αν οι εκλογές διεξάγονταν σε καιρό πολέμου. «Πολλές από τις συζητήσεις για πρόωρες εκλογές βασίζονται στην υπόθεση ότι είναι καλύτερο οι εκλογές να διεξαχθούν προτού η δημοτικότητα του Ζελένσκι μειωθεί περαιτέρω», δήλωσε ο Γουίλσον. «Το προεδρικό αξίωμα είναι απολύτως ικανό να βάλει τους αντιπάλους του στη θέση τους». Ο Κιθ Κέλογκ, απόστρατος Αμερικανός στρατηγός, που είναι ο εκλεκτός του Τραμπ για τη θέση του ειδικού απεσταλμένου του στην Ουκρανία, πρότεινε ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να διακόψει τις προμήθειες όπλων στο Κίεβο, εάν ο Ζελένσκι αρνιόταν να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, έχει δηλώσει ότι η Ρωσία θα σταματήσει τις επιθέσεις της μόνο εάν η Ουκρανία παραδώσει εδάφη και παραιτηθεί από τις φιλοδοξίες της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, κάτι που το Κίεβο έχει περιγράψει ως ισοδύναμο με συνθηκολόγηση.
Ο Ιλία Πονομαρένκο, ένας Ουκρανός δημοσιογράφος, δήλωσε ότι τρία χρόνια πολέμου έχουν κάνει τον λαό να θέλει να ξεφύγει από τη φρίκη του, «ακόμα και με πολύ υψηλό τίμημα». Επίσης, πρόσθεσε: «Ωστόσο, η υπόσχεση του Ντόναλντ Τραμπ να σταματήσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών μπορεί να οδηγήσει σε σενάρια που ευθυγραμμίζονται με τις απαιτήσεις του Κρεμλίνου, θα ήταν εγγενώς απαράδεκτα και θα απορρίπτονταν ακόμα και από μια κοινωνία που έχει κουραστεί από τον πόλεμο». Οι επικριτές έχουν κατηγορήσει τον Ζελένσκι ότι δεν αντιδρά γρήγορα στις προκλήσεις, ενώ περιβάλλεται από ανθρώπους της εταιρείας ψυχαγωγίας στην οποία υπήρξε συνιδρυτής πριν από περισσότερα από 20 χρόνια. Η διαφθορά στις Ενοπλες Δυνάμεις έχει αμαυρώσει την εικόνα του, αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο ίδιος ήταν ένοχος για παράνομες συναλλαγές.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος η δημοτικότητα του Ζελένσκι να πέσει ακόμα περισσότερο αν συμφωνήσει με την πρόταση της Αμερικής να αρχίσει η Ουκρανία να στέλνει νεότερους άνδρες στο μέτωπο. Ενας αξιωματούχος της κυβέρνησης του προέδρου Μπάιντεν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Ουκρανία θα πρέπει να μειώσει από τα 25 στα 18 έτη την ελάχιστη ηλικία κατά την οποία οι άνδρες μπορούν να κινητοποιηθούν. «Η Ουκρανία δεν κινητοποιεί αρκετούς στρατιώτες για να αντικαταστήσει τις απώλειες στο πεδίο της μάχης, συμβαδίζοντας με τον αυξανόμενο στρατό της Ρωσίας», δήλωσε ο αξιωματούχος. Οι βουλευτές της Ουκρανίας μείωσαν το κατώτατο όριο ηλικίας από τα 27 στα 25 έτη πέρυσι, αλλά η απόφαση ήταν τόσο ευαίσθητη, που ο Ζελένσκι περίμενε σχεδόν έναν χρόνο προτού την εγκρίνει. Η Ουστίνοβα, η οποία ηγείται της ουκρανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τα όπλα και τα πυρομαχικά, δήλωσε ότι η κίνηση αυτή θα ήταν καταστροφική. «Αυτό θα ήταν ένα σαφές μήνυμα για τους ανθρώπους ότι τα παιδιά τους θα πρέπει να φύγουν από την Ουκρανία πριν γίνουν 18 ετών», είπε. Ηταν ίσως αναπόφευκτο ότι η ηγεσία του Ζελένσκι θα έχανε τη λάμψη της.
Κανένας Ουκρανός πρόεδρος, εκτός από τον Λεονίντ Κούτσμα, του οποίου η επανεκλογή το 1999 αμαυρώθηκε από υποψίες για απάτη, δεν έχει κερδίσει δεύτερη θητεία από τότε που η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ενωση. «Η διατήρηση της δημοτικότητας σε αυτή τη χώρα είναι εξαιρετικά δύσκολη», δήλωσε ο Πονομαρένκο. «Είναι ένα μοτίβο που έχουμε ξαναδεί. Εκλέγουμε έναν νέο σωτήρα ως πρόεδρο και εξασφαλίζουμε τη συντριπτική ήττα του στις επόμενες εκλογές». Παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια με τον Ζελένσκι και την αβεβαιότητα σχετικά με τον πόλεμο, ο νεότερος πρόεδρος της χώρας είναι πιθανό να μείνει στην Ιστορία ως ο άνθρωπος που στάθηκε απέναντι στον Πούτιν και ενέπνευσε την Ουκρανία. Ο Πονομαρένκο είπε: «Βρήκε τη δύναμη να μη λυγίσει, να μην υποκύψει στη δειλία ή στον πειρασμό, αλλά, αντίθετα, να συσπειρώσει το έθνος στην πιο σκοτεινή του ώρα. Ελπίζω ειλικρινά ο Ζελένσκι να έχει τη σοφία να αποσυρθεί με τιμή, μόλις οι συνθήκες επιτρέψουν τις εκλογές».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
