Συρία: Ο ηγέτης των ανταρτών επιστρέφει στο σπίτι που εγκατέλειψε ως ήσυχος και θυμωμένος έφηβος
O Jolani καλλιεργεί τη φήμη του ως ανεκτικός τζιχαντιστής, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν πολέμησε για την Αλ Κάιντα στη Συρία και το Ιράκ
Σύμφωνα με τον επιστάτη του κτιρίου, ο Jolani ήταν πολύ ευγενικός. «Θα σας πείραζε να εκκενώσετε αυτό το διαμέρισμα;», ρώτησε. «Βλέπετε, οι γονείς μου έχουν καλές αναμνήσεις από αυτό το μέρος και θα ήθελαν να επιστρέψουν»
Ήταν νύχτα όταν ο Mohammed Al-Jolani, ο νέος κυβερνήτης της Συρίας, έφτασε στην είσοδο του κτιρίου όπου μεγάλωσε στη νοτιοδυτική Δαμασκό. Νωρίτερα εκείνη την ημέρα, τα στρατεύματά του είχαν εισέλθει θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα της Συρίας, απελευθερώνοντας κρατούμενους από τα μπουντρούμια και καταλαμβάνοντας κυβερνητικά υπουργεία. Αλλά για τον Jolani ήταν πιο προσωπικό: ήθελε να επιστρέψει στο σπίτι του.
Ανέβηκε στον δέκατο όροφο με το ασανσέρ, μαζί με τέσσερις ένοπλους φρουρούς, και χτύπησε το κουδούνι. Η άφιξή του προκάλεσε σοκ στον Ahmed Suleiman, μηχανολόγο μηχανικό, και τη σύζυγό του, τους ενοίκους του διαμερίσματος. Ωστόσο, σύμφωνα με τον επιστάτη του κτιρίου, τον Amer, ο Jolani ήταν πολύ ευγενικός. «Θα σας πείραζε να εκκενώσετε αυτό το διαμέρισμα;», ρώτησε. «Βλέπετε, οι γονείς μου έχουν καλές αναμνήσεις από αυτό το μέρος και θα ήθελαν να επιστρέψουν».
Τα πάντα στη Συρία άλλαξαν μέσα σε λίγες ώρες το πρωί της Κυριακής. Για ζευγάρια όπως ο Suleiman και η σύζυγός του, ήταν μια τρομακτική στιγμή. Τους δόθηκε το διαμέρισμα από το καθεστώς Άσαντ, το οποίο κατάσχεσε το ακίνητο αφού έγινε γνωστή η ταυτότητα του Jolani ως ηγέτη των ανταρτών και οι γονείς του κατέφυγαν στην Αίγυπτο. Η Hayat Tahrir al-Sham, η πρώην τζιχαντιστική ομάδα που κρατά πλέον τη Συρία στα χέρια της, υποσχέθηκε ότι κανείς δεν χρειάζεται να φοβάται για το μέλλον του, εκτός αν έχει αίμα στα χέρια του. Η αποκατάσταση των δικαιωμάτων -συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας- θα επιβλέπεται ειρηνικά, υποστηρίζει η ομάδα. Και έτσι ο ηγέτης της έδωσε το παράδειγμα: Ο Jolani έδωσε στον Suleiman αρκετές ημέρες για να μαζέψει τα πράγματά του, είπε ο Amer.
Ήταν μια ανατρεπτική επιστροφή στην πατρίδα για έναν άνθρωπο που, μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ήταν ο νούμερο ένα δημόσιος εχθρός της Συρίας. Αλλά τώρα ο Jolani καλλιεργεί τη φήμη του ως ανεκτικός τζιχαντιστής, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν πολέμησε για την Αλ Κάιντα στη Συρία και το Ιράκ.
Η επιστροφή του ήταν ακόμη πιο παράξενη επειδή το Mazzeh, το δυτικό προάστιο στο οποίο μετακόμισε η οικογένεια του νεαρού Ahmed al-Shara -για να χρησιμοποιήσω το πραγματικό του όνομα- όταν ήταν επτά ετών, έχει συνδεθεί στο μυαλό πολλών ανθρώπων με το καθεστώς. Εκεί ζουν ανώτεροι αξιωματούχοι και πλούσιοι επιχειρηματίες, κοντά στο στρατιωτικό αεροδρόμιο από τη μία πλευρά και μια σειρά υπουργείων, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Δικαιοσύνης, από την άλλη. Αλλά αυτό ταίριαζε στη μεσοαστική του οικογένεια. Ο πατέρας του, μηχανικός πετρελαίου, είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει το σπίτι της οικογένειας στα Υψίπεδα του Γκολάν πριν γεννηθεί, όταν το Ισραήλ τα κατέλαβε κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967.
Ο πατέρας είχε μια ταραχώδη σχέση με το καθεστώς, πριν φύγει για τη Σαουδική Αραβία, όπου γεννήθηκε ο Ahmed το 1982. Μετά το τέλος της απόσπασης αυτής, η οικογένεια μετακόμισε στο Mazzeh, ανοίγοντας ένα παντοπωλείο και ένα κτηματομεσιτικό γραφείο. Ο νεαρός Ahmed ήταν ένας ήσυχος, ντροπαλός και όχι πάντα πολύ χαρούμενος έφηβος, σύμφωνα με όσους τον γνώριζαν. Ήταν εσωστρεφής, όπως λένε οι ντόπιοι, από τον κουρέα που τον κούρευε μέχρι τη νεαρή γυναίκα της οποίας ο αδελφός έπαιζε μαζί του βιντεοπαιχνίδια.
Ένας επιχειρηματίας του Mazzeh, που ζει τώρα στο εξωτερικό, εργαζόταν στο ίδιο τετράγωνο όπου βρισκόταν το παντοπωλείο και ο Ahmed του παρέδιδε τα ψώνια. «Συχνά καθόμασταν και συζητούσαμε», είπε. «Μου άρεσε. Ήταν ήσυχος και ντροπαλός, αλλά σκεπτόμενος». Αλλά, πρόσθεσε ο επιχειρηματίας, ήταν επίσης πικραμένος. «Φαινόταν θυμωμένος με τον κόσμο». Ο Jolani προσδιόρισε την ιντιφάντα του 2000, την παλαιστινιακή εξέγερση στο Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, ως τη στιγμή που τον έκανε να αποφασίσει να αναλάβει ενεργό ρόλο στη μαχητική πολιτική. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, μετακόμισε στο Ιράκ, όπου έφτασε πριν από την αμερικανική και βρετανική εισβολή το 2003.
Ανέβηκε στις τάξεις του ημι-ανεξάρτητου τμήματος της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, το οποίο ήταν ήδη γνωστό για τις ακραίες μεθόδους του. Κάποια στιγμή, συνελήφθη από τους Αμερικανούς και κρατήθηκε στο στρατόπεδο Bucca, τη φυλακή του Ιράκ που συχνά αποκαλείται το καλύτερο πανεπιστήμιο της τζιχάντ, αφού πολλοί ήταν οι πρώην κρατούμενοι που αναδείχθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του Abu Bakr al-Baghdadi, μετέπειτα ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Baghdadi ήταν αυτός που το 2011 έστειλε τον Jolani πίσω στη Συρία για να ιδρύσει την Jabhat al-Nusra, μια νέα ομάδα, προκειμένου να διεκδικήσει μια τζιχαντιστική θέση στην εξέγερση κατά του Άσαντ. Όμως οι δύο άνδρες διαφώνησαν, εν μέρει λόγω των ακραίων τακτικών που έκαστος ακολουθούσε, όπως οι μαζικές δολοφονίες και οι αποκεφαλισμοί, τις οποίες προτιμούσε ο Baghdadi. Η διάσπαση, την άνοιξη του 2013, έμελλε να αποδειχθεί καθοριστική. Τα επόμενα χρόνια, ο Jolani αποκόπηκε και από την Αλ Κάιντα και συγχώνευσε τις δυνάμεις του με άλλες, λιγότερο ακραίες ισλαμιστικές ομάδες. Είπε ότι επικεντρώθηκε απλώς στο να φέρει την ελευθερία -με ισλαμιστικό πρόσημο- στη Συρία.
Το αν οι υποσχέσεις του για σεβασμό της θρησκευτικής και ιδεολογικής ποικιλομορφίας της Συρίας τηρούνται τώρα, έχει μεγάλη σημασία για τους κατοίκους του Mazzeh. Η εικόνα του Jolani ως ενός τρομοκράτη που προκαλεί φόβο, η οποία προβάλλεται από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, είναι δύσκολο να μη λαμβάνεται υπόψη, αλλά το ίδιο ισχύει και για την ιδέα του μαχητή της ελευθερίας που ανατρέπει ένα παγκοσμίως μισητό καθεστώς. Και μετά, φυσικά, υπάρχει και το προφίλ του ήσυχου μελετηρού νέου, που ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική, τον οποίο και θυμούνται.
Είναι μια διφορούμενη εικόνα, για την οποία είναι έτοιμοι να μιλήσουν στη νέα «ελεύθερη Συρία», αλλά μόνο υπό τον όρο ότι θα γίνει ανώνυμα. Το πόσο ελεύθεροι θα είναι πραγματικά, μένει να το δούμε. Ο Samer, ένας συνταξιούχος μηχανικός που γνώριζε επίσης τον πατέρα του Jolani, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι με την ανακατάληψη της Συρίας άρχισε να χρησιμοποιεί και πάλι το πραγματικό του όνομα. «Αυτό που ελπίζουμε είναι να βγάλει τη μάσκα του Jolani και να την αντικαταστήσει στην καρδιά του και στις δηλώσεις του με το όνομα Ahmed al-Shara», είπε.
Δύο ημέρες μετά την ανάκτηση του διαμερίσματος των γονέων του, ο Jolani επέστρεψε για να επισκεφθεί το τζαμί όπου προσευχόταν ως νεαρός. Οι μόνοι άνθρωποι που είχαν λόγο να λυπούνται για τις δύο επισκέψεις του στα παλιά του στέκια ήταν οι Suleiman. Αποφάσισαν να ικανοποιήσουν το αίτημα του Jolani να επιστρέψει στο οικογενειακό του διαμέρισμα. «Φόρτωσαν το αυτοκίνητο και έφυγαν», είπε ο Amer. «Αν ήταν κάποιος από το παλιό καθεστώς, θα τους είχε πετάξει από το παράθυρο».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
Ανέβηκε στον δέκατο όροφο με το ασανσέρ, μαζί με τέσσερις ένοπλους φρουρούς, και χτύπησε το κουδούνι. Η άφιξή του προκάλεσε σοκ στον Ahmed Suleiman, μηχανολόγο μηχανικό, και τη σύζυγό του, τους ενοίκους του διαμερίσματος. Ωστόσο, σύμφωνα με τον επιστάτη του κτιρίου, τον Amer, ο Jolani ήταν πολύ ευγενικός. «Θα σας πείραζε να εκκενώσετε αυτό το διαμέρισμα;», ρώτησε. «Βλέπετε, οι γονείς μου έχουν καλές αναμνήσεις από αυτό το μέρος και θα ήθελαν να επιστρέψουν».
Τα πάντα στη Συρία άλλαξαν μέσα σε λίγες ώρες το πρωί της Κυριακής. Για ζευγάρια όπως ο Suleiman και η σύζυγός του, ήταν μια τρομακτική στιγμή. Τους δόθηκε το διαμέρισμα από το καθεστώς Άσαντ, το οποίο κατάσχεσε το ακίνητο αφού έγινε γνωστή η ταυτότητα του Jolani ως ηγέτη των ανταρτών και οι γονείς του κατέφυγαν στην Αίγυπτο. Η Hayat Tahrir al-Sham, η πρώην τζιχαντιστική ομάδα που κρατά πλέον τη Συρία στα χέρια της, υποσχέθηκε ότι κανείς δεν χρειάζεται να φοβάται για το μέλλον του, εκτός αν έχει αίμα στα χέρια του. Η αποκατάσταση των δικαιωμάτων -συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας- θα επιβλέπεται ειρηνικά, υποστηρίζει η ομάδα. Και έτσι ο ηγέτης της έδωσε το παράδειγμα: Ο Jolani έδωσε στον Suleiman αρκετές ημέρες για να μαζέψει τα πράγματά του, είπε ο Amer.
Ήταν μια ανατρεπτική επιστροφή στην πατρίδα για έναν άνθρωπο που, μέχρι την περασμένη εβδομάδα, ήταν ο νούμερο ένα δημόσιος εχθρός της Συρίας. Αλλά τώρα ο Jolani καλλιεργεί τη φήμη του ως ανεκτικός τζιχαντιστής, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν πολέμησε για την Αλ Κάιντα στη Συρία και το Ιράκ.
Η επιστροφή του ήταν ακόμη πιο παράξενη επειδή το Mazzeh, το δυτικό προάστιο στο οποίο μετακόμισε η οικογένεια του νεαρού Ahmed al-Shara -για να χρησιμοποιήσω το πραγματικό του όνομα- όταν ήταν επτά ετών, έχει συνδεθεί στο μυαλό πολλών ανθρώπων με το καθεστώς. Εκεί ζουν ανώτεροι αξιωματούχοι και πλούσιοι επιχειρηματίες, κοντά στο στρατιωτικό αεροδρόμιο από τη μία πλευρά και μια σειρά υπουργείων, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Δικαιοσύνης, από την άλλη. Αλλά αυτό ταίριαζε στη μεσοαστική του οικογένεια. Ο πατέρας του, μηχανικός πετρελαίου, είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει το σπίτι της οικογένειας στα Υψίπεδα του Γκολάν πριν γεννηθεί, όταν το Ισραήλ τα κατέλαβε κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967.
Ο πατέρας είχε μια ταραχώδη σχέση με το καθεστώς, πριν φύγει για τη Σαουδική Αραβία, όπου γεννήθηκε ο Ahmed το 1982. Μετά το τέλος της απόσπασης αυτής, η οικογένεια μετακόμισε στο Mazzeh, ανοίγοντας ένα παντοπωλείο και ένα κτηματομεσιτικό γραφείο. Ο νεαρός Ahmed ήταν ένας ήσυχος, ντροπαλός και όχι πάντα πολύ χαρούμενος έφηβος, σύμφωνα με όσους τον γνώριζαν. Ήταν εσωστρεφής, όπως λένε οι ντόπιοι, από τον κουρέα που τον κούρευε μέχρι τη νεαρή γυναίκα της οποίας ο αδελφός έπαιζε μαζί του βιντεοπαιχνίδια.
Ένας επιχειρηματίας του Mazzeh, που ζει τώρα στο εξωτερικό, εργαζόταν στο ίδιο τετράγωνο όπου βρισκόταν το παντοπωλείο και ο Ahmed του παρέδιδε τα ψώνια. «Συχνά καθόμασταν και συζητούσαμε», είπε. «Μου άρεσε. Ήταν ήσυχος και ντροπαλός, αλλά σκεπτόμενος». Αλλά, πρόσθεσε ο επιχειρηματίας, ήταν επίσης πικραμένος. «Φαινόταν θυμωμένος με τον κόσμο». Ο Jolani προσδιόρισε την ιντιφάντα του 2000, την παλαιστινιακή εξέγερση στο Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, ως τη στιγμή που τον έκανε να αποφασίσει να αναλάβει ενεργό ρόλο στη μαχητική πολιτική. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, μετακόμισε στο Ιράκ, όπου έφτασε πριν από την αμερικανική και βρετανική εισβολή το 2003.
Ανέβηκε στις τάξεις του ημι-ανεξάρτητου τμήματος της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, το οποίο ήταν ήδη γνωστό για τις ακραίες μεθόδους του. Κάποια στιγμή, συνελήφθη από τους Αμερικανούς και κρατήθηκε στο στρατόπεδο Bucca, τη φυλακή του Ιράκ που συχνά αποκαλείται το καλύτερο πανεπιστήμιο της τζιχάντ, αφού πολλοί ήταν οι πρώην κρατούμενοι που αναδείχθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του Abu Bakr al-Baghdadi, μετέπειτα ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Baghdadi ήταν αυτός που το 2011 έστειλε τον Jolani πίσω στη Συρία για να ιδρύσει την Jabhat al-Nusra, μια νέα ομάδα, προκειμένου να διεκδικήσει μια τζιχαντιστική θέση στην εξέγερση κατά του Άσαντ. Όμως οι δύο άνδρες διαφώνησαν, εν μέρει λόγω των ακραίων τακτικών που έκαστος ακολουθούσε, όπως οι μαζικές δολοφονίες και οι αποκεφαλισμοί, τις οποίες προτιμούσε ο Baghdadi. Η διάσπαση, την άνοιξη του 2013, έμελλε να αποδειχθεί καθοριστική. Τα επόμενα χρόνια, ο Jolani αποκόπηκε και από την Αλ Κάιντα και συγχώνευσε τις δυνάμεις του με άλλες, λιγότερο ακραίες ισλαμιστικές ομάδες. Είπε ότι επικεντρώθηκε απλώς στο να φέρει την ελευθερία -με ισλαμιστικό πρόσημο- στη Συρία.
Το αν οι υποσχέσεις του για σεβασμό της θρησκευτικής και ιδεολογικής ποικιλομορφίας της Συρίας τηρούνται τώρα, έχει μεγάλη σημασία για τους κατοίκους του Mazzeh. Η εικόνα του Jolani ως ενός τρομοκράτη που προκαλεί φόβο, η οποία προβάλλεται από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, είναι δύσκολο να μη λαμβάνεται υπόψη, αλλά το ίδιο ισχύει και για την ιδέα του μαχητή της ελευθερίας που ανατρέπει ένα παγκοσμίως μισητό καθεστώς. Και μετά, φυσικά, υπάρχει και το προφίλ του ήσυχου μελετηρού νέου, που ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική, τον οποίο και θυμούνται.
Είναι μια διφορούμενη εικόνα, για την οποία είναι έτοιμοι να μιλήσουν στη νέα «ελεύθερη Συρία», αλλά μόνο υπό τον όρο ότι θα γίνει ανώνυμα. Το πόσο ελεύθεροι θα είναι πραγματικά, μένει να το δούμε. Ο Samer, ένας συνταξιούχος μηχανικός που γνώριζε επίσης τον πατέρα του Jolani, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι με την ανακατάληψη της Συρίας άρχισε να χρησιμοποιεί και πάλι το πραγματικό του όνομα. «Αυτό που ελπίζουμε είναι να βγάλει τη μάσκα του Jolani και να την αντικαταστήσει στην καρδιά του και στις δηλώσεις του με το όνομα Ahmed al-Shara», είπε.
Δύο ημέρες μετά την ανάκτηση του διαμερίσματος των γονέων του, ο Jolani επέστρεψε για να επισκεφθεί το τζαμί όπου προσευχόταν ως νεαρός. Οι μόνοι άνθρωποι που είχαν λόγο να λυπούνται για τις δύο επισκέψεις του στα παλιά του στέκια ήταν οι Suleiman. Αποφάσισαν να ικανοποιήσουν το αίτημα του Jolani να επιστρέψει στο οικογενειακό του διαμέρισμα. «Φόρτωσαν το αυτοκίνητο και έφυγαν», είπε ο Amer. «Αν ήταν κάποιος από το παλιό καθεστώς, θα τους είχε πετάξει από το παράθυρο».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
