Ιταλία: Επιτέλους, μια μάτια στις αποθήκες μπαχαρικών των Ρωμαίων αυτοκρατόρων

ΠΙΣΩ από μια μικρή πόρτα σε ένα λιγοσύχναστο τμήμα της Ρωμαϊκής Αγοράς στην ιταλική πρωτεύουσα βρίσκεται το δωμάτιο όπου οι αυτοκράτορες αποθήκευαν μερικά από τα πιο πολύτιμα αγαθά τους.

Έχοντας παραμείνει κρυμμένη μέχρι σήμερα από τους εκατομμύρια επισκέπτες του υπαίθριου μουσείου, η λεγόμενη Horrea Piperataria, ή αλλιώς «αποθήκη πιπεριών», έχει ανασκαφεί και αποκατασταθεί και πρόκειται να ανοίξει για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, δίνοντάς μας μια γεύση από το προσοδοφόρο εμπόριο που βρισκόταν υπό τον αυστηρό έλεγχο των αυτοκρατόρων.

«Εδώ φυλάσσονταν τόνοι πιπεριού και μπαχαρικών, καθώς και βότανα που χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς σκοπούς απ' όλη την αυτοκρατορία. Συχνά αγνοούμε την ιατρική κουλτούρα της αρχαίας Ρώμης, αλλά ήταν εξαιρετικά σημαντική», δήλωσε ο Ντομένικο Παλόμπι, ο αρχαιολόγος που ηγήθηκε της αποκατάστασης.

Η αποθήκη χτίστηκε το 94 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό και αποτελούσε τον αποκλειστικό έμπορο χονδρικής της Ρώμης για κάθε είδους ανάγκη, από ιατρικά βότανα και λιβάνια για θρησκευτικές τελετές μέχρι κανέλα και κάρδαμο, τα οποία έφταναν στην πόλη σε βιομηχανικές ποσότητες από την Αίγυπτο, την Αραβία, ακόμη και την Ινδία.

«Πρέπει να υπήρχαν βότανα και μπαχαρικά από την εκπληκτικά μεγάλη λίστα του Ρωμαίου ιστορικού Πλίνιου του Πρεσβύτερου, ορισμένα από τα οποία δεν έχουν ταυτοποιηθεί ακόμη», ανέφερε ο Παλόμπι.

Υπήρχε μια ανοιχτή αυλή γεμάτη με σακιά που περιείχαν εισαγόμενα εξωτικά προϊόντα, μέχρι που ο αυτοκράτορας Μαξέντιος έχτισε πάνω σε αυτήν την τεράστια βασιλική του το 308 μ.Χ. Γι' αυτόν τον λόγο, σήμερα η πρόσβαση γίνεται από την πόρτα που είναι κρυμμένη στη βάση των επιβλητικών ερειπίων της βασιλικής.

Στο εσωτερικό, πρόσφατα εγκατεστημένοι διαφανείς διάδρομοι απλώνονται πάνω σε αρχαία δάπεδα με πλακάκια και μια μεγάλη γούρνα για νερό που αποτελούσε το επίκεντρο της αυλής.

Η τοποθεσία της αποθήκης επιλέχθηκε προσεκτικά και βρίσκεται σε μια περιοχή την οποία προτιμούσαν οι γιατροί της Ρώμης. Οι γιατροί επέλεξαν να ακολουθήσουν τα βήματα του Έλληνα γιατρού Αρχάγαθου, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην περιοχή και έγινε ο πρώτος γιατρός της Ρώμης, αφού προσλήφθηκε από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία τον 3ο αιώνα π.Χ.

«Οι πλούσιοι Ρωμαίοι συμβουλεύονταν τους γιατρούς τους σχετικά με τα πάντα, από το ποια δίαιτα να επιλέξουν και ποιο κρασί να πιουν, μέχρι το πού να πάνε διακοπές», ανέφερε ο Παλόμπι.

Η περιοχή γύρω από την αποθήκη ήταν ακόμη γεμάτη ιατρεία τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν ο γνωστός γιατρός Γαληνός της Περγάμου διενεργούσε τις πρωτοποριακές μελέτες του για το νευρικό σύστημα.

«Ο Γαληνός άφησε πολλές πληροφορίες για την περιοχή και έζησε εκεί που είναι τώρα ο σταθμός μετρό Κολοσσαίο, κοντά στην αποθήκη», δήλωσε ο Παλόμπι.

Εκτός από τα ιατρικά βότανα, μεγάλο κέρδος για τους αυτοκράτορες απέφερε και το πιπέρι, το οποίο καλλιεργούταν στην Ινδία, μεταφερόταν με πλοία στην Αφρική, έπλεε βόρεια στον Νείλο και, στη συνέχεια, μεταφερόταν μέσω της Μεσογείου στη Ρώμη.

«Η κυβέρνηση έλεγχε την παραγωγή, τη μεταφορά και την πώλησή του, ενώ στη Ρώμη έπρεπε να φυλλάσσεται στην αποθήκη», επεσήμανε ο Παλόμπι. «Ήταν ένα προϊόν κύρους και οι πλούσιοι έδιναν πιπέρι ο ένας στον άλλο ως δώρο για το τέλος του έτους, καθώς θεωρούταν πολύ σικ».

Κατά την αποκατάσταση της αποθήκης, ο Παλόμπι και η ομάδα του από το Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα της Ρώμης διαπίστωσαν ότι ξέθαβαν και άλλα στρώματα της ρωμαϊκής ιστορίας.

Κάτω από το δάπεδο της αποθήκης βρήκαν ίχνη ογκωδών θεμελίων για ένα άγνωστο κτίριο που χρονολογείται κοντά στην εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου, ο οποίος πέθανε το 63 π.Χ. Πάνω από αυτά υπήρχαν ογκώδη θεμέλια από σκυρόδεμα, τα οποία πιστεύεται ότι αποτελούσαν μέρος ενός οικοδομικού προγράμματος το οποίο ο αυτοκράτορας Νέρωνας δεν πρόλαβε ποτέ να ολοκληρώσει.

Γύρω από τη γούρνα υπάρχουν τεράστια κομμάτια τοιχοποιίας, τα οποία πιθανότατα αποτελούσαν μέρος της βασιλικής του Μαξέντιου που κατέρρευσε λόγω ενός σεισμού τον 9ο αιώνα, πολύ μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

«Αυτό το μέρος αφηγείται μια συναρπαστική ιστορία», δήλωσε η Αλφονσίνα Ρούσο, διευθύντρια της Αγοράς και του Κολοσσαίου, το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα. «Επιστρέφουμε ένα πολύ σημαντικό μέρος της Ρώμης στο ευρύ κοινό».