Τον περασμένο μήνα ο Sir Νιλ Φέργκιουσον μπήκε στην ομάδα του Τραμπ, παρευρισκόμενος σε δείπνο στο Mar-a-Lago, όπου ο εκλεγμένος πρόεδρος εκφώνησε ομιλία, της οποίας το περιεχόμενο έδειχνε πόσο απολάμβανε τον εκλογικό του θρίαμβο. Όταν ακούστηκε το YMCA, το μουσικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ, ο Φέργκιουσον συμμετείχε στο χορό. Ο Σκωτσέζος ιστορικός απλώς «το διασκέδαζε». Ωστόσο, αν και για τον Φέργκιουσον ο Τραμπ είναι ένας αμφιλεγόμενος πολιτικός, χάρηκε που κέρδισε τις προεδρικές εκλογές - εν αντιθέσει με την άποψη που είχε πριν τέσσερα χρόνια, όταν τον κατηγόρησε ότι προκάλεσε το πραξικόπημα στο Καπιτώλιο, για να ανατρέψει το αποτέλεσμα των εκλογών. «Ίσως αυτός είναι ο Τραμπ στο απόγειο της δύναμής του, γιατί βρίσκεται στο παλάτι του, περιτριγυρισμένος από αυλικούς και υποτακτικούς», λέει για τον Τραμπ που είδε στο Παλμ Μπιτς.

«Μου έκανε εντύπωση η λάμψη του, που δεν πήγαζε μόνο από την επιστροφή του, ή το ότι επέζησε μιας απόπειρας δολοφονίας ή το ότι ξεγέλασε τους ειδικούς, κερδίζοντας τις εκλογές πανηγυρικά. Έχει έναν αέρα τεράστιας άνεσης γύρω του που δεν υπήρχε πριν. Η σημερινή ατμόσφαιρα είναι αξιοσημείωτη και πολύ διαφορετική από ό,τι πριν από οκτώ χρόνια».

Ο 60χρονος Φέργκιουσον, ο οποίος μοιράζει το χρόνο του μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, όπου διδάσκει τόσο στο Χάρβαρντ, όσο και στο Στάνφορντ, βρισκόταν στο Mar-a-Lago για να παραστεί σε φιλανθρωπική εκδήλωση ενός συντηρητικού φιλανθρωπικού εκπαιδευτικού ιδρύματος. Πριν από τέσσερα χρόνια είχε επικρίνει έντονα τον ρόλο του Τραμπ στην εισβολής της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ. Γράφοντας για το Bloomberg, είχε πει ότι ο Τραμπ παραβίασε τον όρκο του να διαφυλάξει το Σύνταγμα και ήταν «ένας δημαγωγός και επίδοξος τύραννος».

Πώς μπορεί να είναι σίγουρος ότι ο Τραμπ δεν θα προσπαθήσει τώρα να γίνει τύραννος; «Είμαι πεπεισμένος ότι όποιες παρορμήσεις έχει ή είχε στο παρελθόν, το σύστημα μπορεί να τις περιορίσει όπως έχει σχεδιαστεί», λέει. «Νομίζω επίσης ότι το αμερικανικό εκλογικό σώμα ήταν συλλογικά πιο έξυπνο από εμένα, καθώς είδε ότι η 6η Ιανουαρίου δεν ήταν ακριβώς το συγκλονιστικό γεγονός που παρουσιάστηκε [στην τηλεόραση]. Τον Ιανουάριο του 2021 υπέθεσα ότι αυτό ήταν το λάθος που θα στοίχιζε στον Τραμπ την καριέρα του. Αλλά έκανα λάθος».

Πίσω στο 2021, είπε ότι ο όχλος που εισέβαλε στο Καπιτώλιο «ξεσηκώθηκε σε επαναστατικό πυρετό» από τον Τραμπ και πρόσθεσε: «Δεν έχει σημασία ποιον όρο θα χρησιμοποιήσει κανείς για το πραξικόπημα». Έχει πάψει να πιστεύει ότι ο Τραμπ παραβίασε τον όρκο στο αξίωμά του, προσπαθώντας να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα;

«Κοιτώντας πίσω στην 6η Ιανουαρίου, διαπιστώνω την γνήσια πεποίθησή του ότι το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν προϊόν νοθείας και ότι η αποτυχία αποτελεσματικής αστυνόμευσης δεν ήταν τυχαία», λέει. «Όλοι μας παρακολουθήσαμε ένα θεατρικό δρώμενο με ερασιτέχνες ηθοποιούς που πραγματικά θα ήταν υπερβολικό να αποκαλέσει κανείς στην αγγλική γλώσσα πραξικόπημα ή έστω απόπειρα πραξικοπήματος. Με την πάροδο του χρόνου, συνειδητοποιεί κανείς ότι αυτό το επεισόδιο ανήκει πραγματικά, μαζί με τις ταραχές για τον Τζορτζ Φλόιντ, σε ένα κεφάλαιο που ονομάζεται Η τρέλα της Πανδημίας. Τα λουκέτα δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα σχεδόν συλλογικής τρέλας. Τα πράγματα ήταν αρκετά τρελά και στις δύο πλευρές».

Ο Φέργκιουσον κάποτε συμβούλευσε τον Τζον Μακέιν, τον εκλιπόντα ήρωα του Βιετνάμ, Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή και κύριο πολέμιο του Τραμπ, στην προεδρική του εκστρατεία και αναρωτιέμαι αν έχει ενδοιασμούς για τον χαρακτήρα του Τραμπ. «Παραμένω σε ένα είδος αμφιθυμίας σχετικά με τον Τραμπ σε σύγκριση με όλους τους πιθανούς προέδρους που θα μπορούσαν ποτέ να υπάρξουν τα τελευταία 25 χρόνια», λέει. «Αλλά αν συγκρίνει κανείς τον Τραμπ με την Κάμαλα Χάρις, θα ήταν καταστροφή αν είχε εκλεγεί. Ο σωστός υποψήφιος κέρδισε και πρέπει να δεχτούμε τον Τραμπ, με όλες του τις ατέλειες.

«Ο Ντόναλντ Τραμπ, ό,τι κι αν πιστεύουν οι καθηγητές σαν εμένα, έχει μια μοναδική και απαράμιλλη απήχηση στους συντηρητικούς ψηφοφόρους και μια μοναδική ικανότητα να επεκτείνει αυτή την υποστήριξη πέρα από μια βασική εκλογική του ομάδα. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη πολιτική επιστροφή, που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο που έχω δει στη ζωή μου».

Ο Φέργκιουσον έχει γράψει 16 βιβλία, μεταξύ των οποίων και για τη Βρετανική Αυτοκρατορία και την ιστορία του χρήματος, έχει παρουσιάσει τηλεοπτικές σειρές και έχει ιδρύσει εταιρεία συμβούλων. Φέτος θα δημοσιεύει μηνιαία δοκίμια στους Times. Ο χαρακτήρας του Έρβιν, ενός αντιφατικού καθηγητή ιστορίας στο έργο του Άλαν Μπένετ The History Boys, βασίστηκε εν μέρει στον Φέργκιουσον, τον οποίο ο Μπένετ θεωρούσε ως έναν από τους ιστορικούς που αναδείχθηκαν επί Μάργκαρετ Θάτσερ και μοιράστηκαν κάποια από τα χαρακτηριστικά της. «Έχοντας αποτελέσει την έμπνευση για τον ρόλο του κακού στο The History Boys, όπως αναγνώρισε ο Μπένετ, τρέφω ιδιαίτερη αγάπη για το έργο», λέει. Κάποτε συμβούλευσε ανεπίσημα τον Λόρδο Κάμερον του Τσίπινγκ Νόρτον.

Κοιτώντας με τη ματιά του ιστορικού τους τελευταίους εξαιρετικούς μήνες, θεωρεί την απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ ως ταρακούνημα και ίσως ως επακόλουθο. «Ό,τι δεν τον σκοτώνει τον κάνει πιο δυνατό», λέει. «Πολύ λίγοι άνθρωποι παίρνουν δύναμη από αυτού του είδους το άγχος. Και είναι ένας από τους λίγους που το κάνουν».

Ο Φέργκιουσον γνωρίζει τον Μασκ για περισσότερο από μια δεκαετία και είναι θαυμαστής του. «Το καλύτερο πράγμα που συνέβη το 2024 ήταν ότι ένωσαν τις δυνάμεις τους: Το κίνημα Maga του Τραμπ με την τεχνολογική ελίτ που είχε βαρεθεί την woke ατζέντα», λέει. «Υπάρχει η αναγνώριση ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα είναι πιο συμπαθής σε επιθετικές, καινοτόμες, οικονομικές αλλαγές από οποιαδήποτε δημοκρατική κυβέρνηση».

Ο Τραμπ έχει αναθέσει στον Μασκ να προβεί σε δραστικές περικοπές των κρατικών δαπανών, ενώ οι εταιρείες του, συμπεριλαμβανομένων των SpaceX και Tesla, έχουν τεράστια συμβόλαια με την ίδια ομοσπονδιακή κυβέρνηση ή ρυθμίζονται από αυτήν.

«Ποτέ μην υποτιμάτε ή στοιχηματίζετε εναντίον του Μασκ», λέει. «Η γενική μου θέση είναι ότι είμαι με τον Μασκ. Είναι η μεγάλη κολοσσιαία μορφή της εποχής μας. Τον συνέκρινα με τον Ναπολέοντα, κάτι που δεν του άρεσε, υποθέτω λόγω του πώς τελείωσε η καριέρα του Ναπολέοντα. Καθίστε αναπαυτικά και θαυμάστε τα μέχρι σήμερα επιτεύγματα. Όσον αφορά τη σύγκρουση συμφερόντων, δεν ξέρω αν είναι ο σωστός τρόπος σκέψης για κάποιον που αγοράζει το Twitter - αγνοώντας τη συμβουλή μου, του είπα ότι ήταν πραγματικά κακή επένδυση - και δεν το κάνει για οικονομικό [κέρδος], το κάνει για να σώσει, όπως θα έλεγε, την ελευθερία του λόγου.

«Ήταν μια πανέξυπνη κίνηση, εξαιρετικά δαπανηρή για τον ίδιο, αλλά ήταν πιθανώς ο λόγος που ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές, αφού καταρρίφθηκε το μονοπώλιο των δικτυακών πλατφορμών που ακύρωσαν τον Τραμπ μετά τις 6 Ιανουαρίου. Η ικανότητα του Μασκ να βλέπει όχι μόνο γύρω από γωνίες, αλλά και γύρω από γαλαξίες, είναι πραγματικά εκπληκτική».

Ωστόσο, διαφωνεί με τον Μασκ σχετικά με τον εναγκαλισμό του με τον Νάιτζελ Φάρατζ και λέει ότι δεν θα πρέπει να επενδύσει στο Reform UK, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα ότι μπορεί να κάνει. «Κάποιος που δεν είναι Βρετανός πολίτης δεν θα έπρεπε να παίζει δυσανάλογο ρόλο στη βρετανική πολιτική, άμεσα ή έμμεσα», λέει. «Σε αυτό το σημείο κάνει ένα αχαρακτήριστο λάθος. Όταν θα δει ποια πραγματικά είναι η Κέμι Μπάντενοχ, θα συνειδητοποιήσει ότι ο Φάρατζ είναι μοντέλο της περασμένης δεκαετίας. Θα προσπαθήσω να πείσω τον Μασκ να το ξανασκεφτεί».

Οι απόψεις του Φέργκιουσον για την ελευθερία του λόγου έχουν εκφραστεί από τη δεύτερη σύζυγό του, Ayaan Hirsi Ali, συγγραφέα και αγωνίστρια κατά του ριζοσπαστικού Ισλάμ. Η Hirsi Ali, η οποία γεννήθηκε στη Σομαλία και είχε μουσουλμανική ανατροφή, γύρισε μια ταινία επικριτική για το Ισλάμ με τον Ολλανδό σκηνοθέτη Theo van Gogh. Αυτός δολοφονήθηκε μετά την κυκλοφορία της ταινίας και εκείνη έζησε υπό την ομπρέλα κυβερνητικής προστασίας πριν μετακομίσει στην Αμερική. «Αν κάποιος καταλαβαίνει την σημασία της ελευθερίας του λόγου, αυτή είναι η Ayaan», λέει.

Οι αμερικανικές εκλογές αφορούσαν εν μέρει, όπως λέει, θέματα της woke ατζέντας, για τα οποία έχει ασκήσει κριτική. Το ρεύμα γυρίζει στο αμερικανικό κοινό και στον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά όχι στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου, λέει. «Η woke ατζέντα μπορεί να βρίσκεται στο παρασκήνιο, αλλά έχει έντονη παρουσία στα πανεπιστήμια».

Συμφωνεί με τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι αν ήταν ο ίδιος πρόεδρος αντί του Τζο Μπάιντεν, ο Πούτιν δεν θα είχε εισβάλει στην Ουκρανία. Στην πρώτη του θητεία, οι πιθανοί αντίπαλοι ήταν επιφυλακτικοί στο να προκαλέσουν τον Τραμπ, επειδή παρουσιάστηκε ως άγριος και απρόβλεπτος. «Ο Τραμπ είχε εφέ αποτροπής, κάτι που ο Μπάιντεν δεν είχε», λέει.

Οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας και ίσως ακόμη και μια κατάπαυση του πυρός μπορεί να συμβούν σύντομα μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, υποστηρίζει ο Φέργκιουσον. «Και τότε η κατάπαυση του πυρός... θα είναι πολύ εύθραυστη και θα υπάρξουν επανειλημμένες παραβιάσεις της», λέει.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αφοπλιστεί «σε βαθμό που δεν έχει προηγούμενο εδώ και τρεις αιώνες», υποστηρίζει ο Φέργκιουσον. «Εξακολουθούμε να είμαστε σημαντικοί παίκτες στις στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών, αλλά η ισχύς του ναυτικού και του στρατού μας είναι για κλάματα. Είναι εξαιρετικά απίθανο η κυβέρνηση Στάρμερ να το αλλάξει αυτό, αφού ούτε οι προηγούμενες κυβερνήσεις των Τόρις δεν μπόρεσαν».

Εάν η Ουκρανία δεν διατηρηθεί ως ανεξάρτητη δημοκρατία, η αξιοπιστία της διατλαντικής συμμαχίας θα χαθεί, λέει. «Το ΝΑΤΟ θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια νικηφόρα και ουσιαστικά φασιστική Ρωσία χωρίς τη στρατηγική και στρατιωτική ικανότητα να αποτρέψει τους Ρώσους, εκτός αν οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να το κάνουν».

Μιλάμε με βιντεοκλήση κατά τη διάρκεια ενός πρόσφατου ταξιδιού του Φέργκιουσον στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον περασμένο μήνα είδε τον Βασιλιά, κατά την αναγόρευσή του σε ιππότη στο Κάστρο του Ουίνδσορ. Συμμετείχε με τα δύο μεγαλύτερα παιδιά του, από τον πρώτο του γάμο, τη σύζυγό του και τη μητέρα του. «Του είπα ότι ήταν η μεγαλύτερη τιμή της ζωής μου». Συζήτησαν για τον Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος πέθανε το 2023. Ο Φέργκιουσον γράφει τον δεύτερο τόμο της βιογραφίας του. Η τελετή αναγόρευσης στο Κάστρο του Ουίνδσορ αποτελεί «μια μάλλον μεγαλειώδη θεατρική εμπειρία. Υποτίθεται αποπνέει μια αίσθηση μεγαλείου και ιστορίας. Αλλά μετά έχεις απλά μια πολύ ωραία συζήτηση με έναν πραγματικά αξιοπρεπή άνθρωπο».

Το πιο επικίνδυνο ζήτημα των επόμενων τεσσάρων ετών θα είναι το τι θα συμβεί με την Ταϊβάν. Ο Φέργκιουσον πιστεύει ότι έχει ήδη ξεκινήσει ένας νέος ψυχρός πόλεμος με την Κίνα. Αναφέρω την ιστορία του φερόμενου ως Κινέζου κατασκόπου με διασυνδέσεις με τον Δούκα της Υόρκης και τονίζω το πόσο εξεπλάγην από την διείσδυση αυτή στην βασιλική οικογένεια. «Η έκπληξη θα ήταν αν ο κατάσκοπος ήταν μόνο ένας», λέει. «Το 2018 επεσήμανα για πρώτη φορά ότι βρισκόμαστε σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Ο κόσμος νόμιζε ότι επρόκειτο απλά για υπερβολές. Τώρα το βλέπουμε στις ειδήσεις κάθε μέρα».

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing