Πώς το σχέδιο του Τραμπ στριμώχνει τους συμμάχους των Παλαιστίνιων

Όταν ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας δέχτηκε το Σάββατο τηλεφώνημα από τον Ντόναλντ Τραμπ, πίστευε ότι επρόκειτο για γρήγορη ενημέρωση περί γεγονότων στη Μέση Ανατολή.

Αντ' αυτού, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε μια πρόταση που φέρεται να τον άφησε άναυδο: να εκκενωθεί η Λωρίδα της Γάζας και οι περίπου 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι να μετεγκατασταθούν στην Ιορδανία και την Αίγυπτο.

Η αμφιλεγόμενη αυτή ιδέα είχε κάποτε τεθεί από τους συμβούλους του Ρεπουμπλικάνου -συμπεριλαμβανομένου του Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρού του Τραμπ, ο οποίος πέρυσι εξήρε τη δυνητική αξία της ακίνητης περιουσίας στη Γάζα.

Αλλά τώρα ο Τραμπ φαίνεται να προσπαθεί να πείσει τον βασιλιά της Ιορδανίας και τον πρόεδρο Σίσι της Αιγύπτου για τα πλεονεκτήματα του σχεδίου αυτού.

Ο Αμπντάλα είχε χαρακτηρίσει την ιδέα της μετακίνησης περισσότερων προσφύγων προς την Ιορδανία ως «κόκκινη γραμμή», περίπου την εποχή που ξεκίνησε ο πόλεμος αντιποίνων του Ισραήλ κατά της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023. Ο Σίσι έχει επίσης προειδοποιήσει κατά οποιασδήποτε «αναγκαστικής εκτόπισης», λέγοντας ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη συνθήκη ειρήνης που υπέγραψε η Αίγυπτος με το Ισραήλ πριν από 40 και παραπάνω χρόνια.

Και οι δύο χώρες αρνήθηκαν να ανοίξουν τις πόρτες τους στους πρόσφυγες, φοβούμενες όχι μόνο ότι αυτό θα προκαλούσε εσωτερική αποσταθεροποίηση, αλλά και ότι μια αναγκαστική μαζική μετανάστευση θα σκότωνε κάθε προοπτική λύσης δημιουργίας δύο κρατών.

Ωστόσο, οι πιο ακραίοι υπουργοί της ισραηλινής κυβέρνησης συνασπισμού του Νετανιάχου ζητούν εδώ και καιρό την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα και την αντικατάστασή τους από Ισραηλινούς.

Ένας αναλυτής του τοπικού δικτύου Channel 12 News ανέφερε την Κυριακή ότι τα σχόλια του Τραμπ δεν αποτελούν γλωσσικό ολίσθημα, αλλά μέρος μιας ευρύτερης κίνησης που από ό,τι φαινόταν ήταν συντονισμένη από κοινού με το Ισραήλ. Ο Νετανιάχου πιστεύεται ότι πίεζε ιδιωτικά το θέμα εδώ και μήνες.

Οι Παλαιστίνιοι θα βιώσουν τον αναπόφευκτο απόηχο της Νάκμπα ή «καταστροφής», όπως μεταφράζεται από τα αραβικά, δηλαδή της μαζικής εκδίωξης ανθρώπων από την εποχή δημιουργίας του Ισραήλ το 1948. Περισσότερο από το ήμισυ του ιστορικού αραβικού πληθυσμού της Παλαιστίνης, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, εκδιώχθηκαν ή έφυγαν, χωρίς πλάνο επιστροφής. Υπήρξε ακόμα μια μαζική απομάκρυνση Παλαιστινίων κατά τη διάρκεια και μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967.

Ωστόσο, μετά από 15 μήνες πολέμου, η Γάζα θα χρειαστεί χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να ανασυγκροτηθεί και κανείς δεν έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο για το τι θα γίνει με τους εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους κατοίκους της Γάζας στο μεταξύ.

Το κύριο εμπόδιο για τους ακροδεξιούς του Ισραήλ ήταν πάντοτε οι Άραβες σύμμαχοι της Λωρίδας της Γάζας και η γενικευμένη εχθρότητα εκείνων που εκδιώχθηκαν. Ωστόσο, αυτοί οι σύμμαχοι έχουν συνάψει στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, φιλοξενώντας στρατιωτικές βάσεις ή ευθυγραμμιζόμενοι κατά της τρομοκρατίας και του Ιράν.

Για τις αραβικές χώρες, λοιπόν, δεν υπάρχουν καλές επιλογές. Οι ΗΠΑ είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Αιγύπτου, μετά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Κίνα. Το ίδιο ισχύει και για την Ιορδανία. Η Σαουδική Αραβία, κάποτε ο ισχυρότερος σύμμαχος των Παλαιστινίων, βασίζεται κυρίως σε όπλα και αμυντικά συστήματα αμερικανικής κατασκευής.

Και οι τρεις θα πρέπει να εξετάσουν πώς θα χειριστούν τον Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη απειλήσει τους στενότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ με εξοντωτικούς δασμούς.

Ο Σίσι και ο Αμπντουλάχ βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με το εξής δίλημμα: ή να καταδικάσουν ιδίους ή να καταδικάσουν το παλαιστινιακό όνειρο της αυτοδιάθεσης και της κρατικής υπόστασης.