Οι δασμοί αποδεικνύουν ότι πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις δηλώσεις Τραμπ

«Πρέπει πάντα να αναμένετε από τον πρόεδρο να πραγματοποιεί όλα όσα εξήγγειλε στην προεκλογική εκστρατεία», όπως με προειδοποίησε πρόσφατα ένα μέλος της κυβέρνησής του. Αστειευόμενος, πρόσθεσε: «Δεν καταλαβαίνει ότι δεν είστε σε θέση να τον πιστέψετε». Ο πρόεδρος Τραμπ τηρεί πράγματι τις υποσχέσεις του, ανεξάρτητα από τις κατακραυγές του κόσμου. Το γεγονός ότι διαφέρει από τους συνήθεις πολιτικούς ως προς αυτό το ζήτημα αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της απήχησής του, και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους δύσκολα θα υπαναχωρήσει μόλις λάβει μια απόφαση. Τον Ιανουάριο, στο Νταβός, ορισμένοι μορφωμένοι Αμερικανοί σχολιαστές κυκλοφορούσαν και συμβούλευαν καθησυχαστικά τους Ευρωπαίους να «λάβουν σοβαρά υπόψη τις δηλώσεις του μεν, αλλά όχι στην κυριολεξία». Ωστόσο, στις δέκα εβδομάδες που πέρασαν από τότε, αποδείχθηκε ότι πρέπει να τον λάβουμε υπόψη μας τόσο σοβαρά όσο και κυριολεκτικά. Η πτώση στα χρηματιστήρια αποδεικνύει ότι οι επενδυτές μόλις τώρα το συνειδητοποίησαν αυτό.

Ο Τραμπ δήλωσε επανειλημμένα πριν από την εκλογική του νίκη ότι θα επιβάλει δασμούς τουλάχιστον 10% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ ενώ συχνά αναφερόταν σε δασμούς 60% στην Κίνα. Η ανακοίνωσή του την περασμένη εβδομάδα ευθυγραμμίστηκε σε γενικές γραμμές με αυτές τις δηλώσεις, συνεπώς δεν θα έπρεπε να είχε προκαλέσει τόσο μεγάλο σοκ. Ομολογουμένως, κανείς δεν μπορούσε να γνωρίζει όλα τα φαιδρά μαθηματικά και τις παράξενες ιδιαιτερότητες που συνοδεύουν την εν λόγω ανακοίνωση. Το σχέδιο που επέφερε δασμούς άνω του 40% σε περιοχές τόσο διαφορετικές όσο το Βιετνάμ και οι Νήσοι Φόκλαντ δεν σχετίζεται με τους εμπορικούς περιορισμούς, καθώς απλώς τιμωρεί οποιονδήποτε που πουλάει στους Αμερικανούς αγαθά που εκείνοι θέλουν να αγοράσουν. Εντούτοις, ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της επίθεσης του Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο και ορισμένα από τα συγκεκριμένα επιμέρους ποσοστά που συνιστούν την επίθεση αυτή, προβλέπονταν από τη στιγμή της εκλογής του, αλλά μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές άργησαν να εκλάβουν κυριολεκτικά τις δηλώσεις του προέδρου. Ακόμη και τώρα, υπάρχουν κάποιοι που παρηγορούνται ότι οι δασμοί δεν θα διαρκέσουν πολύ και ότι το πλήγμα των αυξήσεων των τιμών στο εσωτερικό και των αντιποίνων στο εξωτερικό θα οδηγήσουν σύντομα τον Τραμπ σε υποχώρηση. Ωστόσο, ακούστε τα πραγματικά του λόγια αυτή τη φορά. «ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΚΑΙ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ», δήλωσε το Σάββατο. Κάποιος που ξεκινάει μια επανάσταση δεν πρόκειται να την ακυρώσει λίγες μέρες αργότερα. Και όταν η επανάστασή του αντιμετωπίσει προβλήματα, αυτό συμβαίνει, όπως σε κάθε επανάσταση, επειδή ορισμένοι την προδίδουν. Όταν οι αποδείξεις για τις οικονομικές επιπτώσεις θα συσσωρευτούν, τότε σίγουρα θα υπάρχουν λάθη στα δεδομένα. Όταν τα άλλα έθνη θα προβούν σε αντίποινα, θα κατηγορηθούν ότι δεν εκτίμησαν σωστά την αντίδρασή τους, γεγονός που αποδεικνύει πόσο αναγκαία κατέστη η επανάσταση.

Φυσικά θα υπάρξουν και κάποιες συμφωνίες. Αν όχι, οι Αμερικανοί θα στερηθούν ξαφνικά πολλά αγαθά, όπως παπούτσια για τρέξιμο, αλλά και αυτοκίνητα Range Rover. Βέβαια, οι εν λόγω συμφωνίες θα είναι αναγκαστικά περιορισμένης εμβέλειας, διότι ένα παγκόσμιο δασμολογικό τείχος θα καταρρεύσει αν παρουσιάζει πολλά τρωτά σημεία. Αν επιβληθούν μηδενικοί δασμοί σε ορισμένες χώρες, μέσα σε λίγα χρόνια ένα μεγάλο ποσοστό των εισαγωγών στις ΗΠΑ θα διακινείται μέσω αυτών των χωρών, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται όλο το νόημα της πολιτικής εκστρατείας. Επιπλέον, με την πάροδο των ετών, οι επιχειρήσεις θα προσαρμοστούν στους νέους κανόνες και θα εξαρτώνται από αυτούς. Ουσιαστικά, η εξάρτηση από τον ξένο ανταγωνισμό θα περιορίσει την εγχώρια αγορά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο προστατευτισμός είναι δύσκολο να αντιστραφεί από τη στιγμή που έχει εφαρμοστεί: το μέλλον πολλών αναποτελεσματικών επιχειρήσεων συνδέεται άρρηκτα με αυτή την πρακτική. Η πολιτική του Τραμπ αποδεικνύεται κολοσσιαίο λάθος, η μεγαλύτερη ζημιά που έχει υποστεί η παγκόσμια οικονομία εδώ και δεκαετίες. Σε γενικές γραμμές, όμως, δεν αποτελεί έκπληξη και δεν αναμένεται να ανατραπεί παρά μόνο ελάχιστα. Και αυτό θα συμβεί, παρόλες τις πρόσθετες και πολύ σοβαρές γεωπολιτικές συνέπειες, τις οποίες ο πρόεδρος δεν έχει συνυπολογίσει στα φαιδρά μαθηματικά του. Η πτώση της αγοράς συνεπάγεται ότι οι οικονομικές επιπτώσεις βρίσκονται στο προσκήνιο, αλλά αν υπήρχε ένας δείκτης για τη μέτρηση του στρατηγικού πλεονεκτήματος της Αμερικής έναντι της Κίνας, τότε και αυτός θα βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση. Πλέον, το Πεκίνο μπορεί να εμφανίζεται ως ο σταθερός εταίρος σε όλο τον κόσμο, ο υπέρμαχος των κανόνων, ο υπερασπιστής του ελεύθερου εμπορίου.

Οι υψηλοί δασμοί που επιβλήθηκαν σε βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή της Ασίας/Ειρηνικού - 24% στην Ιαπωνία και 32% στην Ταϊβάν - είναι ένα δώρο προς τους Κινέζους προπαγανδιστές, οι οποίοι προσπαθούν να πείσουν τον λαό της Ταϊβάν ότι η Αμερική είναι ένας αναξιόπιστος φίλος. Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας, αν συνδυαστεί με μια συνταγματική κρίση στην Ουάσιγκτον σε οποιοδήποτε σημείο των επόμενων ετών, θα προσφέρει στην Κίνα την ευκαιρία να κινηθεί εναντίον της Ταϊβάν. Σε ολόκληρη τη Δύση, οι επιχειρήσεις που θα ξαφνιαστούν δυσάρεστα από τους δασμούς του Τραμπ, αναμένεται επίσης να βρεθούν αντιμέτωπες με την απώλεια πρόσβασης σε ζωτικής σημασίας αγωγούς και οι απώλειες αυτές δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ζημιογόνες. Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις των υψηλών δασμών θα είναι σημαντικές, αν και είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Είναι πιο εύκολο να προβλεφθούν οι δράσεις στις οποίες αναφέρεται τακτικά ο Τραμπ, ακριβώς όπως οι δασμοί εδώ και πολλά χρόνια. Γιατί όχι μόνο είναι αποφασισμένος να πράξει όλα όσα δηλώνει, αλλά δεν καταβάλλει καμία προσπάθεια να αποκρύψει αυτά που σκέφτεται. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ασυνήθιστη τακτική για έναν πολιτικό - κι εγώ θα έπρεπε να το γνωρίζω - και αποτελεί ξανά μέρος της απήχησης που ασκεί στους ψηφοφόρους, οι οποίοι έχουν βαρεθεί τους συμβατικούς ηγέτες. Δεν χρειάζονται εκθέσεις πληροφοριών ή μακροχρόνιες αναλύσεις των προθέσεών του. Εξαγγέλλει ό,τι σκέφτεται. Και αυτό που λέει ότι σκοπεύει να πράξει. Αυτή τη φορά, το μόνο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να τον ακούσουμε, στην κυριολεξία. Τότε ίσως να εναντιωθούμε, να θορυβηθούμε, ακόμη και να απογοητευτούμε, αλλά τουλάχιστον δεν θα σοκαριζόμαστε κάθε μέρα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Για παράδειγμα, ο Τραμπ έχει σχεδόν την ίδια εμμονή με την Αρκτική όπως και με τους δασμούς. Αναφέρθηκε με σαφήνεια στο να γίνει ο Καναδάς η 51η πολιτεία και ότι θα χρησιμοποιήσει «οικονομική πίεση» για να εκβιάσει τη χώρα. Πολλές φορές έχει μιλήσει για τον έλεγχο της Γροιλανδίας. Οι πολιτικές του θα συνάδουν εξίσου με αυτές τις δηλώσεις, όπως και οι ανακοινώσεις του για τους δασμούς με τις εξαγγελίες του εδώ και πολλά χρόνια. Το πιο σοβαρό ζήτημα για την αμερικανική δημοκρατία είναι ότι όπως έχει δηλώσει, «δεν αστειεύεται» με το ενδεχόμενο να εκλεγεί και τρίτη, αντισυνταγματική θητεία. Θα υπάρξουν πολλοί σχολιαστές που θα απορρίψουν αυτή την ιδέα. Όμως, αναμφισβήτητα, η σκέψη υπάρχει στο μυαλό του, γιατί συνεχώς ξεπροβάλλει. Ένας άνδρας που υποστηρίζει ότι η παράκαμψη του αποκλεισμού της διπλής εκλογής, δηλαδή η ανάληψη των καθηκόντων του αντιπροέδρου και έπειτα η εκ νέου ανάληψη των καθηκόντων του, είναι ένας τρόπος για να επιτύχει τον σκοπό του, «αλλά υπάρχουν και άλλοι», το έχει σκεφτεί διεξοδικά. Το θεωρείτε αδύνατο; Το ίδιο συνέβαινε και με τον πλήρη δασμολογικό πόλεμο εναντίον του υπόλοιπου κόσμου μέχρι πρόσφατα. Είναι πιθανόν η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ να στραφεί εναντίον του προέδρου, το αδρανές Κογκρέσο να ξεσηκωθεί και το δικαστικό σώμα να πάρει θέση. Όμως, έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει την πολιτική του. Αντιμέτωπος με αντιδράσεις, θα διπλασιάσει τις δυνάμεις του, δεν θα υποχωρήσει. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, οι κραδασμοί της Αμερικής έχουν μόλις αρχίσει. Όταν ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι «ο κόσμος όπως τον γνωρίζαμε έχει χαθεί», δεν υπερβάλλει. Θα υπάρξουν πολλές ακόμη ημέρες που θα ξυπνήσουμε και θα διαπιστώσουμε ότι ο Τραμπ υλοποίησε αυτό που είχε υποσχεθεί. Μην σοκάρεστε. Να είστε έτοιμοι.