Το Ιράν έχει κάθε κίνητρο να συνάψει πυρηνική συμφωνία με τον Τραμπ

Όταν οι ΗΠΑ και το Ιράν ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις τους, θα συμπληρωθούν σχεδόν επτά χρόνια από τότε που ο πρόεδρος Τραμπ «τορπίλισε» μια συμφωνία με την Τεχεράνη που επέβαλε περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα. «Αυτή ήταν μια φρικτή μονόπλευρη συμφωνία που δεν θα έπρεπε ποτέ, μα ποτέ να είχε γίνει», δήλωσε ο Τραμπ το 2018 σχετικά με μια συνθήκη που ο πρόεδρος Ομπάμα ήλπιζε ότι θα αποτελούσε καθοριστική κληρονομιά. Η συμφωνία, βάσει της οποίας το Ιράν επέτρεπε αυστηρότερη εποπτεία από τα Ηνωμένα Έθνη με αντάλλαγμα την ελάφρυνση των κυρώσεων, «δεν έφερε ηρεμία, δεν έφερε ειρήνη και ποτέ δεν θα το κάνει», δήλωσε ο Τραμπ. Έκτοτε το Ιράν προχώρησε το πυρηνικό του πρόγραμμα. Τώρα μπορεί εύκολα να εμπλουτίσει ουράνιο για την κατασκευή όπλων και θα μπορούσε να κατασκευάσει βόμβα μέσα σε ένα χρόνο. Ο Τραμπ έχει θέσει στον εαυτό του την πρόκληση να επιτύχει μια νέα συμφωνία, με λιγότερες παραχωρήσεις προς το Ιράν, η οποία θα μπορεί να διαφημιστεί ως ανώτερη από εκείνη που υπονόμευσε.

Δεν είναι σαφές πώς θα το πετύχει αυτό, αν δεν αναγκάσει το Ιράν να διαλύσει ολόκληρο το πρόγραμμά του. Το Ισραήλ, το οποίο υποστηρίζει εδώ και καιρό πλήγματα κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, προτιμά το «μοντέλο της Λιβύης», μια στρατιωτική επιχείρηση κατά των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού, όπως και ορισμένοι στην κυβέρνηση Τραμπ. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη Λιβύη, η οποία εγκατέλειψε την προσπάθειά της το 2003, το Ιράν διαθέτει μια βαθιά ενσωματωμένη πυρηνική υποδομή. Οι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι θα μπορούσε να καταστραφεί με στρατιωτική επιχείρηση, όπως έχει απειλήσει ο Τραμπ σε περίπτωση ανεπιτυχούς έκβασης των συνομιλιών. Το Ιράν απέρριψε αυτή την επιλογή ως «όνειρο», σύμφωνα με τα λόγια του υπουργού Εξωτερικών του, Αμπάς Αραγτσί, ο οποίος θα ηγηθεί της ιρανικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες του Σαββάτου. Η Τεχεράνη, ωστόσο, έχει κάθε κίνητρο να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία και μικρότερη επιρροή από ό,τι στο παρελθόν για να επιβάλει οποιουσδήποτε όρους. Ακόμα και αν το πυρηνικό του πρόγραμμα θα μπορούσε να επιβιώσει από τις αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ, και ενδεχομένως του Ισραήλ, το Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια. Η Χεζμπολάχ, η λιβανέζικη πολιτοφυλακή που το Ιράν είχε επιμελώς οικοδομήσει ως αποτρεπτική δύναμη για το Ισραήλ, έχει καταστραφεί, μαζί με τη Χαμάς στη Γάζα. Ο Μπασάρ αλ Άσαντ, ο Σύρος δικτάτορας που στηρίχθηκε από ιρανικά και ρωσικά στρατεύματα, ανατράπηκε από αντάρτες τον Δεκέμβριο. Οι πολιτοφυλακές αντιπροσώπων του Ιράν στο Ιράκ, οι οποίες θα κινητοποιούνταν για να επιτεθούν στις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή σε περίπτωση πολέμου, εξετάζουν το ενδεχόμενο να καταθέσουν τα όπλα τους για να αποφύγουν την οργή του Τραμπ. Στο εσωτερικό της χώρας, η αεράμυνα έχει καταστραφεί από ένα κύμα ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών που εξαπολύθηκαν πέρυσι ως αντίποινα για μια ιρανική πυραυλική επίθεση και θα χρειαστεί χρόνος για την ανοικοδόμησή της. Το καθεστώς είναι πιο αντιδημοφιλές από ποτέ, καθώς ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ο ανώτατος ηγέτης, σχεδιάζει τη διαδοχή του. Το εναπομένον πλεονέκτημα του καθεστώτος συνίσταται στην απειλή του πυρηνικού του προγράμματος και στο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων, το οποίο επέδειξε πρόσφατα σε μια σειρά προπαγανδιστικών βίντεο.

Ωστόσο, οι πύραυλοι απέτυχαν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στην αεράμυνα του Ισραήλ και των ΗΠΑ και το Ιράν δεν θα θελήσει να εγκαταλείψει το πυρηνικό του χαρτί. Πάντα επέμενε ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα προορίζεται για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν υπονοήσει ότι θα μπορούσαν να κατασκευάσουν μια βόμβα αν στριμώχνονταν. Το Ιράν θα βγει χαμένο από οποιαδήποτε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, αλλά θα μπορούσε ακόμη να προκαλέσει χάος στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή, μια απειλή που προξενεί έντονη ανησυχία στη Σαουδική Αραβία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και σε άλλους Αμερικανούς συμμάχους. Ο Τραμπ επέλεξε αυτές τις χώρες για την πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό τον επόμενο μήνα και, σε αντίθεση με την πρώτη του θητεία κατά την οποία τον παρότρυναν να ασκήσει πίεση στο Ιράν, θα δεχτεί εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση. Ωστόσο, οι ΗΠΑ προετοιμάζονται για πόλεμο. Η αύξηση των βομβαρδιστικών Β2 στον Ινδικό Ωκεανό, τα περισσότερα πολεμικά πλοία και η αυξημένη αμερικανική υποστήριξη για την ισραηλινή άμυνα μπορεί να θεωρηθούν ως μήνυμα προς το Ιράν και τους συμμάχους των Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι βομβαρδίζονται από τις ΗΠΑ, αλλά δείχνουν επίσης ότι η Ουάσινγκτον εννοεί πραγματικά τις απειλές που εξαπολύει, τις οποίες επανέλαβε ο Τραμπ τη Δευτέρα. «Νομίζω ότι όλοι συμφωνούν ότι θα ήταν προτιμότερο να κάνουμε μια συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα. «Το Ιράν δεν μπορεί να έχει πυρηνικά όπλα και αν οι συνομιλίες δεν έχουν επιτυχή έκβαση, πιστεύω ότι θα είναι μια πολύ κακή μέρα για το Ιράν».