Το doomscrolling είναι μια φυσική αλλά θανατηφόρα πρακτική - Oρίστε ορισμένοι τρόποι να το σταματήσετε

Ενδεχομένως να έχετε παρατηρήσει ότι τα άσχημα νέα δεν λείπουν ποτέ από την καθημερινότητά σας. Οι πόλεμοι συνεχίζονται, οι αγορές παραπαίουν, οι πάγοι υποχωρούν. Κάποιοι από εμάς ανταποκρινόμαστε με έναν σχεδόν ενστικτώδη τρόπο: αρπάζουμε τα τηλέφωνά μας, ενημερωνόμαστε μέχρι αργά τη νύχτα, απορροφούμε εμμονικά νέες λεπτομέρειες. Η συγκεκριμένη συνήθεια έχει πλέον όνομα: doomscrolling. Ο όρος επινοήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και περιγράφει την παρόρμηση να ψάχνουμε ατελείωτους τίτλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνεπώς, γιατί οι κακές ειδήσεις μας επηρεάζουν τόσο πολύ; Και πώς μπορούμε να ελαττώσουμε αυτή την εμμονή; Στον πυρήνα του, το doomscrolling αξιοποιεί μια ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης ψυχολογίας: την ενσωματωμένη προκατάληψή μας για αρνητικότητα. Η αίσθηση του κινδύνου βοήθησε τους προγόνους μας να επιβιώσουν. Όταν οι πρώτοι άνθρωποι περιπλανιόντουσαν στην αφρικανική σαβάνα, εκείνοι που αντιλαμβάνονταν τις πιθανές απειλές, όπως το θρόισμα των κινήσεων ενός θηρευτή στη χαμηλή βλάστηση, είχαν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα (όπως να πανικοβληθεί κάποιος από την κίνηση του ανέμου) ήταν προτιμότερο από ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα (να αγνοήσει ένα λιοντάρι). Οι δημοσιογράφοι έχουν από καιρό κατανοήσει αυτή την τάση. «Αν υπάρχει αίμα, υπάρχει και φήμη», αναφέρει το παλιό ρητό για τις αίθουσες ειδήσεων.

Στην ψηφιακή εποχή, το «λιοντάρι που περπατά ανάμεσα στη βλάστηση» και αποσπά την προσοχή μας μπορεί να είναι μια τρομακτική ανάρτηση για τον πόλεμο, την ύφεση ή την οικολογική κατάρρευση. Τα άτομα που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα νευρωτισμού, ένα κληρονομικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, εμφανίζονται ιδιαίτερα ευάλωτα, δηλώνει ο Κρίστοφερ Φέργκιουσον, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Στέτσον στη Φλόριντα. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν χαμηλή ανοχή στην αβεβαιότητα, οι οποίοι αναζητούν οριστικές απαντήσεις σε έναν χαοτικό κόσμο. Το doomscrolling μοιάζει με τη φλυαρία: την επαναλαμβανόμενη, μη παραγωγική ενασχόληση με σκοτεινές σκέψεις. Η επιστήμη ακόμη εξελίσσεται, αλλά ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν σύνδεση μεταξύ της έντονης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κατάθλιψης, του άγχους και της χαμηλότερης ικανοποίησης από τη ζωή. Δεν είναι ξεκάθαρο αν η πλοήγηση είναι αυτή που υποδαυλίζει την κακή διάθεση ή αν οι άνθρωποι που αισθάνονται ήδη δυστυχισμένοι τείνουν να περνούν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο. Πολλοί ερευνητές υποψιάζονται ότι ισχύουν και τα δύο, αλλά αν το doomscrolling σάς στερεί τον ύπνο, τότε μάλλον δεν πρόκειται να βελτιώσει την ψυχική σας κατάσταση.

Μπορεί επίσης να προκαλέσει σωματικές επιπτώσεις. Ο Νταν Νικολάου, ανοσοβιολόγος στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου, ερευνά αν η καταναγκαστική κατανάλωση κακών ειδήσεων προετοιμάζει το ανοσοποιητικό σύστημα για μια μάχη που δεν έρχεται ποτέ. Τα πρώτα αποτελέσματα υποδηλώνουν συνδέσεις μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των αυξημένων επιπέδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, ενός δείκτη φλεγμονής που βρίσκεται στο αίμα. Η φλεγμονή σε μικρές δόσεις μπορεί να αποβεί ωφέλιμη. Βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και στην αποκατάσταση των τραυματισμών, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτός ο αρχαίος αμυντικός μηχανισμός ενδεχομένως να μην λειτουργεί σωστά. Ο Νικολάου υποψιάζεται ότι η καταστροφολογία μπορεί να οδηγήσει τον οργανισμό στην προετοιμασία για ένα σωματικό τραύμα που δεν έρχεται ποτέ, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας χρόνιας, χαμηλού βαθμού φλεγμονής, η οποία έχει συνδεθεί με πλήθος ασθενειών, από το Αλτσχάιμερ μέχρι την αρθρίτιδα. Το αντίδοτο μπορεί να είναι η απομάκρυνση από το τηλέφωνό σας. Η αφαίρεση συντομεύσεων σε ορισμένες εφαρμογές μπορεί επίσης να βοηθήσει. Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν προγράμματα που σας εμποδίζουν να σπαταλάτε χρόνο σε άλλες εφαρμογές. Υπάρχουν ψηφιακά εργαλεία που απαιτούν από τους χρήστες να λύσουν έναν μαθηματικό γρίφο πριν από την εκκίνηση του TikTok.

Όπως δήλωσε ο Φέργκιουσον: «Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και η χρήση των smartphones θα πρέπει ως επί το πλείστον να είναι ευχάριστη. Επομένως, το πρώτο πράγμα που πρέπει να παρατηρήσετε είναι: περνάτε ευχάριστα»; Αν η απάντηση είναι αρνητική, μπορεί να είναι χρήσιμο να εφαρμόσετε ένα «γνωστικό σχέδιο». Ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν χρήσιμο να έχουν μια εικόνα ή μια φράση που μπορούν να ανακαλέσουν στο μυαλό τους: «Κάτι που θα τους κάνει να σταματήσουν την όποια υπερβολική χρήση».Η τελική του συμβουλή; Μην αναζητάτε εμμονικά πληροφορίες για το doomscrolling. «Είναι υγιές να προβληματιζόμαστε για τη σχέση μας με την τεχνολογία. Απλώς προσπαθήστε να μην πανικοβάλλεστε ενώ το κάνετε».