Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας η ολυμπιονίκης Άννα Κορακάκη δημοσιοποίησε στο λογαριασμό της στο instagram την σχέση της με τα ζητήματα ψυχικής υγείας, αναφερόμενη στον δικό της καθημερινό αγώνα αλλά και την ανάγκη να εξαλειφθεί το στίγμα των ψυχικών ασθενειών.

Έγραψε χαρακτηριστικά: «Πολλές φορές, το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες, αποτρέπει άτομα που χρειάζονται βοήθεια, απ’ το να τη ζητήσουν. Πολλοί περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι νομίζουμε, υποφέρουν και υποφέρουν σιωπηλά, κρύβοντας την εξουθενωτική «μάχη» τους με την ψυχική τους ασθένεια, πίσω από ένα χαμόγελο.

Όπως εγώ, για παράδειγμα. Δε ντράπηκα στιγμή για την ψυχή μου, που νοσεί· ντρέπομαι μονάχα για όσους “συμβάλλουν” στην γιγαντοποίηση του στίγματος, αυτού που “παίρνει” τόσους όμορφους ανθρώπους κάθε μέρα από δίπλα μας…

Η ψυχική υγεία δεν είναι ταμπού. Ακούστε και σταθείτε δίπλα σε όσους το χρειάζονται, με κατανόηση και πολλή αγάπη».

Είναι γεγονός ότι  άνθρωποι με ψυχικές αναπηρίες ζουν με το στίγμα της ασθένειάς τους. Σύμφωνα με έρευνα που έχει δημοσιευτεί στο academia.edu, η στάση της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με ψυχικές αναπηρίες είναι πολύ αρνητική. Συγκεκριμένα, το 47% των ατόμων που πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια έχει παρενοχληθεί δημοσίως, το 60% των νέων παραδέχεται ότι έχει ασκήσει ψυχολογική βία σε άτομα με ψυχικές αναπηρίες, ενώ το  83% των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας αναφέρει ότι το στίγμα αποτελεί ένα από τα κύρια εμπόδια στην αντιμετώπισης των προβλημάτων της υγείας του.

Ο αυτοστιγματισμός ως συνέπεια του κοινωνικού αποκλεισμού

Το στίγμα στις ψυχικές αναπηρίες εντοπίζεται έντονα στις μέρες μας, δημιουργώντας μάλιστα πολύ σοβαρές επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων που το υφίστανται. Η άνιση και μεροληπτική αντιμετώπιση της κοινωνία, οι διακρίσεις και η στέρηση των δικαιωμάτων τους οδηγούν σε ψυχολογική πίεση και προβλήματα στην καθημερινή ζωή. Έρχονται αντιμέτωποι με δυσκολίες στην εύρεση εργασίας και κατοικίας αλλά και την έλλειψη αυτονομίας. Όλα αυτά υποβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η κατάσταση της ψυχικής τους υγείας.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο στιγματισμός του κοινωνικού περίγυρου, ο οποίος μειώνει την αυτοεκτίμηση τους, διαβρώνει την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, δημιουργεί αμφιβολίες και ενοχές που καταλήγουν τελικά στον αυτοστιγματισμό.

Μάλιστα, το στίγμα μιας ψυχικής νόσου δεν συνδέεται μόνο με το άτομο που το αντιμετωπίζει, αλλά και με την φαρμακευτική αγωγή, τις θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, την οικογένεια του ατόμου, τα ψυχιατρικά νοσοκομεία αλλά και τους επαγγελματίες που συνδέονται με αυτά. Το στίγμα επομένως, δεν αφορά μόνο το άτομο, αφορά οποιονδήποτε και οτιδήποτε συνδέεται με την ασθένεια.

Ψυχική υγεία και νέοι

Στην Ελλάδα, το ζήτημα της ψυχικής υγείας επηρεάζει σημαντικά τους νέους. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2021) το 15,2% των παιδιών ηλικίας 5-14 εμφανίζουν άγχος, νευρικότητα ή ανησυχία τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 5,6% των Ελλήνων άνω των 15 ετών δηλώνει ότι έχει αγχώδεις διαταραχές.

Το 38,9% των νέων 17-24 και το 25% των νέων 25-39 να δηλώνουν ότι το 2022 η κακή ψυχική υγεία είναι το πρόβλημα που τους ανησυχεί περισσότερο, σύμφωνα με δεδομένα της διαΝΕΟσις .

  • Τρεις στις τέσσερις ψυχικές ασθένειες ξεκινούν κατά την παιδική ηλικία

Το 75% των ψυχικών ασθενειών, ξεκινούν πριν το παιδί κλείσει τα δεκαοχτώ του χρόνια, την ίδια στιγμή που το 50% των προβλημάτων ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή, έχουν τις ρίζες τους πριν την ηλικία των 15.

  • Το 10% των παιδιών έχουν διαγνωσμένη ψυχική ασθένεια

Σε μια τάξη μέσου όρου 30 παιδιών, τα τρία από αυτά θα έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Τα στατιστικά δείχνουν πως το 10% των παιδιών μεταξύ των ηλικιών 5-16 ετών έχουν διαγνωστεί με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας.

  • Το 75% των παιδιών με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, δε λαμβάνει την απαραίτητη αγωγή

Τα παιδιά που πάσχουν από κατάθλιψη, ή αγχώδεις διαταραχές, συχνά δεν αναγνωρίζονται με αυτές τις ασθένειες και κατ’ επέκταση δεν τους δίνεται η σχετική απαραίτητη αγωγή, καθώς σχετίζονται με προβλήματα άλλης φύσης (ΔΕΠΥ).

  • Ο μέσος όρος αναμονής για την κατάλληλη θεραπεία ανέρχεται στα δέκα χρόνια

Μπορεί να πάρει ένα πολύ μεγάλο διάστημα προκειμένου ένας άνθρωπος να λάβει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή με ότι η ίδια συνεπάγεται μετά από τα πρώτα, πρώιμα συμπτώματα. Μέχρι όμως να έρθει η ώρα της ουσιαστικής βοήθειας, πολλά παιδιά τείνουν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (αυτοτραυματισμό, αυτοκτονικές σκέψεις, επιθετικότητα κλπ).

  • Η αυτοκτονία αποτελεί το μεγαλύτερο «δολοφόνο» νέων ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο

Η αυτοκτονία, είναι η κυριότερη αιτία θανάτου νέων γυναικών και ανδρών ηλικιών μεταξύ 20-34 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα τελευταία στατιστικά, αποκαλύπτουν βέβαια ότι ο αριθμός των αυτοκτονιών σε νεαρές ηλικίες χρόνο με το χρόνο μειώνεται χωρίς μεγάλες αποκλίσεις ωστόσο τα τελευταία δέκα χρόνια.

  • Περισσότεροι από τους μισούς νέους ανθρώπους αισθάνονται ντροπή για την ψυχική τους υγεία

Το 51% των νέων ανθρώπων με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας έχει αισθήματα ντροπής. Μεγάλη βρετανική έρευνα (YouGov/MQ) αποκαλύπτει  πως νέες γυναίκες σε ποσοστό 34% έναντι αντρών (19%) με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, ήταν πιο πιθανό να μιλήσουν ανοιχτά για αυτό, χωρίς ντροπή.

 Με πληροφορίες από klimaka.org.gr, minedu.gov.gr