Είναι περισσότερο από άδικο τα ιατρεία πόνου, τα οποία λειτουργούν εδώ και χρόνια στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ της χώρας µας, να παραµένουν, εν πολλοίς, άγνωστα για την πλειονότητα εκείνων των ασθενών στους οποίους θα µπορούσαν να προσφέρουν τις πολύτιµες υπηρεσίες τους.
Τα ιατρεία πόνου αποτελούν συνήθως τµήµα του αναισθησιολογικού τοµέα του νοσοκοµείου.

Στην Ελλάδα λειτουργούν σήµερα 67 ιατρεία ανακούφισης πόνου, τα οποία ανήκουν σε αναισθησιολογικά τµήµατα νοσοκοµείων του ΕΣΥ. Στοχεύουν στην ανακούφιση από τον πόνο σε ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο.

Σύµφωνα µε τα σχετικά στατιστικά στοιχεία, τα οποία διατηρεί η Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας (ΕΕΑ) και δίνει στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» η πρόεδρος της Εταιρείας, Ελένη Χρονά, περίπου 130 αναισθησιολόγοι προσφέρουν σήµερα τις πολύτιµες υπηρεσίες τους στα ιατρεία πόνου του ΕΣΥ της χώρας µας, ενώ εκτιµάται ότι χιλιάδες είναι οι ασθενείς οι οποίοι λαµβάνουν υπηρεσίες από τα 67 ιατρεία πόνου του ΕΣΥ, χωρίς, όµως, να υπάρχει µία ευκρινής επίσηµη καταγραφή τους.

67 ιατρεία στο ΕΣΥ για τον χρόνιο πόνο

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι, όπως µας εξηγεί η κ. Χρονά, το ιατρείο πόνου του Γενικού Κρατικού Νικαίας «λειτουργεί πέντε ηµέρες εβδοµαδιαίως, εξυπηρετώντας περίπου 2.500 νέους ασθενείς ανά έτος. ∆έχεται συνολικά πολύ περισσότερους ασθενείς, καθώς επανέρχονται σε τακτά χρονικά διαστήµατα για τη ρύθµιση της αγωγής τους ή και την εφαρµογή θεραπευτικών παρεµβάσεων».

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΕΑ, 22 ιατρεία πόνου και 1 σε αναστολή λειτουργούν σήµερα στα νοσοκοµεία του ΕΣΥ της Αττικής, 6 και τρία σε αναστολή λειτουργούν στα νοσοκοµεία της Θεσσαλονίκης, 7 και ένα σε αναστολή λειτουργούν στα νοσοκοµεία της υπόλοιπης Μακεδονίας, 4 στα νοσοκοµεία της Θράκης, 4 σε εκείνα της Θεσσαλίας, 1 σε εκείνο της Ηπείρου, 6 στα νοσοκοµεία της Πελοποννήσου και 12 στα νοσοκοµεία των νησιών του Αιγαίου και του Ιονίου.

Παραδείγµατα πόνων, οι οποίοι αντιµετωπίζονται από τα ειδικά ιατρεία των νοσοκοµείων του ΕΣΥ, είναι:

•  καρκινικός πόνος,
•  πονοκέφαλοι, οσφυαλγίες, πόνοι αυχένα και ώµου,
•  πόνοι από αρθρίτιδες, περιαρθρίτιδες, οστεοπόρωση,
•  µια µεγάλη οµάδα πόνων µε το όνοµα νευροπαθητικός πόνος (π.χ. πόνοι έπειτα από προσβολή από έρπητα ζωστήρα),
•  έπειτα από ακρωτηριασµό,
•  πόνοι από κακώσεις νεύρων, όπως παραπληγία, µετατραυµατικοί κ.ά.

Οι μέθοδοι που χρησιµοποιούνται

Οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται είναι είτε φαρµακευτική αγωγή είτε επεµβατικές τεχνικές είτε εναλλακτικές θεραπείες, ακόµη και ο βελονισµός, είτε ο συνδυασµός τους µαζί µε συµβουλευτική. Αυτά σκοπό έχουν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του ασθενή, αλλά και να συµβάλουν στην επανένταξή του στο κοινωνικό σύνολο, αφού µια σηµαντική επίπτωση του χρόνιου πόνου είναι η κατάθλιψη. Μάλιστα, η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας για την αντιµετώπιση του πόνου µπορεί να καταστήσει τη θεραπεία για τον πόνο περισσότερο αποτελεσµατική.

Ο πόνος αποτελεί τη συχνότερη αιτία ιατρικής βοήθειας παγκοσµίως. Ολοι µας έχουµε βιώσει κάποιο είδος πόνου, οξύ ή χρόνιο, και πολλοί από εµάς ενδεχοµένως να έχουµε βρεθεί σε δίληµµα σε ποιο γιατρό ειδικότητας να απευθυνθούµε. Σύµφωνα µε όσα αναφέρει η αναισθησιολόγος του νοσοκοµείου της Αθήνας «Αγία Ολγα», Ειρήνη Λυκούλη, «όταν ένας άνθρωπος πονάει αλλάζει η διάθεσή του, ο ύπνος του, η ικανότητα εργασίας, οι καθηµερινές δραστηριότητες µε την οικογένειά του, τους φίλους του, µεταβάλλεται η ποιότητα ζωής του». Η ίδια εξηγεί ότι «ο χρόνιος πόνος είναι νόσος. Σήµερα υπολογίζεται ότι το 25% του πληθυσµού της Γης υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Αυτό αποτελεί παγκόσµιο πρόβληµα. Η ελλιπής ενηµέρωση και η σχετική άγνοια για τη λειτουργία, το έργο και την προσφορά των ιατρείων πόνου αποτελεί βασικό πρόβληµα στη θεραπεία της νόσου».

Τα πιο σηµαντικά προβλήµατα

Σύµφωνα µε όσα µας εξηγεί η κ. Χρονά, ένα από τα πιο σηµαντικά προβλήµατα, τα οποία αντιµετωπίζουν τα ιατρεία πόνου του ΕΣΥ της χώρας µας, είναι ότι αυτά δεν είναι ενταγµένα στους οργανισµούς των ιδρυµάτων, µε τους αναισθησιολόγους να προσφέρουν ουσιαστικά µόνον σε εθελοντική βάση τις υπηρεσίες τους σε αυτά. Οπως αναφέρει η κ. Χρονά: «Τα ιατρεία πόνου λειτουργούν όλα αυτά τα χρόνια χάρη στην εθελοντική εργασία και ευαισθησία των αναισθησιολόγων, µε πολύ προσωπική δουλειά τόσο για το στήσιµο αυτών όσο και για τη συνεχή και απρόσκοπτη λειτουργία τους εις βάρος του πολύτιµου προσωπικού τους χρόνου και των αντοχών. Παρά το πολύτιµο έργο που προσφέρουν, από ορισµένους αυτό θεωρείται πάρεργο, κάτι που, εκτός του ότι υποτιµά την προσφορά των αναισθησιολόγων, κυρίως υποτιµά την ταλαιπωρία που υφίστανται οι ασθενείς, αλλά και την ανάγκη ανακούφισης του πόνου τους».

Η κ. Χρονά µας διευκρινίζει σχετικά: «Αυτό δηµιουργεί πολλαπλά προβλήµατα, καθώς αφενός δεν µας επιτρέπεται να χορηγούµε εισιτήριο και εξιτήριο ηµερήσιας συνήθως νοσηλείας, προκειµένου να χρεωθούν υλικά παρεµβατικών πράξεων για τη διαχείριση του χρόνιου πόνου των ασθενών, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα οικονοµικά της Υγείας, και αφετέρου αποτελεί ουσιαστική τροχοπέδη στις εφαρµόσιµες θεραπευτικές τεχνικές, εις βάρος των ασθενών». Αλλά και οι ελλείψεις των αναγκαίων φαρµάκων προκαλούν µεγάλα προβλήµατα στη λειτουργία των ιατρείων πόνου, αλλά και στις θεραπείες των ασθενών. «Υπάρχει πρόβληµα µε τη διαθεσιµότητα των οπιοειδών κατά καιρούς, λόγω καθυστερήσεων που διαπιστώνονται στην ταχεία προµήθεια των χαρακτηρισµένων “φαρµάκων του κρατικού µονοπωλίου της χώρας”, όπως τα σκευάσµατα µορφίνη, πεθιδίνη, κοκαΐνη», επισηµαίνει η κ. Χρονά.

Και συµπληρώνει: «Υπάρχει αίτηµα για κατάργηση του ανώτατου ετήσιου επιτρεπτού ορίου προµήθειας για τον εφοδιασµό των φαρµακείων σε φάρµακα του κρατικού µονοπωλίου, ή τουλάχιστον την αύξηση σε αυτό, κάτι που θα βοηθούσε και στη µείωση των σχετικών δαπανών του ΕΟΠΥΥ, καθώς λόγω των σχετικών περιορισµών συχνά καταφεύγουµε στη συνταγογράφηση ακριβότερων σκευασµάτων, τα οποία όµως είναι σταθερά διαθέσιµα. Ο θεσµός του ελέγχου των οπιοειδών αναλγητικών µέσω κρατικού µονοπωλίου είναι καθαρά αναχρονιστικό και ελληνικό φαινόµενο».

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής