Ήλιος: Πώς να προστατεύσετε το δέρµα σας το καλοκαίρι - Αλήθειες και μύθοι σχετικά με το αντηλιακό
Εξηγούν οι ειδικοί
Για την προστασία των παιδιών και των ενηλίκων από την ακτινοβολία µιλούν στην "Κυριακάτικη Απογευµατινή" οι επιστήµονες Ιωάννης Καραϊτιανός, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, ∆ηµήτρης Σγούρος και Όλγα Τζέτζη
Βασιλης Βενιζελος
Οι εξαιρετικά υψηλές θερµοκρασίες και η παρατεταµένη ηλιοφάνεια στην Ελλάδα για το φετινό καλοκαίρι, ως συνέπεια της κλιµατικής αλλαγής, εγκυµονούν κινδύνους για όλους, πολλώ δε µάλλον για τις ευαίσθητες οµάδες και ειδικά για τους µεγαλύτερους ηλικιακά ανθρώπους.
Είναι αδιαµφισβήτητο ότι ο ήλιος είναι απαραίτητος για τη ζωή και αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για τον πλανήτη, καθώς ακτινοβολεί φως και θερµότητα, ενώ, µε την κινητοποίηση µιας αλυσίδας βιολογικών και γεωλογικών φαινοµένων, δηµιουργείται και συντηρείται η ζωή. Επίσης, ο ήλιος συµβάλλει στη σύνθεση της βιταµίνης D και γι’ αυτό η έκθεση του ανθρώπου σε αυτόν είναι απαραίτητη.
Ο ήλιος, εξάλλου, έχει πολύ µεγάλη σηµασία για την καλή ψυχολογική κατάσταση και την ευεξία του ατόµου. Ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του ιδιωτικού νοσοκοµείου της Αθήνας «Ερρίκος Ντυνάν», Ιωάννης Καραϊτιανός, είναι λάτρης της φύσης και, συνεπώς, του ήλιου. Εν τούτοις, εξηγεί στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή»: «Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση καρκίνου του δέρµατος. Η καλοκαιρινή ηλιοθεραπεία κοντά στη θάλασσα ή και στο βουνό είναι ωφέλιµη για τον άνθρωπο και δεν θα πρέπει να φοβίζει. Οµως, επιβάλλεται η έκθεση στον ήλιο να είναι σταδιακή, ποτέ υπερβολική και να γίνεται µόνο κατά τις πρωινές και τις απογευµατινές ώρες και ποτέ το µεσηµέρι και τις ώρες 12.00 έως 16.00».
Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν ότι µε τις αντιηλιακές κρέµες «δαµάζουµε» τον ήλιο και επιτυγχάνουµε απόλυτη προστασία. Σύµφωνα µε τον κ. Καραϊτιανό, όµως, τα πράγµατα είναι λίγο διαφορετικά: «Σε ό,τι αφορά τις αντιηλιακές κρέµες, θα πρέπει να αναφέρουµε ότι µε δείκτη προστασίας 30 έχουµε ‘‘προστασία’’ κατά 95%. Οι µεγαλύτεροι δείκτες ελάχιστη επιπλέον προστασία προσφέρουν. Επίσης, πολύς κόσµος νοµίζει ότι οι αντιηλιακές κρέµες προστατεύουν γενικώς και από την εµφάνιση δυσάρεστων καταστάσεων. Αυτό δεν είναι ακριβές. Το σωστό είναι ότι βοηθούν στην προστασία του δέρµατος από το έγκαυµα, αλλά σε ό,τι αφορά την εµφάνιση του καρκίνου του δέρµατος κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί».
«∆ύο πρακτικές που είναι πολύ διαδεδοµένες και καθιστούν τη χρήση αντιηλιακού λιγότερο αποτελεσµατική είναι το να αλειφόµαστε µε αυτό και αµέσως µετά να µπαίνουµε στο νερό. Το αντιηλιακό θέλει τον χρόνο του και τη συχνή ανανέωσή του. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάµε τα αυτιά και το πρόσωπο, που δέχονται µεγάλη ποσότητα ακτινοβολίας». Και φυσικά, τα πράγµατα µε τον ήλιο µπορεί να εξελιχθούν ακόµα πιο άσχηµα. Σύµφωνα µε τον καθηγητή, «τρεις είναι οι κύριες µορφές του καρκίνου του δέρµατος που σχετίζονται και µε την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας: το βασικοκυτταρικό καρκίνωµα, που είναι το πιο συχνό και παρατηρείται σε µεγαλύτερες ηλικίες, το ακανθοκυτταρικό και το κακόηθες µελάνωµα, που είναι κακοηθέστερο, συχνό και σε νεότερες ηλικίες και σε άτοµα µε ανοιχτόχρωµο δέρµα. Μία πληγή που δεν κλείνει σε διάφορα σηµεία του προσώπου ή των άκρων πρέπει απαραίτητα να εξεταστεί από ειδικό ιατρό, δερµατολόγο ή χειρουργό ογκολόγο. Το ίδιο και σε περίπτωση ενός σπίλου (ελιάς) που αλλάζει χρώµα, σχήµα ή µεγαλώνει απότοµα».
Ο καθηγητής συστήνει επίσης, για την προστασία των παιδιών από τον ήλιο, «τη χρήση γυαλιών ηλίου, την κατανάλωση αρκετών υγρών µέσα στην ηµέρα, τα µικρά και ελαφρά γεύµατα, την αποφυγή των γευµάτων µε λιπαρά, το µπάνιο στη θάλασσα µόνο το πρωί ή το απόγευµα, πάντα µε χρήση αντιηλιακού, και αποφυγή της ηλιοθεραπείας».
Τέλος, η πρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελµατιών Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος, Ολγα Τζέτζη, αναφέρει σχετικά στην «Κυριακάτικη Α»: «Σε όλες τις ηλικίες υπάρχει ο κίνδυνος για ηλιακά εγκαύµατα, από τα οποία οφείλουµε να προστατευθούµε βρίσκοντας σκιά κατά τη διάρκεια της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και καλύπτοντας τα πόδια και τα χέρια των βρεφών κάτω των 6 µηνών µε ελαφριά ένδυση, χρησιµοποιώντας ταυτόχρονα καπέλο µε γείσο, ώστε να κάνει σκιά στον λαιµό. Σε αυτή την ηλικία είναι απαγορευτική η απευθείας έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και βοηθά η σκιά ενός δέντρου, ιδανικά, ή και δευτερευόντως της οµπρέλας ή του κουβουκλίου του καροτσιού. Τα κατάλληλα ρούχα για όλες τις ηλικιακές οµάδες είναι τα βαµβακερά και τα γυαλιά ηλίου απαραίτητα για την προστασία των µατιών από την ηλικία των 2 ετών και έπειτα».
Σύµφωνα µε τον κ. Σγούρο, λοιπόν: «Πρέπει να αποφεύγουµε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Προτιµήστε τη σκιά και κυρίως αποφύγετε να εκτίθεστε τις ώρες της µέγιστης ηλιοφάνειας, δηλαδή από τις 11 π.µ. έως τις 4 µ.µ. Να φοράµε προστατευτικά ρούχα, προτιµώντας ελαφριές, βαµβακερές, µακρυµάνικες µπλούζες, πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου µε UV προστασία. Να χρησιµοποιούµε αντιηλιακό, επιλέγοντας ένα µε υψηλό δείκτη προστασίας UVA-UVB. Να θυµάστε ότι η δράση του αντιηλιακού ξεκινά µισή ώρα µετά την εφαρµογή του και διαρκεί 2 µε 3 ώρες. Αρα, το βάζετε στο σπίτι και πριν βγείτε στον ήλιο και το ανανεώνετε συχνά, ειδικά έπειτα από βουτιά στη θάλασσα ή αν έχετε ιδρώσει λόγω δραστηριότητας στον ήλιο. Να πίνουµε άφθονο νερό. Οσο περισσότερα υγρά, όπως χυµοί και κυρίως νερό, καταναλώνουµε τόσο περισσότερο βοηθάµε τον οργανισµό µας να µην αφυδατώνεται. Είναι επίσης πολύ σηµαντικό να προστατεύουµε τα παιδιά και τους εφήβους όταν βγαίνουν στον ήλιο, καθώς έχει αποδειχθεί πως έστω και ένα ή δύο σοβαρά ηλιακά εγκαύµατα σε αυτές τις ηλικίες αυξάνουν τις πιθανότητες για εµφάνιση ενός µελανώµατος κατά την ενήλικη ζωή. Τα δε µωρά έως 6 µηνών απαγορεύεται να εκτίθενται στον ήλιο». Είναι εξίσου σηµαντικό, συνεχίζει ο κ. Σγούρος, «να µην ξεχνάµε να κάνουµε αυτοεξέταση µία φορά τον µήνα. Μεγάλης σηµασίας ο έλεγχος των σπίλων (ελιών), καθώς το µελάνωµα στα αρχικά του στάδια µπορεί να υποδύεται µια ‘‘αθώα’’ ελιά και να διαφύγει την προσοχή µας. Ελέγχουµε το δέρµα µας και επισκεπτόµαστε µία φορά τον χρόνο τον δερµατολόγο µας, που είναι ο πλέον εξειδικευµένος ιατρός για την πρόωρη και έγκυρη διάγνωση, καθώς και για την αντιµετώπιση των διαφόρων µορφών δερµατικού καρκίνου».
*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»
Είναι αδιαµφισβήτητο ότι ο ήλιος είναι απαραίτητος για τη ζωή και αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για τον πλανήτη, καθώς ακτινοβολεί φως και θερµότητα, ενώ, µε την κινητοποίηση µιας αλυσίδας βιολογικών και γεωλογικών φαινοµένων, δηµιουργείται και συντηρείται η ζωή. Επίσης, ο ήλιος συµβάλλει στη σύνθεση της βιταµίνης D και γι’ αυτό η έκθεση του ανθρώπου σε αυτόν είναι απαραίτητη.
Ο ήλιος, εξάλλου, έχει πολύ µεγάλη σηµασία για την καλή ψυχολογική κατάσταση και την ευεξία του ατόµου. Ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του ιδιωτικού νοσοκοµείου της Αθήνας «Ερρίκος Ντυνάν», Ιωάννης Καραϊτιανός, είναι λάτρης της φύσης και, συνεπώς, του ήλιου. Εν τούτοις, εξηγεί στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή»: «Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση καρκίνου του δέρµατος. Η καλοκαιρινή ηλιοθεραπεία κοντά στη θάλασσα ή και στο βουνό είναι ωφέλιµη για τον άνθρωπο και δεν θα πρέπει να φοβίζει. Οµως, επιβάλλεται η έκθεση στον ήλιο να είναι σταδιακή, ποτέ υπερβολική και να γίνεται µόνο κατά τις πρωινές και τις απογευµατινές ώρες και ποτέ το µεσηµέρι και τις ώρες 12.00 έως 16.00».
Ήλιος: Πότε μας βλάπτει
Ο καθηγητής µάς εξηγεί γιατί ο ήλιος µπορεί να µας βλάψει τελικά, αντί να µας ωφελήσει: «Η πολύωρη, αλλά και η απότοµη έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα κατά τις µεσηµβρινές ώρες, µπορεί να προκαλέσει εγκαύµατα, που σε βάθος χρόνου δύνανται να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρµατος. Ιδιαίτερα επικίνδυνα για την ανάπτυξη καρκίνου είναι τα εγκαύµατα που προκαλούνται στα µικρά παιδιά και στους εφήβους. Το µεσηµέρι ούτε η οµπρέλα µάς προσφέρει ικανοποιητική προστασία, ενώ είναι απαγορευτικό και το πολύωρο µπάνιο».Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν ότι µε τις αντιηλιακές κρέµες «δαµάζουµε» τον ήλιο και επιτυγχάνουµε απόλυτη προστασία. Σύµφωνα µε τον κ. Καραϊτιανό, όµως, τα πράγµατα είναι λίγο διαφορετικά: «Σε ό,τι αφορά τις αντιηλιακές κρέµες, θα πρέπει να αναφέρουµε ότι µε δείκτη προστασίας 30 έχουµε ‘‘προστασία’’ κατά 95%. Οι µεγαλύτεροι δείκτες ελάχιστη επιπλέον προστασία προσφέρουν. Επίσης, πολύς κόσµος νοµίζει ότι οι αντιηλιακές κρέµες προστατεύουν γενικώς και από την εµφάνιση δυσάρεστων καταστάσεων. Αυτό δεν είναι ακριβές. Το σωστό είναι ότι βοηθούν στην προστασία του δέρµατος από το έγκαυµα, αλλά σε ό,τι αφορά την εµφάνιση του καρκίνου του δέρµατος κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί».
«∆ύο πρακτικές που είναι πολύ διαδεδοµένες και καθιστούν τη χρήση αντιηλιακού λιγότερο αποτελεσµατική είναι το να αλειφόµαστε µε αυτό και αµέσως µετά να µπαίνουµε στο νερό. Το αντιηλιακό θέλει τον χρόνο του και τη συχνή ανανέωσή του. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάµε τα αυτιά και το πρόσωπο, που δέχονται µεγάλη ποσότητα ακτινοβολίας». Και φυσικά, τα πράγµατα µε τον ήλιο µπορεί να εξελιχθούν ακόµα πιο άσχηµα. Σύµφωνα µε τον καθηγητή, «τρεις είναι οι κύριες µορφές του καρκίνου του δέρµατος που σχετίζονται και µε την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας: το βασικοκυτταρικό καρκίνωµα, που είναι το πιο συχνό και παρατηρείται σε µεγαλύτερες ηλικίες, το ακανθοκυτταρικό και το κακόηθες µελάνωµα, που είναι κακοηθέστερο, συχνό και σε νεότερες ηλικίες και σε άτοµα µε ανοιχτόχρωµο δέρµα. Μία πληγή που δεν κλείνει σε διάφορα σηµεία του προσώπου ή των άκρων πρέπει απαραίτητα να εξεταστεί από ειδικό ιατρό, δερµατολόγο ή χειρουργό ογκολόγο. Το ίδιο και σε περίπτωση ενός σπίλου (ελιάς) που αλλάζει χρώµα, σχήµα ή µεγαλώνει απότοµα».
Βρέφη - νήπια
Από τη δική του πλευρά, όσον αφορά την προστασία των µικρών παιδιών από τον ήλιο, ο οµότιµος καθηγητής Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, συστήνει µέσω της «Κυριακάτικης Α» τα εξής: «Οσον αφορά τα βρέφη και τα νήπια, ηλικίας έως 4 ετών, αν και είναι µικρά, η επιφάνεια του σώµατος είναι πολύ µεγάλη. Ετσι, όταν ιδρώνουν χάνουν πολλά υγρά και ηλεκτρολύτες και αφυδατώνονται πιο εύκολα σε σχέση µε τα µεγαλύτερης ηλικίας παιδιά. Εκείνο το οποίο επιβάλλεται είναι το ελαφρύ ντύσιµο και η προσοχή, εάν είναι να βγουν από το σπίτι, αυτό να γίνεται µόνο κατά τις πρωινές και τις βραδινές ώρες. Πάντα µε καπέλο τις πρωινές ώρες».Ο καθηγητής συστήνει επίσης, για την προστασία των παιδιών από τον ήλιο, «τη χρήση γυαλιών ηλίου, την κατανάλωση αρκετών υγρών µέσα στην ηµέρα, τα µικρά και ελαφρά γεύµατα, την αποφυγή των γευµάτων µε λιπαρά, το µπάνιο στη θάλασσα µόνο το πρωί ή το απόγευµα, πάντα µε χρήση αντιηλιακού, και αποφυγή της ηλιοθεραπείας».
Τέλος, η πρόεδρος της Ενωσης Ελευθεροεπαγγελµατιών Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος, Ολγα Τζέτζη, αναφέρει σχετικά στην «Κυριακάτικη Α»: «Σε όλες τις ηλικίες υπάρχει ο κίνδυνος για ηλιακά εγκαύµατα, από τα οποία οφείλουµε να προστατευθούµε βρίσκοντας σκιά κατά τη διάρκεια της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και καλύπτοντας τα πόδια και τα χέρια των βρεφών κάτω των 6 µηνών µε ελαφριά ένδυση, χρησιµοποιώντας ταυτόχρονα καπέλο µε γείσο, ώστε να κάνει σκιά στον λαιµό. Σε αυτή την ηλικία είναι απαγορευτική η απευθείας έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και βοηθά η σκιά ενός δέντρου, ιδανικά, ή και δευτερευόντως της οµπρέλας ή του κουβουκλίου του καροτσιού. Τα κατάλληλα ρούχα για όλες τις ηλικιακές οµάδες είναι τα βαµβακερά και τα γυαλιά ηλίου απαραίτητα για την προστασία των µατιών από την ηλικία των 2 ετών και έπειτα».
«Προτιµήστε τη σκιά»
Ο ήλιος είναι φίλος µας και σε όλους µας αρέσει να είµαστε έξω απολαµβάνοντάς τον, όµως µπορεί να γίνει και εχθρός και µάλιστα εξαιρετικά απειλητικός για το δέρµα µας, ακόµα και για την ίδια µας τη ζωή. Ο δερµατολόγος-αφροδισιολόγος και γενικός γραµµατέας της Ελληνικής ∆ερµατολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, ∆ηµήτρης Σγούρος, επισηµαίνει σήµερα στην «Κυριακάτικη Α» πώς µπορούµε να προστατεύσουµε το δέρµα µας από τον ήλιο.Σύµφωνα µε τον κ. Σγούρο, λοιπόν: «Πρέπει να αποφεύγουµε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Προτιµήστε τη σκιά και κυρίως αποφύγετε να εκτίθεστε τις ώρες της µέγιστης ηλιοφάνειας, δηλαδή από τις 11 π.µ. έως τις 4 µ.µ. Να φοράµε προστατευτικά ρούχα, προτιµώντας ελαφριές, βαµβακερές, µακρυµάνικες µπλούζες, πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου µε UV προστασία. Να χρησιµοποιούµε αντιηλιακό, επιλέγοντας ένα µε υψηλό δείκτη προστασίας UVA-UVB. Να θυµάστε ότι η δράση του αντιηλιακού ξεκινά µισή ώρα µετά την εφαρµογή του και διαρκεί 2 µε 3 ώρες. Αρα, το βάζετε στο σπίτι και πριν βγείτε στον ήλιο και το ανανεώνετε συχνά, ειδικά έπειτα από βουτιά στη θάλασσα ή αν έχετε ιδρώσει λόγω δραστηριότητας στον ήλιο. Να πίνουµε άφθονο νερό. Οσο περισσότερα υγρά, όπως χυµοί και κυρίως νερό, καταναλώνουµε τόσο περισσότερο βοηθάµε τον οργανισµό µας να µην αφυδατώνεται. Είναι επίσης πολύ σηµαντικό να προστατεύουµε τα παιδιά και τους εφήβους όταν βγαίνουν στον ήλιο, καθώς έχει αποδειχθεί πως έστω και ένα ή δύο σοβαρά ηλιακά εγκαύµατα σε αυτές τις ηλικίες αυξάνουν τις πιθανότητες για εµφάνιση ενός µελανώµατος κατά την ενήλικη ζωή. Τα δε µωρά έως 6 µηνών απαγορεύεται να εκτίθενται στον ήλιο». Είναι εξίσου σηµαντικό, συνεχίζει ο κ. Σγούρος, «να µην ξεχνάµε να κάνουµε αυτοεξέταση µία φορά τον µήνα. Μεγάλης σηµασίας ο έλεγχος των σπίλων (ελιών), καθώς το µελάνωµα στα αρχικά του στάδια µπορεί να υποδύεται µια ‘‘αθώα’’ ελιά και να διαφύγει την προσοχή µας. Ελέγχουµε το δέρµα µας και επισκεπτόµαστε µία φορά τον χρόνο τον δερµατολόγο µας, που είναι ο πλέον εξειδικευµένος ιατρός για την πρόωρη και έγκυρη διάγνωση, καθώς και για την αντιµετώπιση των διαφόρων µορφών δερµατικού καρκίνου».
*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»
