Η ταχεία εξάπλωση του mpox, που παλαιότερα ονομαζόταν ευλογιά των πιθήκων, στις αφρικανικές χώρες συνιστά παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για την υγεία, ανακοίνωσε την Τετάρτη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα της μεγάλης αμερικανικής εφημερίδας The New York Times, είναι η δεύτερη φορά μέσα σε τρία χρόνια που ο ΠΟΥ έχει χαρακτηρίσει μια επιδημία mpox ως παγκόσμια έκτακτη ανάγκη. Το έκανε προηγουμένως τον Ιούλιο του 2022.

Αυτό το ξέσπασμα επηρέασε σχεδόν 100.000 ανθρώπους, κυρίως γκέι και αμφιφυλόφιλους άνδρες, σε 116 χώρες, και σκότωσε περίπου 200 άτομα.

Η απειλή αυτή τη φορά είναι πιο θανάσιμη. Από την αρχή του τρέχοντος έτους, του 2024, μόνο η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει αναφέρει περισσότερα από 14.000 κρούσματα mpox και 524 θανάτους. Αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο περιλαμβάνουν γυναίκες και παιδιά κάτω των 15 ετών.

Παγκόσμιος συναγερμός με επίκεντρο την Αφρική 

Το ξέσπασμα έχει εξαπλωθεί σε 13 χώρες στην Αφρική, συμπεριλαμβανομένων μερικών που δεν είχαν αναφέρει ποτέ κρούσματα mpox στο παρελθόν. Την Τρίτη, τα Αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων κήρυξαν «έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας για την ηπειρωτική ασφάλεια» και είναι η πρώτη φορά που ο Οργανισμός έκανε αυτό το βήμα από τότε που η Αφρικανική Ένωση του έδωσε την εξουσία να το κάνει, πέρυσι.

Αντιμετωπίζοντας την απειλή της παγκόσμιας εξάπλωσης, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ προέτρεψαν τους κλινικούς γιατρούς και το κοινό στις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι σε εγρήγορση για τον ιό.

Ο χαρακτηρισμός του ΠΟΥ ως «επείγουσας ανάγκης για τη δημόσια υγεία διεθνούς ενδιαφέροντος» έχει σκοπό να ωθήσει τα κράτη μέλη να αρχίσουν να προετοιμάζονται για την εμφάνιση του ιού και να μοιράζονται εμβόλια, θεραπείες και άλλους βασικούς πόρους με τα φτωχότερα έθνη.

«Χρειαζόμαστε συντονισμένη διεθνή δράση για να αναχαιτίσουμε αυτό το πρόσφατο, νέο ξέσπασμα», είπε ο Γκρεγκ Γκόνσαλβς, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ που υπηρέτησε στην επιτροπή mpox του ΠΟΥ, το 2022.

Το ξέσπασμα εκείνο το έτος παρέμεινε κυρίως μέσα σε στενά σεξουαλικά δίκτυα, μεταξύ ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών. Ένας συνδυασμός αλλαγών συμπεριφοράς και εμβολιασμού περιόρισε την εξάπλωση.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, ο απολογισμός μειώθηκε σε περίπου 1.700 περιπτώσεις για το 2023, από περισσότερες από 30.000 για το 2022.

Η εκδοχή του mpox που κυκλοφορούσε στο Κονγκό ήταν πάντα πιο λοιμώδης και επί του παρόντος έχει ποσοστό θνησιμότητας περίπου 3 τοις εκατό, σε σύγκριση με 0,2 τοις εκατό στο ξέσπασμα του 2022. Η μόλυνση μπορεί να προκαλέσει πυρετό, αναπνευστικά συμπτώματα, μυϊκούς πόνους και πρησμένους λεμφαδένες, καθώς και εξάνθημα στα χέρια, τα πόδια, το στήθος, το στόμα ή τα γεννητικά όργανα.

Μέχρι πρόσφατα, εξαπλώθηκε κυρίως μέσω κατανάλωσης μολυσμένου κρέατος ή στενής επαφής με μολυσμένα ζώα και ανθρώπους. Οι περισσότεροι θάνατοι αφορούσαν παιδιά, τα οποία σε αυτήν την περιοχή της Αφρικής πλήττονται ήδη από υποσιτισμό και μολυσματικές ασθένειες, όπως η χολέρα, η ιλαρά και η πολιομυελίτιδα.

Σε περίπτωση που η επιδημία εξαπλωθεί παγκοσμίως, τα παιδιά στις ανεπτυγμένες χώρες είναι πιθανό να είναι λιγότερο ευάλωτα σε σοβαρές ασθένειες, λένε οι ειδικοί.

Πέρυσι, για πρώτη φορά, οι επιστήμονες ανακάλυψαν τη σεξουαλική μετάδοση αυτής της εκδοχής του mpox, με τις περιπτώσεις να χωρίζονται εξίσου μεταξύ των νεαρών ανδρών και γυναικών. Σύμφωνα με γενετικές αναλύσεις, κάπου γύρω στον Σεπτέμβριο, ο ιός απέκτησε μεταλλάξεις που του επέτρεψαν να εξαπλωθεί πιο εύκολα μεταξύ των ανθρώπων. Το έχει κάνει εν μέρει μέσω της ετεροφυλοφιλικής πορνείας.

Αυτός ο τύπος ιού δεν έχει εμφανιστεί εκτός Αφρικής. Συνολικά, έχουν υπάρξει περισσότερα από 17.500 εικαζόμενα και επιβεβαιωμένα κρούσματα mpox σε 13 χώρες, σύμφωνα με το Africa C.D.C. Τα περισσότερα κρούσματα και θάνατοι σημειώθηκαν στο Κονγκό.

Δεδομένης της ταχείας εξάπλωσης, η κήρυξη παγκόσμιας έκτακτης ανάγκης για την υγεία ήταν δικαιολογημένη, δήλωσε η Anne Rimoin, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, η οποία υπηρέτησε στο πάνελ mpox του 2022.

«Νομίζω ότι μάθαμε πολλά για την ταχύτητα με την οποία μπορεί να εξαπλωθεί αυτός ο ιός», είπε.

Μαγιορκίνης: Είμαστε σε επιφυλακή

Τι σημαίνει, όμως, για την Ελλάδα η κήρυξη του παγκοσμίου συναγερμού εκ μέρους του ΠΟΥ για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, με επίκεντρο την Αφρική;

Ο αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας και της Επιστημονικής Επιτροπής του Εθνικού Οργανισμού Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ), Γκίκας Μαγιορκίνης, δηλώνει χαρακτηριστικά στο parapolitika.gr:

Προς το παρόν είμαστε σε επιφυλακή. Πρόσφατα έγινε διαθέσιμο και το σχετικό εμβόλιο στην Ελλάδα”.