Άδικος και αδόκητος ήταν ο θάνατος του 48χρονου άνδρα που, ενώ βρισκόταν για διακοπές στο Κατάκολο της Ηλείας, δέχθηκε ενδεχοµένως το τσίµπηµα (δήγµα) καφέ αράχνης στο πόδι του, την Κυριακή 4 Αυγούστου, χωρίς το γεγονός να καταστεί αντιληπτό από τον ίδιο ή χωρίς να προκαλέσει την ανησυχία του. Τη ∆ευτέρα 5 Αυγούστου, όµως, ο 48χρονος ένιωσε αδιαθεσία και προσήλθε σε ιδιώτη ορθοπεδικό γιατρό, ο οποίος τον παρέπεµψε επειγόντως στο Νοσοκοµείο Πύργου.

Παρά το γεγονός ότι η αρχική κλινική εικόνα του ασθενούς δεν ενέπνεε ιδιαίτερη ανησυχία, ο 48χρονος εισήχθη για νοσηλεία και παρακολούθηση, µετά τη σχετική επιµονή των γιατρών, οι οποίοι διαπίστωσαν, έπειτα από ώρες, ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του, ενώ διέγνωσαν επίσης φλεγµονή στο πόδι του. Ετσι, την Τετάρτη 7 Αυγούστου ο 48χρονος εισήχθη διασωληνωµένος και σε ιδιαιτέρως κρίσιµη κατάσταση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) του Νοσοκοµείου Πύργου. Οµως, παρά τις υπεράνθρωπες και άοκνες προσπάθειες των θεραπόντων ιατρών, ο ασθενής κατέληξε την επόµενη ηµέρα, καθώς υπέστη καρδιακή ανακοπή, χωρίς να καταστεί δυνατόν να επανέλθει.

Ηλεία: Τι αναφέρει το πόρισμα της νεκροψίας - νεκροτοµής

Αξίζει να σηµειωθεί, πάντως, ότι η πρόκληση θανάτου από τσίµπηµα καφέ αράχνης αποτελεί γενικά ένα αµφιλεγόµενο ερώτηµα µεταξύ των ειδικών επιστηµόνων, ενώ φαντάζει επίσης ως σχετικά περίπλοκη η ίδια η διαδικασία για την επιβεβαίωση ενός τέτοιου δήγµατος. Στην προκειµένη περίπτωση, όµως, η αιτία για τον θάνατο του 48χρονου αναµένεται να διευκρινισθεί, κατά το δυνατόν, από τα αποτελέσµατα των τοξικολογικών και ιστολογικών εξετάσεων, τα οποία θα είναι έτοιµα σε περίπου 10-20 ηµέρες. Προς το παρόν, οι πληροφορίες από το πόρισµα της νεκροψίας - νεκροτοµής θέλουν ο θάνατος του άνδρα να προκλήθηκε από έναν τύπο γάγγραινας, ενώ άλλες πληροφορίες κάνουν λόγο για λοίµωξη από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο. Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ηλείας (ΙΣΗ), Χρήστος Γιαννικούλης, αναφέρει στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» ότι «θάνατος από καφέ αράχνη είναι κάτι το πολύ σπάνιο, αλλά δεν µπορεί κανείς να αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόµενο. Στην προκειµένη περίπτωση, όµως, επιφυλάσσοµαι, γιατί ούτε τον ιατρικό φάκελο του θανόντος έχω στη διάθεσή µου ούτε πρόσβαση στο πόρισµα του ιατροδικαστή».

Εντύπωση και ερωτήµατα προκαλεί, πάντως, το γεγονός ότι η διευθύντρια της χειρουργικής κλινικής του Νοσοκοµείου Πύργου, Αγγελική Σαραντοπούλου, µέλος της µάχιµης ιατρικής οµάδας του ιδρύµατος, η οποία ξεπέρασε τα συµβατικά ανθρώπινα όρια για να σώσει τη ζωή του άτυχου 48χρονου ασθενούς, αρνήθηκε να απαντήσει στα ερωτήµατα των «Π»...

«Παρόµοιο περιστατικό δεν έχει αναφερθεί ποτέ στην περιοχή µας», άρθρο της Μαρίας Χατζάκη

Από τα περίπου 1.340 είδη αραχνών που απαντούν στην Ελλάδα, υπάρχουν µόνο δύο είδη που µπορούν να προκαλέσουν κάποιο σοβαρό πρόβληµα υγείας στον άνθρωπο: η µαύρη χήρα (Latrodectus tredecimguttatus) και η αράχνη ερηµίτης ή λοξοσκελής αράχνη (Loxosceles rufescens). Και οι δύο είναι ξηρόφιλες αράχνες και ζουν σε όλη την ελληνική επικράτεια, σε φυσικά περιβάλλοντα, θαµνότοπους ή αµµώδεις περιοχές. Κρύβονται κάτω από πέτρες, σε ρωγµές βράχων ή φυλλώµατα καλλιεργειών. Οι ερηµίτες είναι δυνατό να ζουν και σε σπήλαια ή µέσα σε αγροτικά σπίτια, όπου αναζητούν τη σκιά.

Η µαύρη χήρα είναι µέτριου µεγέθους και κατάµαυρη. Φτιάχνει έναν ακανόνιστο ιστό. Συνήθως µπερδεύεται από τους µη ειδικούς µε το συγγενικό της είδος Steatoda paykulliana, που είναι πιο κοινό, αλλά του οποίου το δήγµα δεν είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Το νευροτοξικό της δηλητήριο προσβάλλει το νευροµυϊκό και λεµφικό σύστηµα και προκαλεί πόνο στην κοιλιά, κράµπες, εφίδρωση, καρδιακές αρρυθµίες, εµετό, ναυτία, ολιγοουρία, αίσθηµα φόβου κ.λπ. Τα ίδιο το δήγµα δεν γίνεται αντιληπτό, ενώ τα συµπτώµατα ξεκινούν έπειτα από 1-3 ώρες και συνήθως αντιµετωπίζονται µε συµπτωµατική κλινική θεραπεία. Μέσα σε 3-5 µέρες ο ασθενής γίνεται τελείως καλά. Πολύ σπάνια µπορεί ένα τέτοιο δήγµα να είναι θανατηφόρο. Ο λατροδεκτισµός (το σύνδροµο που προκύπτει από δήγµα µαύρης χήρας) είναι πιο συχνός στα Βαλκάνια, προς τα τέλη του καλοκαιριού, όταν οι αγρότες ασχολούνται µε τη συγκοµιδή των σταφυλιών και είναι σε συνεχή επαφή µε τα φυλλώµατα, όπου συχνά φωλιάζουν µαύρες χήρες.

Η αράχνη ερηµίτης είναι µικρού µεγέθους, µε χαρακτηριστική διάταξη µατιών (έξι µάτια σε τρία ζεύγη) και τριγωνικό σχήµα κεφαλοθώρακα. Έχει καφέ - κίτρινο χρώµα. Το δηλητήριό της έχει δερµονεκρωτική δράση (λοξοσκελισµός). Το δήγµα δεν πονάει πολύ και συνήθως οδηγεί σε µια τοπική αντίδραση (ερύθηµα, πρήξιµο, κνησµός, πόνος και σταδιακή τοπική νέκρωση του δέρµατος), που σταδιακά ελαττώνεται µέσα σε 3-4 µέρες. Περαιτέρω συστηµικές επιπλοκές (πυρετός, πονοκέφαλος, πόνος στις αρθρώσεις και σπάνια λεµφαγγίτιδα, αιµόλυση, αιµατουρία και θρόµβωση) συµβαίνουν περίπου σε ποσοστό 10%. Θάνατος δεν έχει αναφερθεί ποτέ στην περιοχή µας.

Και στις δύο περιπτώσεις, η ένταση των συµπτωµάτων ποικίλλει και σχετίζεται τόσο µε τα βιολογικά χαρακτηριστικά του ζώου (αναπτυξιακό στάδιο, φύλο, φυσική κατάσταση) όσο και µε τη φυσική κατάσταση του ατόµου που θα δεχτεί το δήγµα (ηλικία, πιθανές αλλεργίες ή παθήσεις).

Ένα δήγμα θεωρείται επιβεβαιωµένο όταν υπάρχει σαφής µαρτυρία παρουσίας της αράχνης κοντά στο σηµείο του ατυχήµατος και συλλογή του ζώου -αν αυτό είναι δυνατό-, ώστε να γίνει η αναγνώρισή του από ειδικούς.

*Μαρία Χατζάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογίας οργανισμών, συστηματικής και οικολογίας του ΔΠΘ

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά