Στο ΕΣΥ οι mRNA θεραπείες για τον καρκίνο του πνεύμονα: Τουλάχιστον σε δύο νοσοκομεία της Αττικής η φάση 3 της κλινικής δόκιμης για το εμβόλιο
Τι λένε στα ''Π' οι ειδικοί
Πώς λειτουργεί η νέα τεχνολογία και γιατί αισιοδοξούν τόσο οι ειδικοί επιστήμονες
Εμβόλιο για τον καρκίνο του πνεύμονα: Τουλάχιστον σε δύο νοσοκομεία της Αττικής η φάση 3 της κλινικής δόκιμης
Μεταξύ άλλων, µία από αυτές τις κλινικές θα είναι η Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Χαϊδαρίου «Αττικόν», αλλά και µία κλινική του νοσοκοµείου της Αθήνας «Σωτηρία», σύµφωνα µε όσα αποκαλύπτουν σήµερα στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» η διευθύντρια της εν λόγω κλινικής του νοσοκοµείου «Αττικόν», καθηγήτρια Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αµάντα Ψυρρή, και η επιµελήτρια Β’ Ογκολογίας-Παθολογίας του ίδιου νοσοκοµείου, Παναγιώτα Οικονοµοπούλου.130 ογκολογικοί ασθενείς θα λάβουν το πειραµατικό εµβόλιο
Οπως µας εξηγούν οι δύο πανεπιστηµιακοί, «τo εµβόλιο V940 δοκιµάζεται ήδη σε µελέτες φάσης 3, σε 38 νοσοκοµεία 14 χωρών, συµπεριλαµβανοµένης της Ελλάδος, σε ασθενείς µε µελάνωµα, που διαγιγνώσκονται σε πρώιµα στάδια. Πολύ σύντοµα, επίσης µε τη συµµετοχή της Ελλάδας, θα ξεκινήσουν οι κλινικές µελέτες φάσης 3 για ασθενείς µε µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα σταδίου ΙΙ, δηλαδή χωρίς διηθηµένους επιχώριους λεµφαδένες, και ΙΙΙ, δηλαδή µε διηθηµένους λεµφαδένες, που έχουν χειρουργηθεί και έχουν λάβει συµπληρωµατική χηµειοθεραπεία. Στη συνέχεια, οι ασθενείς θα τυχαιοποιούνται να λαµβάνουν το εµβόλιο V940 µε ή χωρίς ανοσοθεραπεία. Θα συµπεριληφθούν 868 ασθενείς παγκοσµίως».
Την ίδια στιγµή, η κλινική δοκιµή φάσης 1 για το mRNA εµβόλιο κατά του µη µικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύµονα, το οποίο έχει αναπτυχθεί από τη γερµανική βιοτεχνολογική εταιρεία BioNTech και ονοµάζεται ΒΝΤ116, έχει ήδη ξεκινήσει σε 34 ερευνητικά πανεπιστηµιακά ιδρύµατα σε επτά χώρες, δηλαδή το Ηνωµένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, τη Γερµανία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Ισπανία και την Τουρκία. Συνολικά περίπου 130 ογκολογικοί ασθενείς, µε προχωρηµένο ή/και µεταστατικό µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα, θα λάβουν το πειραµατικό εµβόλιο, µε κάποιους να το παίρνουν παράλληλα µε ανοσοθεραπευτικά φάρµακα στην τρέχουσα φάση 1 της κλινικής µελέτης.
Ανοσοθεραπεία
Η κ. Ψυρρή και η κ. Οικονοµοπούλου µάς εξηγούν επίσης τον τρόπο δράσης των mRNA εµβολίων κατά του καρκίνου:
«Γνωρίζουµε ότι τα καρκινικά κύτταρα του κάθε ασθενούς χαρακτηρίζονται από έναν λαβύρινθο γενετικών µεταλλάξεων και σκοπός αυτής της τεχνολογίας είναι η παρασκευή εξατοµικευµένων εµβολίων, βασισµένων στο µοριακό προφίλ του όγκου του κάθε ασθενούς. Αυτό επιτυγχάνεται καθώς το εµβόλιο κωδικοποιεί, παρέχει δηλαδή πληροφορία στο ανοσοποιητικό σύστηµα για έως και 34 καρκινικά µόρια (αντιγόνα), που εκφράζονται από τα καρκινικά κύτταρα του κάθε ασθενούς. Με αυτή την προσέγγιση, ο οργανισµός ευαισθητοποιείται έναντι αυτών των αντιγόνων και το ανοσοποιητικό σύστηµα εκπαιδεύεται να ανιχνεύει και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα που εκφράζουν αυτά τα αντιγόνα. Θεωρείται ότι η ανοσιακή απάντηση που πυροδοτείται από το εµβόλιο είναι ισχυρή και πιο ειδική για τους ασθενείς. Επιπλέον, ελαχιστοποιείται η καταστροφή των υγιών ιστών, που αποτελεί συνήθη παρενέργεια της συµβατικής χηµειοθεραπείας».
Εμβόλια για τον καρκίνο με αγγελιαφόρο RNA
Οσον αφορά τα δύο ως άνω εµβόλια, αυτά χρησιµοποιούν αγγελιαφόρο RNA (mRNA), όπως ακριβώς κάνουν επίσης τα εµβόλια κατά του νέου κορονοϊού. Το RNA παίζει τον ρόλο του αγγελιαφόρου και δίνει οδηγίες για την παραγωγή και σύνθεση συγκεκριµένων πρωτεϊνών που είναι απαραίτητες.Τα συγκεκριµένα πειραµατικά εµβόλια, λοιπόν, είναι θεραπευτικά και όχι προληπτικά, ενώ είναι σχεδιασµένα να στοχεύουν ακριβώς τον µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα (ΜΜΚΠ, NSCLC), ο οποίος αποτελεί τον πιο συνηθισµένο (80% επί του συνόλου) τύπο καρκίνου του πνεύµονα. Στόχος του εµβολίου είναι να εξαλείψει τα καρκινικά κύτταρα και, παράλληλα, να εµποδίσει την επανεµφάνισή τους.
Σύµφωνα µε όσα µας επισηµαίνουν η κ. Ψυρρή και η κ. Οικονοµοπούλου, «γνωρίζουµε ότι ο καρκίνος του πνεύµονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο, καθώς περίπου 1,8 εκατοµµύρια θάνατοι ετησίως σε όλο τον κόσµο αποδίδονται στη νόσο. Συνεπώς, επιβάλλεται η διαρκής επιστηµονική εξέλιξη για την αντιµετώπιση της νόσου σε πρωιµότερα στάδια, στα οποία οι ασθενείς έχουν τις καλύτερες πιθανότητες ίασης. Είναι γνωστό ότι οι µισοί περίπου ασθενείς διαγιγνώσκονται σε αρχικό στάδιο παγκοσµίως, µετά την εφαρµογή των προγραµµάτων προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύµονα».
Οι ίδιες συµπληρώνουν: «Μετά την ενσωµάτωση της ανοσοθεραπείας στον αλγόριθµο της αντιµετώπισης της πρώιµης νόσου (προεγχειρητικά ή µετεγχειρητικά), η επιβίωση ελεύθερη νόσου των ασθενών έχει σηµαντικά βελτιωθεί για εκείνους που λαµβάνουν την καθιερωµένη θεραπεία (χειρουργική επέµβαση και επικουρική χηµειοθεραπεία µε ή χωρίς ανοσοθεραπεία ή συνδυασµός χηµειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας και ακολούθως χειρουργική επέµβαση). Θεωρείται ότι το εµβόλιο mRNA θα βελτιώσει τα ποσοστά επιβίωσης ελεύθερης νόσου στον πρώιµο µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα, που αποτελεί την πιο συχνή µορφή καρκίνου πνεύµονα στον δυτικό κόσµο».
Στόχος των µελετών είναι η µείωση της υποτροπής του καρκίνου του πνεύµονα και η βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης των ασθενών, µακροπρόθεσµα. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των µελετών εκτιµάται η αποτελεσµατικότητα (φάση 3), καθώς και η ασφάλεια (φάση 1) των εµβολίων.
Γιώργος Καπετανάκης: Εξαιρετικά ασφαλής η νέα τεχνολογία
Τα πρόσφατα νέα, πριν από µερικές µέρες, για την έναρξη κλινικής µελέτης µε τεχνολογία mRNA εµβολίου για τον µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα, στην οποία συµµετέχουν 34 ερευνητικά κέντρα από επτά χώρες, χαιρετήθηκαν µε ενθουσιασµό από την ερευνητική κοινότητα, αλλά και µε βαθιές ανάσες και µεγάλες ελπίδες από τους ασθενείς!
Μιλώντας για εµβόλια, έχουµε συνηθίσει να αναφερόµαστε σε πρόληψη περισσότερο και λιγότερο σε θεραπεία. Στην περίπτωση του καρκίνου, µέχρι στιγµής τα mRNA εµβόλια εστιάζουν στην αντιµετώπιση της νόσου και δευτερευόντως στην πρόληψη, η οποία αφορά την προστασία από την επανεµφάνιση του καρκίνου σε κάποιο άτοµο που έχει ήδη νοσήσει.
Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερης σηµασίας για τους ασθενείς οι οποίοι συχνά εµφανίζουν παρενέργειες, ανοσοκαταστολή και σοβαρές καταπονήσεις κατά τη θεραπεία τους
Πρακτικά ο µηχανισµός των mRNA εµβολίων προσπαθεί να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστηµα, ώστε αυτό να στοχεύσει συγκεκριµένα αντιγόνα, που σχετίζονται µε τον υφιστάµενο τύπο καρκίνου. Σε αντίθεση µε την πανδηµία, όπου ο «εχθρός» ήταν εξωτερικός, δηλαδή ένας ιός, στην περίπτωση του καρκίνου ο «εχθρός» είναι εσωτερικός, καθώς τα καρκινικά κύτταρα παράγονται από τον ίδιο τον οργανισµό. Ετσι, πρέπει να αναλυθεί ο κάθε όγκος, ώστε να εντοπιστούν τα αντιγόνα που πρέπει να στοχευθούν ξεχωριστά για τον κάθε ασθενή.
Είναι λοιπόν γεγονός ότι βρισκόµαστε µπροστά σε µια νέα εποχή στην αντιµετώπιση του καρκίνου, όπου η εξατοµικευµένη Ιατρική βρίσκει τη µέγιστη δυνατή εφαρµογή της, αφού πρακτικά αντιµετωπίζει τον κάθε ασθενή ως µια µοναδική οντότητα, ετοιµάζοντας και χορηγώντας ένα ξεχωριστό φάρµακο, µε βάση χαρακτηριστικά του συγκεκριµένου όγκου. Η νέα αυτή προσέγγιση ανοίγει νέους δρόµους για την αντιµετώπιση καρκίνων µε πτωχή πρόγνωση ή σπάνιων καρκίνων, για τους οποίους οι µέχρι σήµερα επιλογές είναι εξαιρετικά περιορισµένες.
Επιπλέον, η µέχρι σήµερα εµπειρία και τα αποτελέσµατα των κλινικών µελετών δείχνουν ότι η νέα αυτή τεχνολογία είναι εξαιρετικά ασφαλής για τους ασθενείς µε καρκίνο σε σχέση µε πολλές από τις υφιστάµενες θεραπείες. Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερης σηµασίας για τους ασθενείς οι οποίοι συχνά εµφανίζουν παρενέργειες, ανοσοκαταστολή και σοβαρές καταπονήσεις κατά τη θεραπεία τους.
Βλέποντας ότι στην κλινική µελέτη για τον µη µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα µε mRNA εµβόλια που αναφέρθηκε παραπάνω συµµετέχουν οι Ηνωµένες Πολιτείες, το Ηνωµένο Βασίλειο, η Γερµανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Τουρκία, αυτό που εµείς, ως εκπρόσωποι των ασθενών µε καρκίνο στη χώρα µας, επιθυµούµε είναι να διαµορφωθούν συνθήκες που θα επιτρέψουν τη συµµετοχή ερευνητικών κέντρων στην Ελλάδα σε κλινικές µελέτες που αφορούν τη νέα αυτή τεχνολογία.
Δημήτρης Μπαφαλούκος: Η καινούργια εποχή έχει ξεκινήσει συναρπαστικά
Η επαναστατική αλλαγή στη θεραπευτική του καρκίνου ξεκίνησε το 2010, µε την εφαρµογή της ανοσοθεραπείας στην αντιµετώπιση των συµπαγών όγκων, µε εξαιρετικά µέχρι σήµερα αποτελέσµατα, αυξάνοντας το ποσοστό των ασθενών που είναι ελεύθερα υποτροπής ή/και ίασης.
Για πρώτη φορά, χρησιµοποιώντας την πλατφόρµα mRNA, που χρησιµοποιείτο στο εµβόλιο κατά του COVID-19 κατά την πανδηµία, αναπτύχθηκε και δηµιουργήθηκε για πρώτη φορά το mRNA εµβόλιο κατά του καρκίνου, που αφορούσε το µελάνωµα δέρµατος.
Το πρώτο εµβόλιο στην Ελλάδα σε άρρωστο µε µελάνωµα έγινε στις 17/1/2024 στην Α’ Ογκολογική Κλινική του Metropolitan Ηospital, στο Νέο Φάληρο, µε κύριο ερευνητή τον συντάκτη του παρόντος άρθρου και διευθυντή της κλινικής, οµότιµο καθηγητή Ογκολογίας-Παθολογίας, ∆ηµήτριο Μπαφαλούκο. Από τότε έχει χορηγηθεί σε πολλούς ασθενείς σε όλο τον κόσµο, αλλά και στην Ελλάδα, σε τέσσερα κέντρα, στα πλαίσια κλινικής δοκιµής φάσης 3.
Σύντοµα η ιατρική κοινότητα θα προχωρήσει στον καρκίνο του πνεύµονα σε µελέτες φάσης 2 και 3 και θα οριστικοποιήσει τα θετικά αποτελέσµατα
Τώρα δοκιµάζεται το mRNA εµβόλιο στον καρκίνο του πνεύµονα, σε κλινική δοκιµή φάσης 1. Ο καρκίνος του πνεύµονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο. Το 2020 υπήρξαν 1,8 εκατοµµύρια θάνατοι παγκοσµίως, αντιπροσωπεύοντας το 18% όλων των θανάτων από καρκίνο. Στην Ευρώπη, ο καρκίνος του πνεύµονα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο, µε 384.000 θανάτους ετησίως.
Μπαίνουµε λοιπόν σε µια πολύ συναρπαστική νέα εποχή κλινικών δοκιµών ανοσοθεραπείας µε την ενίσχυση των εµβολίων mRNA, η οποία θα εφαρµοστεί και σε άλλους συµπαγείς όγκους, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, του ουροθηλίου, του προστάτη, και σε άλλους καρκίνους.
Φαίνεται ότι σύντοµα η ιατρική κοινότητα θα προχωρήσει στον καρκίνο του πνεύµονα σε µελέτες φάσης 2 και 3 και θα οριστικοποιήσει τα θετικά αποτελέσµατα µε ή χωρίς τον συνδυασµό µε την ανοσοθεραπεία που χρησιµοποιείται σήµερα, όπως ήδη γίνεται στο δερµατικό µελάνωµα, όπου υπάρχουν δηµοσιευµένα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσµατα της µελέτης φάσης 2Β, όπου µειώθηκε η πιθανότητα θανάτου κατά 62%. Σε εκατοντάδες εθελοντές ασθενείς µε χειρουργηθέν µελάνωµα που θα συµπληρώσουν τη µελέτη φάσης 3 (1.200 ασθενείς) αναµένονται τα τελικά αποτελέσµατα.
Η νέα εποχή για τη θεραπεία του καρκίνου έχει ήδη ξεκινήσει συναρπαστικά και γεννά βάσιµες ελπίδες σε εκατοµµύρια ανθρώπους.
*Δημοσιεύθηκε στα «Παραπολιτικά»
