Έντονη είναι η ανησυχία των τελευταίων ημερών που έχει προκαλέσει το πρόβλημα με τα ποντίκια, τα οποία κυκλοφορούν στην πλατεία Συντάγματος, στο κέντρο της Αθήνας, καθώς έχουν δημιουργήσει φωλιές σε γρασίδι, δένδρα και φρεάτια και μάλιστα έχουν καταγραφεί να κυκλοφορούν ανάμεσα σε περαστικούς δημιουργώντας υγειονομικό ζήτημα.

Τα συνεργεία του δήμου Αθηναίων έχουν ξεκινήσει από το πρωί της Κυριακής να σφραγίζουν τις φωλιές που έχουν δημιουργήσει τα τρωκτικά. Ωστόσο, τα ποντίκια και οι αρουραίοι μεταφέρουν επικίνδυνες ασθένειες στους ανθρώπους που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι θανατηφόρες.

Συγκεκριμένα, τα οικόσιτα τρωκτικά, (ποντίκι και αρουραίος), τα οποία βρίσκουν καταφύγιο και τροφή μέσα στα κτίρια προκαλούν υλικές ζημιές. Ιδιαίτερα σε αποθηκευτικούς χώρους μερικές φορές είναι αρκετά καταστροφικές και σε χρόνο αποκατάστασης αλλά και σε οικονομικό επίπεδο. Πέραν όμως αυτής της αρνητικής πλευράς διαθέτουν και μία άλλη περισσότερο επιβλαβή ιδιότητα. Μεταφέρουν επικίνδυνες ασθένειες στους ανθρώπους που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και θανατηφόρες.

Κατά τη διάρκεια των ψυχρότερων μηνών, τρωκτικά όπως ποντίκια και αρουραίοι αναζητούν τροφή, ζεστασιά και καταφύγιο. Έτσι συχνά εισέρχονται σε σπίτια και σε εσωτερικούς χώρους κτιρίων μέσω μικρών ρωγμών και τρυπών. Ωστόσο, η πραγματική ανησυχία είναι ότι αυτά τα τρωκτικά παράσιτα μπορούν να εξαπλώσουν ασθένειες και να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στην ανθρώπινη υγεία.

Ποντίκια στο Σύνταγμα: Συχνές ερωτήσεις

Μπορεί το ποντίκι να μεταδώσει ασθένεια;

Ενώ τα περιττώματα των ποντικών μπορεί να υποδηλώνουν πρόβλημα τρωκτικών, μπορούν επίσης να μεταδώσουν επικίνδυνες ασθένειες. Τα ποντίκια εξαπλώνουν ασθένειες όπως ο Χανταϊός, η Σαλμονέλα, η Λεμφοκυτταρική Χοριομηνιγγίτιδα (LCMV), η Πανώλη, η Λεπτοσπείρωση και άλλες μέσω των απορριμμάτων τους, ακόμα κι αν είστε προσεκτικοί και δεν τα αγγίξετε.

Πόσες ασθένειες από ποντίκια μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο;

Υπάρχουν τρία είδη οσμών που αντιπαθούν οι αρουραίοι: χημικές μυρωδιές, μυρωδιές αρπακτικών και φυσικές μυρωδιές. Αυτά τα αποτρεπτικά μέτρα θα πρέπει να συνοδεύονται από πιο αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα, όπως η διατήρηση της καθαριότητας του σπιτιού, το σφράγισμα των κενών στους τοίχους, η αποθήκευση τροφής σε σφραγισμένα δοχεία και η παγίδευσή τους.

Πόσο καιρό ζουν οι ιοί στα περιττώματα του ποντικιού;

Έχει αποδειχθεί ότι ο ιοί στα περιττώματα του ποντικιού επιβιώνουν για 2 ή 3 ημέρες  σε κανονική θερμοκρασία δωματίου. Η έκθεση στο φως του ήλιου μειώνουν το χρόνο βιωσιμότητας ενώ οι χαμηλές θερμοκρασίες ψύξης αυξάνουν το χρόνο επιβίωσης του ιού.

Μπορείτε να αρρωστήσετε από αποξηραμένα (παλαιά) περιττώματα ποντικιού;

Οι άνθρωποι προσβάλλονται από HPS (Hantavirus Pulmonary Syndrome) όταν αναπνέουν σε μολυσμένη περιοχή με Χανταϊό. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν τα ούρα των τρωκτικών και τα περιττώματα που περιέχουν Χανταϊό αναδεύονται στον αέρα. Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να μολυνθούν όταν αγγίζουν ούρα ποντικού ή αρουραίου, περιττώματα ή υλικά από τις δωλιές τους που περιέχουν τον ιό και στη συνέχεια αγγίζουν τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα.

Τι συμβαίνει εάν εν αγνοία μου καταπιώ μέσω μολυσμένων τροφών περιττώματα ποντικιού;

Σαλμονέλωση: Μια βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να συσσωρευτεί από την κατανάλωση τροφής μολυσμένης από κόπρανα αρουραίου. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν διάρροια, πυρετό και κράμπες στην κοιλιά και μπορεί να διαρκέσουν τέσσερις έως επτά ημέρες. Οι σοβαρές περιπτώσεις απαιτούν νοσηλεία.

Ασθένειες από ποντίκια

ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ

Η σαλμονέλλωση είναι ένας τύπος τροφικής δηλητηρίασης που εξαπλώνεται από κόπρανα τρωκτικών, ειδικά μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν διάρροια, πυρετό και κοιλιακό άλγος. 

Μη τυφική σαλμονέλωση

Η μη τυφική σαλμονέλωση είναι το ηπιότερο εκ των δύο ειδών σαλμονέλωσης. Ο μικροοργανισμός που την προκαλεί βρίσκεται στα περιττώματα των ζώων και των ανθρώπων. Τα συμπτώματα της μη τυφικής σαλμονέλωσης είναι ο πυρετός, ο κοιλόπονος και η διάρροια και γίνονται ορατά από μισή, έως και τρεις ημέρες μετά τη μόλυνση. Ο μέσος χρόνος ανάρρωσης από την ασθένεια αυτή είναι 4 έως 7 ημέρες, χωρίς να είναι αναγκαία η ιατρική παρέμβαση. Σε περίπτωση, όμως, αφυδάτωσης του ασθενούς, ή εξάπλωσης της ασθένειας, είναι απαραίτητη η ενυδάτωση με ενδοφλέβια υγρά.

Τυφική σαλμονέλωση

Η τυφική σαλμονέλωση, ευρύτερα γνωστή ως τυφοειδής πυρετός προκαλείται από τα βακτήρια Salmonella Typhi, Salmonella Paratyphi A, Salmonella Paratyphi B και Salmonella Paratyphi C, μολύνοντας και αλλοιώνοντας διάφορα όργανα. Αυτή η κατηγορία σαλμονέλας επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό και όχι απλά τα έντερα, όπως συμβαίνει με την πρώτη κατηγορία, κάνοντας την ασθένεια πολύ πιο επικίνδυνη για τον οργανισμό, έως και θανατηφόρα. Τα συμπτώματα της τυφικής σαλμονέλωσης είναι τα ίδια με αυτά της μη τυφικής, μόνο που ο πυρετός είναι υψηλότερος, και εξαφανίζεται μετά από τρεις εβδομάδες, ενώ μόνο στην τυφική συναντώνται και: ναυτία, διάρροια, κοιλιακές κράμπες, πονοκέφαλος, εμετοί, εντερική διάτρηση, μηνιγγίτιδα, οστεομυελίτιδα, ηπατομεγαλία, σπληνομεγαλία, ελαττωμένη επιθυμία για φαγητό, εντερική αιμορραγία, στομαχόπονος, ενώ είκοσι με τριάντα ημέρες μετά την προσβολή του οργανισμού, ενδέχεται να υπάρξουν πόνοι στις αρθρώσεις.

Στην προκειμένη περίπτωση, η λήψη φαρμάκων, σε συνδυασμό με την ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη. Τα συμπτώματα της τυφικής σαλμονέλωσης γίνονται ορατά από έξι ώρες, έως και δύο ημέρες μετά την προσβολή του οργανισμού από την ασθένεια και διαρκούν, συνήθως, μία με δύο ημέρες (εκτός του πυρετού). Το βακτηρίδιο Salmonella Typhi, το οποίο είναι το βασικότερο αίτιο του ξεσπάσματος της τυφικής σαλμονέλας, απαντάται μόνο στους ανθρώπους. Ο τυφοειδής πυρετός εμφανίζει ποσοστό θνησιμότητας 10%, έναντι 1% περίπου των υπολοίπων μορφών σαλμονέλωσης. Υπάρχουν και ασθενείς, οι οποίοι, αν και έχουν υποβληθεί σε θεραπεία, εξακολουθούν να είναι φορείς του μικροβίου αυτού.

Μολύνει περίπου 1,35 εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Η σαλμονέλα μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή, ειδικά για όσους είναι πολύ ηλικιωμένοι, πολύ νέοι ή ήδη άρρωστοι. Σύμφωνα με το WebMD, η σαλμονέλωση στέλνει χιλιάδες ανθρώπους στο νοσοκομείο κάθε χρόνο και μερικές φορές είναι απειλητική για τη ζωή.

ΠΥΡΕΤΟΣ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥ (RBF)

Ο πυρετός του αρουραίου (RBF) είναι μια δυνητικά θανατηφόρα μολυσματική ασθένεια που εξαπλώνεται από μολυσμένα τρωκτικά ή την κατανάλωση τροφής μολυσμένης από τρωκτικά. Το CDC αναφέρει ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 3-10 ημέρες μετά την έκθεση σε μολυσμένη πηγή και περιλαμβάνουν πυρετό, έμετο, πονοκεφάλους, εξάνθημα και μυϊκό πόνο.

Ο πυρετός (RBF) είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από δύο διαφορετικά βακτήρια: 

Streptobacillus moniliformis, το μόνο αναφερθέν βακτήριο που προκαλεί RBF στη Βόρεια Αμερική.

Spirillum minus, εμφανίζεται περισσότερο στην Ασία (σπειροειδής RBF, επίσης γνωστό ως sodoku). Οι άνθρωποι συνήθως μολύνονται με τα βακτήρια αυτά μετά από επαφή με τρωκτικά που τα μεταφέρουν.

Ένα άτομο μπορεί επίσης να μολυνθεί με την κατανάλωση τροφής ή νερού μολυσμένου με τα ούρα και τα περιττώματα τρωκτικών που μεταφέρουν τα βακτήρια. Αυτό είναι γνωστό ως πυρετός Haverhill.

ΛΕΠΤΟΣΠΕΙΡΩΣΗ

Η Λεπτοσπείρωση (επίσης γνωστή ως πυρετός των αγρών, νόσος των ποντικών, και πυρετός των βάλτων μεταξύ άλλων ονομασιών) είναι μία λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο σπειροειδούς μορφής Spirochaetae το οποίο ονομάζεται λεπτόσπειρα. Το υγρό περιβάλλον και η παρουσία οργανικών υλικών συντελούν στην παρατεταμένη επιβίωση του μικροβίου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι μη ορατά ή ήπιας μορφής, όπως πονοκέφαλοι, μυϊκοί πόνοι και πυρετός, ή βαριάς μορφής με πνευμονική αιμορραγία ή μηνιγγίτιδα. Αν λόγω της λοίμωξης προκαλούνται ίκτερος, νεφρική ανεπάρκεια και αιμορραγία, πρόκειται για τη νόσο του Weil. Αν προκαλείται ακατάσχετη αιμορραγία στους πνεύμονες, πρόκειται για το σύνδρομο πνευμονικής αιμορραγίας βαριάς μορφής.

ΒΟΥΒΩΝΙΚΗ ΠΑΝΩΛΗ (Πανούκλα)

Επίσης γνωστή ως “Μαύρος Θάνατος”, η πανούκλα είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική και συχνά θανατηφόρος ασθένεια γνωστή για τη θανάτωση του ενός τρίτου του ευρωπαϊκού πληθυσμού κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Η πανούκλα συνήθως εξαπλώνεται από το δάγκωμα ενός μολυσμένου ψύλλου σε ποντίκια ή αρουραίους και μπορεί να προκαλέσει πυρετό, πονοκέφαλο και οδυνηρά πρησμένους λεμφαδένες. Η ασθένεια εμφανίζεται σε τρεις μορφές:

  • Βουβωνική (έντονη αιμορραγική λεμφαδενίτιδα),
  • Πνευμονική, που είναι ιδιαίτερα μολυσματική μορφή (βαριά πνευμονία)
  • Σηψαιμική.

Η σηψαιμική και η πνευμονική μορφή είναι πάντα θανατηφόρες, εάν η θεραπευτική αγωγή δεν είναι ταχύτατα αποτελεσματική.

Η πανώλη είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Παράδειγμα αναφορών είναι αυτό του Θουκυδίδη: ο λοιμός των Αθηνών, πιθανώς να είναι η πανώλη. Από τον 6ο αι. και σε όλον τον Μεσαίωνα εκδηλώνονταν μεγάλες επιδημίες, με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνιμα ενδημικές εστίες. Γνωστή είναι η μεγάλη επιδημία του 14ου αιώνα η οποία ονομάστηκε «μαύρος θάνατος». Μετά τον 14ο αιώνα, η νόσος έγινε ενδημική και για 300 χρόνια υπήρχαν επιδημικές εξάρσεις. Στα τέλη του 19ου αιώνα, σημειώθηκε πανδημία.

Σήμερα, ενδημικές εστίες υπάρχουν κυρίως στην Ασία, στην Αφρική και στη Νότια Αμερική. Στην Ασία η νόσος μεταφέρεται κυρίως από το τρωκτικό Marmota himalayana, ζώο που θηρεύεται κυρίως για τη γούνα του.

Η πανώλη ανήκει στις 5 σοβαρότερες μεταδιδόμενες ασθένειες. Η προφύλαξη επιτυγχάνεται με μέτρα που λαμβάνονται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), η τήρηση των οποίων είναι υποχρεωτική για τα κράτη-μέλη της οργάνωσης αυτής. 

ΧΑΝΤΑΪΟΣ (Hantavirus)

Ο Χανταϊός είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή ασθένεια που μεταδίδεται στον άνθρωπο από τρωκτικά (κυρίως το deer mouse το οποίο έχει πόδια λευκού χρώματος). Οι άνθρωποι μολύνονται μέσω έκθεσης, κατανάλωσης ή εισπνοής μολυσμένων ούρων τρωκτικών, περιττωμάτων ή σάλιου και οι πιθανότητες αυξάνονται όταν οι άνθρωποι βρίσκονται κοντά σε χώρους όπου ζουν ενεργά τα τρωκτικά. Τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν κόπωση, πυρετό και μυϊκούς πόνους, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ. Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να παρουσιάσουν δύσπνοια, πονοκεφάλους, ζάλη, ρίγη και κοιλιακά προβλήματα.

Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics, Ηλίας Μόσιαλος, αναφέρει σχετικά με τον χανταϊό σε άρθρο της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», πως «δεν είναι νέος ιός, είναι γνωστός εδώ και δεκαετίες και ενδεχομένως ενεργός για ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Δεν μεταδίδεται εύκολα μεταξύ ανθρώπων, κολλάει μόνο με την κατάποση και βρώση των σωματικών υγρών ποντικών ή αρουραίων, και είμαστε πολύ καλά εξοπλισμένοι για να τον αντιμετωπίσουμε.»

Έλεγχος και πρόληψη για ασθένειες από ποντίκια

Με τους ταχείς ρυθμούς αναπαραγωγής, τα τρωκτικά μπορούν γρήγορα να κάνουν αρκετά έντονη την παρουσία τους. Πρέπει να εξετάζεται σοβαρά ή πρόληψη ως πρώτη γραμμή άμυνας ώστε να μην παρουσιαστούν το ποντίκι και ο αρουραίος σε εσωτερικούς χώρους, όπως επίσης να ληφθούν ασφαλή μέτρα ώστε να παραμείνουν έξω από το σπίτι.

Είναι σημαντικό να έχουμε το νου μας για διάφορα σημάδια που υποδηλώνουν την παρουσία ποντικών και αρουραίων, όπως ήχους στις ψευδοροφές, περιττώματα που βρίσκονται σε σκοτεινά μέρη ή τροφές στην κουζίνα που τους λείπουν μικρά κομμάτια. Εάν υπάρχει υποψία προσβολής, ένας επαγγελματίας μυοκτονίας μπορεί να προσφέρει την εμπειρία και τη γνώση για τη επίλυση του προβλήματος.