Σε πλήρη έξαρση, και µε τη γρίπη να αγγίζει πολύ υψηλά επίπεδα διασποράς, βρίσκονται κατά την τρέχουσα χρονική περίοδο οι λοιµώξεις του αναπνευστικού συστήµατος στη χώρα µας. Οι ειδικοί γιατροί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς, σε συνδυασµό µε τις νέες µεταλλάξεις του κορονοϊού, η διασπορά του οποίου, πάντως, εξακολουθεί να παραµένει σε διαδικασία ύφεσης, οι ποικίλες λοιµώξεις του αναπνευστικού δηµιουργούν ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ», κυρίως για τις ευπαθείς οµάδες του πληθυσµού, ιδιαιτέρως για τα παιδιά, τους ηλικιωµένους και τους ανοσοκατεσταλµένους ασθενείς.

Αυξηµένες οι μολύνσεις παιδιών και βρεφών από τον RSV

Μάλιστα, σε τηλεφωνική επικοινωνία των «Παραπολιτικών» µε ιδιώτες παιδιάτρους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, µας εξηγούν ότι, πέρα από τα πολλά περιστατικά γρίπης, τα οποία βλέπουν εδώ και δύο εβδοµάδες ακόµα πιο µαζικά στα ιδιωτικά ιατρεία τους, αυξηµένες εµφανίζονται επίσης οι επισκέψεις παιδιών και βρεφών που έχουν µολυνθεί από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), µε ένα νεογνό, ηλικίας µόλις 13 ηµερών, να χάνει τη ζωή του στο Ηράκλειο, κάτι το οποίο δεν έβλεπαν το αµέσως προηγούµενο χρονικό διάστηµα.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας (ΕΠΕ), οµότιµος καθηγητής Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, αναφέρει µε ιδιαίτερη έµφαση στα «Π» ότι «ενώ µέχρι τώρα βλέπαµε σχεδόν µόνο γρίπη τύπου Α, το τρέχον χρονικό διάστηµα έχει αυξηθεί ραγδαία επίσης η διάδοση της γρίπης τύπου Β. Βλέπουµε ακόµα και παιδάκια τα οποία έχουν νοσήσει από γρίπη τύπου Α να νοσούν στη συνέχεια και από γρίπη τύπου Β… Να σηµειώσετε, µάλιστα, ότι είναι η πρώτη χρονιά µετά την πανδηµία του νέου κορονοϊού κατά την οποία βλέπουµε τη γρίπη να είναι σε τόσο υψηλά επίπεδα διάδοσης στη χώρα µας. Την ίδια στιγµή, δυστυχώς, έχουµε ξεχάσει τα αντιγριπικά εµβόλια, µε αποτέλεσµα να έχουµε συχνά πολύ βαριές νοσήσεις από τη νόσο».

Αξίζει να σηµειωθεί ότι, σύµφωνα µε τα επίσηµα επιδηµιολογικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισµού ∆ηµοσίας Υγείας (ΕΟ∆Υ), από την πρώτη εβδοµάδα του 2024 έως την πέµπτη εβδοµάδα του 2025 οι καταγεγραµµένοι θάνατοι ασθενών µε εργαστηριακά επιβεβαιωµένη γρίπη ανέρχονται σε 91…

Γρίπη: "Καμπανάκι" κινδύνου για μελλοντική πανδημία 

Εξάλλου, υπενθυµίζεται ότι ήδη από τον Απρίλιο του 2024 µια σχετική διεθνής έρευνα έδειξε ότι το 57% επί του συνόλου των ανώτερων ειδικών επιστηµόνων σε θέµατα λοιµώξεων πιστεύει ότι ένα στέλεχος του ιού της γρίπης θα είναι η αιτία της επόµενης πανδηµίας. Μάλιστα, η πεποίθηση ότι η γρίπη είναι η µεγαλύτερη απειλή για µια νέα πανδηµία στον κόσµο βασίζεται σε µακροχρόνιες έρευνες, οι οποίες δείχνουν ότι ο ιός εξελίσσεται συνεχώς και µεταλλάσσεται, είχε δηλώσει τότε ο Jon Salmanton-García, από το Πανεπιστήµιο της Κολωνίας της Γερµανίας, ο οποίος πραγµατοποίησε τη µελέτη, που έτυχε ευρείας δηµοσιότητας τόσο στα διεθνή ΜΜΕ όσο και σε διεθνή ιατρικά συνέδρια.

«Κάθε χειµώνα η γρίπη εµφανίζεται», είχε αναφέρει ο καθηγητής. «Θα µπορούσατε να περιγράψετε αυτές τις εστίες ως µικρές πανδηµίες. Λίγο-πολύ ελέγχονται επειδή τα διάφορα στελέχη που τις προκαλούν δεν είναι αρκετά λοιµώδη, αλλά αυτό δεν θα ισχύει απαραίτητα για πάντα»…

Εν τω µεταξύ, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού η διασπορά της γρίπης σε εθνικό επίπεδο είναι τώρα στα υψηλότερα επίπεδα από την κορύφωση της πανδηµίας της λεγόµενης «γρίπης των χοίρων» το 2009, σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου από τη διοίκηση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης των Νόσων (CDC) των ΗΠΑ. Με βάση τα ίδια στοιχεία, σχεδόν το 8% των επισκέψεων σε ιδιώτες γιατρούς για αναπνευστικές ασθένειες εκείνη την εβδοµάδα ήταν ασθενείς µε γρίπη.

«Τείνουµε να εστιάζουµε στη γρίπη ως ιογενή ασθένεια του αναπνευστικού, αλλά ορισµένοι γονείς δεν συνειδητοποιούν ότι αυτή η νόσος µπορεί να προκαλέσει επίσης επιληπτικές κρίσεις, ακόµα και σπάνια φλεγµονή του εγκεφάλου, και οι παιδίατροι αναφέρουν τέτοιες περιπτώσεις σε όλες τις ΗΠΑ», δήλωσε, µε έκδηλη ανησυχία, ο παιδίατρος-λοιµωξιολόγος Κρις Μπράιαντ, από το Κεντάκι, ενώ η Ράµπια ντε Λατούρ, γαστρεντερολόγος στο NYU Langone Health, δήλωσε στο CBS News ότι τα σχετικά επιδηµιολογικά στοιχεία δείχνουν πως στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί περισσότερα από 20 εκατ. κρούσµατα, περίπου 250.000 νοσηλείες και πάνω από 11.000 θάνατοι για την τρέχουσα περίοδο της γρίπης...

Βάνα Παπαευαγγέλου: Κυριαρχεί η Α (Η1Ν1), αλλά δεν φαίνεται νέα µετάλλαξη

Από το τέλος του προηγούµενου έτους τόσο στη χώρα µας όσο και σε όλο το βόρειο ηµισφαίριο καταγράφεται η ετήσια επιδηµική έξαρση των αναπνευστικών ιών, και ιδιαίτερα της γρίπης. Πολλοί αναρωτιούνται αν φέτος υπάρχουν ενδείξεις ιδιαίτερα υψηλής διασποράς της γρίπης πέραν του αναµενόµενου. Πρόσφατα δηµοσιεύµατα από το Κέντρο Ελέγχου Νοσηµάτων των ΗΠΑ (CDC) αναφέρουν σηµαντική αύξηση της διασποράς της γρίπης, που αγγίζουν τη συχνότητα του πανδηµικού κύµατος του 2009. Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει καµία ένδειξη κυκλοφορίας νέου, µεταλλαγµένου στελέχους της γρίπης, ώστε να ανησυχήσουµε.

Πιθανές ερµηνείες της αυξηµένης αυτής επίπτωσης περιλαµβάνουν την αλλαγή της συµπεριφοράς του πληθυσµού και την επιστροφή µας σε συνθήκες συγχρωτισµού, τη χαµηλή εµβολιαστική κάλυψη του πληθυσµού σε σχέση µε την προ COVID εποχή, αλλά και την αυξηµένη ευαισθητοποίησή µας και τη διενέργεια περισσότερων εργαστηριακών ελέγχων, ακόµα και µε τη χρήση των «γρήγορων» τεστ. Τα ελληνικά δεδοµένα καταγράφονται στις εβδοµαδιαίες εκθέσεις του ΕΟ∆Υ. Σύµφωνα µε πρόσφατα δεδοµένα (µέχρι 2/2/25) από την επιτή ρηση αναπνευστικώ ν λοιµώ ξεων σε δοµέ ς Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας, καταγράφεται µια σταθερά αυξανόµενη επίπτωση γριπώδους συνδροµής, που όµως δεν έχει ξεπεράσει το επιδηµικό κύµα των δύο προηγούµενων ετών.

Παράλληλα, η επιτή ρηση της σοβαρή ς οξεί ας αναπνευστική ς λοί µωξης του αναπνευστικού που αφορά σε νοσηλευόµενους ασθενείς ανέδειξε µικρή µείωση των κρουσµάτων στον ενήλικο πληθυσµό και σταθερότητα των νέων εισαγωγών στα παιδιατρικά νοσοκοµεία. Η ανάλυση των ρινοφαρυγγικών δειγµάτων από ασθενεί ς της κοινότητας αλλά και νοσηλευόµενους ασθενείς αναδεικνύει ότι σταθερά επικρατεί η γρίπη τύπου Α (86,5%), µε τα περισσότερα κρούσµατα να οφείλονται στον υπό τυπο Α(Η1)pdm09, που περιλαµβάνεται στο εµβόλιο της γρίπης. Παράλληλα, καταγράφεται η αναµενόµενη, λόγω χειµώνα, αύξηση των κρουσµάτων που οφείλονται σε άλλους αναπνευστικούς ιούς, όπως είναι ο RSV, ο ρινοϊός και ο µεταπνευµονοϊός. Καθώς γνωρίζουµε ότι το επιδηµικό κύµα της γρίπης θα διαρκέσει τουλάχιστον άλλες 4-6 εβδοµάδες, τονίζεται η ανάγκη άµεσου εµβολιασµού, σύµφωνα µε τις οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εµβολιασµών, όλων των ατόµων που ανήκουν στις οµάδες υψηλού κινδύνου, έστω και τώρα.

Τέλος, τα άτοµα υψηλού κινδύνου, ανεξάρτητα από το αν έχουν εµβολιαστεί ή όχι, θα πρέπει να αποφεύγουν τις συνθήκες συγχρωτισµού σε κλειστούς χώρους, ενώ συνιστάται να επισκέπτονται τον θεράποντα ιατρό άµεσα µετά την εµφάνιση συµπτωµάτων γριπώδους συνδροµής, έτσι ώστε να ελεγχθούν και να αντιµετωπιστούν έγκαιρα.

*Καθηγήτριας Παιδιατρικής - Λοιµωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, µέλος της Επιτροπής Εµπειρογνωµόνων του υπουργείου Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Εµβολιασµών

Χαράλαμπος Γώγος: Πιο επικίνδυνες οι εξάρσεις για τους ευάλωτους

Η γρίπη είναι µια ιογενής λοίµωξη που προσβάλλει το αναπνευστικό σύστηµα και προκαλεί συµπτώµατα όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιµο, κακουχία, µυαλγίες και κόπωση, ενώ σπάνια µπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευµονία, καρδιολογικές επιπλοκές, νευρολογικές επιπλοκές κ.λπ.

Ο αιτιολογικός παράγοντας της γρίπης είναι ο ιός της γρίπης, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια Orthomyxoviridae, ενώ βασικό χαρακτηριστικό των στελεχών της γρίπης είναι ότι µεταλλάσσονται συνεχώς. Οι µικρές αλλαγές στη γονιδιακή σύνθεση των στελεχών λέγονται αντιγονική παρέκκλιση, ενώ οι µείζονες αλλαγές αντιγονική µεταβολή (antigenic drift / shift ).

Όταν ένα στέλεχος µεταλλάσσεται, το ανοσοποιητικό σύστηµα το αντιλαµβάνεται ως νέο ιό, µε αποτέλεσµα ο οργανισµός µας να µη διαθέτει επαρκή ανοσοπροστασία µέσω των υπαρχόντων αντισωµάτων από παρελθούσα λοίµωξη ή περυσινό εµβολιασµό για να αντιµετωπίσει το µεταλλαγµένο στέλεχος. Έτσι νοσούµε αρκετές φορές µε τον ιό της γρίπης, ενώ το εµβόλιο είναι λιγότερο αποτελεσµατικό κάποιες χρονιές σε σχέση µε άλλες.

Οι εξάρσεις της γρίπης οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, όπως οι προαναφερθείσες συνεχείς µεταλλάξεις και η εµφάνιση νέων στελεχών, για τα οποία δεν υπάρχει επαρκής ανοσία, οι καιρικές συνθήκες και η ανάγκη συγχρωτισµού σε κλειστούς χώρους τους χειµερινούς µήνες, η χαµηλή εµβολιαστική κάλυψη, καθώς και η αύξηση των µετακινήσεων του πληθυσµού λόγω διακοπών ή εργασίας.

Οι εξάρσεις αυτές, δυστυχώς, είναι περισσότερο επικίνδυνες για τους ευάλωτους ασθενείς λόγω υπολειπόµενης ανοσολογικής απάντησης, όπως ασθενείς µε υποκείµενα προβλήµατα (σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια αναπνευστικά, νευρολογικά και καρδιολογικά νοσήµατα, νεφρική ανεπάρκεια κ.λπ.) και ασθενείς µε ανοσοανεπάρκεια (ανοσοκατασταλτικά φάρµακα, αιµατολογικά νοσήµατα, πρωτοπαθής ανοσοανεπάρκεια κ.λπ.).

Κατά συνέπεια, η αντιµετώπιση του προβλήµατος των εξάρσεων της γρίπης κατά τους χειµερινούς µήνες περιλαµβάνει τον έγκαιρο ετήσιο εµβολιασµό, τον καλό αερισµό των χώρων και, φυσικά, την προστασία των ευάλωτων ασθενών µέσω εµβολιασµού µε το κατάλληλο κατά περίπτωση εµβόλιο, την αποφυγή συγχρωτισµού σε κλειστούς χώρους και τη λήψη µέτρων προστασίας (µάσκες, πλύσιµο χεριών).

Τα εµβόλια που χρησιµοποιούνται περιλαµβάνουν 2 στελέχη της γρίπης Α και 1-2 στελέχη της γρίπης Β, έχουν υψηλή αποτελεσµατικότητα και κατά προτίµηση πρέπει να χορηγούνται από τα µέσα Οκτωβρίου έως τα τέλη Νοεµβρίου.

Μην ξεχνάµε, τέλος, την ανάγκη άµεσης, εντός 48 ωρών, χορήγησης αντι-ιικών φαρµάκων στους ασθενείς µε γρίπη, µέσω των οποίων µπορεί να ελαττωθούν η διάρκεια της νόσου και ο κίνδυνος επιπλοκών και νοσηλείας.

*Ομότιμος καθηγητής Παθολογίας - Λοιµωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών, µέλος της Επιτροπής Εµπειρογνωµόνων του υπουργείου Υγείας και προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιµετώπισης του AIDS

Γκίκας Μαγιορκίνης: Μειωµένη η ανοσία στις ηλικίες 18-40 ετών

Μέχρι την πανδηµία της COVID-19, η γρίπη ήταν η πιο καλά µελετηµένη ιογενής λοίµωξη του αναπνευστικού συστήµατος, καθώς προκαλούσε σηµαντική πίεση στα συστήµατα Yγείας, κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια των ψυχρότερων µηνών του έτους.

Το χαρακτηριστικό της ετήσιας, εποχικής έξαρσης της γρίπης είναι ότι εµφανίζεται τους ψυχρούς µήνες, ενώ τους θερµότερους µήνες υπάρχει πλήρης ή σχεδόν πλήρης ύφεση. Γι’ αυτό η έξαρση της γρίπης δεν γίνεται τους ίδιους µήνες στο βόρειο και το νότιο ηµισφαίριο. Στο βόρειο ηµισφαίριο βλέπουµε την έξαρση τους χειµερινούς µήνες (Ευρώπη, ΗΠΑ, Κίνα), ενώ στο νότιο ηµισφαίριο (Αυστραλία, Νότιος Αφρική, Νότιος Αµερική) είναι τους καλοκαιρινούς µήνες. Η µεταδοτικότητα της εποχικής γρίπης τους χειµερινούς µήνες κυµαίνεται παραδοσιακά σε µέτρια επίπεδα, µε ένα άτοµο να τη µεταδίδει κατά µέσο όρο σε 1,2 µε 1,5 άτοµα. Η µελέτη µας για τη δυναµική µετάδοσης της COVID-19 τους χειµερινούς µήνες, που δηµοσιεύθηκε το 2022 στο «Frontiers in Medicine», έδειξε ότι η µεταδοτικότητα αυξάνεται όταν η νυχτερινή θερµοκρασία πέσει κάτω από τους 18 βαθµούς Κελσίου και οδηγείται κυρίως από τους νέους (18- 40 ετών).

Καθώς η µετάδοση της γρίπης και της COVID-19 γίνεται µε παρόµοιους τρόπους, θεωρούµε ότι αυτές οι δύο παράµετροι παίζουν σηµαντικό ρόλο στη µετάδοση της γρίπης. Ο λόγος που σταµατάει να µεταδίδεται η γρίπη τους θερµούς µήνες, ενώ η COVID-19 συνεχίζεται, οφείλεται στο γεγονός ότι η COVID-19 είναι τουλάχιστον δύο φορές πιο µεταδοτική (ένα άτοµο µολύνει κατά µέσο όρο δύο µε τρία άτοµα) και, συνεπώς, η άνοδος της θερµοκρασίας δεν οδηγεί σε πλήρη αναστολή της µετάδοσης. Η φετινή χειµερινή περίοδος χαρακτηρίζεται από την υψηλότερη κυκλοφορία της γρίπης από την έναρξη της πανδηµίας της COVID-19. Αναφέρεται ότι πιθανώς να έχουµε την υψηλότερη περίοδο της γρίπης από την πανδηµία της γρίπης H1N1 το 2009. Πού οφείλεται αυτό; Είναι δύσκολο να απαντηθεί, αλλά τον κύριο λόγο, όπως είπαµε, παίζει η ηλικιακή οµάδα των 18-40 ετών και πιθανότατα δείχνει ότι η συλλογική ανοσία αυτής της οµάδας σε σχέση µε τα κυκλοφορούντα στελέχη της γρίπης είναι µειωµένη. Αυτό µάλλον οφείλεται σε πτώση της διασταυρούµενης ανοσίας από παλιές λοιµώξεις, αλλά και, πιθανόν, σε κυκλοφορία στελεχών που διαφεύγουν τη διασταυρούµενη ανοσία από παλιές λοιµώξεις, ωστόσο είναι δύσκολο να εξαχθεί ασφαλές συµπέρασµα.

*Αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Επιδηµιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, µέλος της Επιτροπής Εµπειρογνωµόνων του υπουργείου Υγείας και της Επιστηµονικής Επιτροπής του ΕΟ∆Υ

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά