Η γενιά Z αντιμετωπίζει πρωτοφανή επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης και ψυχολογικής πίεσης, με τους νέους να βιώνουν συμπτώματα που παραδοσιακά συνδέονταν με την κρίση μέσης ηλικίας, πολύ πριν κλείσουν τα 30. Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν μια ανησυχητική τάση που προβληματίζει ειδικούς ψυχικής υγείας, εργοδότες και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής παγκοσμίως.

Τα ανησυχητικά στατιστικά της γενιάς της εξουθένωσης

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (APA) για το άγχος, το εντυπωσιακό 91% των ενηλίκων της γενιάς Z (ηλικίας 18-26 ετών) αναφέρει ότι αντιμετωπίζει σωματικά ή συναισθηματικά συμπτώματα άγχους. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν χρόνιο στρες, έντονη κόπωση και σοβαρά προβλήματα ύπνου. Συγκριτικά, μόνο το 79% των Millennials και το 59% των Baby Boomers αναφέρουν παρόμοια συμπτώματα, γεγονός που καταδεικνύει ότι η γενιά Z βρίσκεται υπό εξαιρετικά υψηλή πίεση.

Οι οικονομικές ανησυχίες αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα άγχους για τη γενιά Z. Το 82% των ερωτηθέντων ανέφεραν τα οικονομικά ως την πρωταρχική πηγή στρες, ενώ σύμφωνα με μελέτη της Deloitte, το 46% των εργαζομένων της γενιάς Z επιβιώνει οριακά από μισθό σε μισθό. Ο αυξανόμενος πληθωρισμός και το εκτοξευμένο κόστος στέγασης επιδεινώνουν περαιτέρω την ψυχολογική πίεση που βιώνουν οι νέοι.

Εργασιακό περιβάλλον και επαγγελματική εξουθένωση

Παρά το γεγονός ότι η γενιά Z θεωρείται η πιο μορφωμένη γενιά στην ιστορία, αυτό δεν την έχει θωρακίσει απέναντι στο εργασιακό άγχος. Έρευνα του Mental Health UK αποκάλυψε ότι το 35% των εργαζομένων της γενιάς Z χρειάστηκε να πάρει άδεια λόγω άγχους τον τελευταίο χρόνο, ποσοστό υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία του LinkedIn, το 67% των εργαζομένων της γενιάς Z δηλώνει ότι αισθάνεται "καμένο" στην εργασία του.

Οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην επαγγελματική εξουθένωση της γενιάς Z περιλαμβάνουν:
• Εργασιακή ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον
• Μη ρεαλιστικές προσδοκίες από εργοδότες
• Έλλειψη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
• Ασαφής επικοινωνία στον εργασιακό χώρο
• Ανεπαρκής υποστήριξη από προϊσταμένους
• Αίσθημα μοναξιάς και απομόνωσης

Η πανδημία και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη γενιά Z

"Διαπιστώσαμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ένα μεγάλο μέρος των Gen Zers παραδέχτηκε ότι δεν κατέβαλε πλήρη προσπάθεια στην εργασία του, γεγονός που αποτελεί σύμπτωμα επαγγελματικής εξουθένωσης και άλλων συμπεριφορών στον εργασιακό χώρο, όπως η αποδέσμευση, η ασαφής επικοινωνία, η έλλειψη υποστήριξης από τον προϊστάμενο και η μοναξιά", εξηγεί ο Santor Nishizaki, ειδικός στην οργανωτική ηγεσία και συγγραφέας του βιβλίου "Working with Gen Z: A Handbook to Recruit, Retain, and Reimagine the Future Workforce after Covid-19".

Οι οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις της εξουθένωσης των νέων

Μέχρι το 2025, η γενιά Z θα αποτελεί το 27% του εργατικού δυναμικού στις χώρες του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, και περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο Nishizaki προειδοποιεί ότι εάν η πλειοψηφία αυτής της γενιάς είναι υπερβολικά αγχωμένη για να εργαστεί αποτελεσματικά, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Συνεχής σύγκριση και ψηφιακή πίεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες άγχους για τη Γενιά Z. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές που μεγάλωσαν με προσωπικές αλληλεπιδράσεις, οι νέοι της Γενιάς Z έχουν αναπτυχθεί στην εποχή του Instagram, του TikTok και του Snapchat. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center, το 59% των χρηστών της Γενιάς Z αναφέρουν ότι αισθάνονται έντονη πίεση να προβάλλουν μια "τέλεια" εικόνα στο διαδίκτυο, ενώ το 43% δηλώνει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδεινώνουν την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμησή τους.

Ο αντίκτυπος αυτής της ψηφιακής πίεσης δεν περιορίζεται μόνο στη συναισθηματική σφαίρα, αλλά επεκτείνεται και στη σωματική υγεία. Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Bath κατέδειξε ότι ακόμη και ένα σύντομο διάλειμμα μιας εβδομάδας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των επιπέδων άγχους και στρες στους νέους ενήλικες. Παρόλα αυτά, για πολλούς εκπροσώπους της Γενιάς Z, η αποσύνδεση από τον ψηφιακό κόσμο φαντάζει σχεδόν αδύνατη στη σύγχρονη κοινωνία.

Αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους της Γενιάς Z

Καθώς η Γενιά Z εμφανίζει αυξημένα ποσοστά διαταραχών που σχετίζονται με το άγχος, συμπεριλαμβανομένων των αγχωδών διαταραχών, της κατάθλιψης και των διαταραχών ύπνου, οι ειδικοί ψυχικής υγείας τονίζουν την ανάγκη για άμεση δράση. Οι προτεινόμενες λύσεις για την αντιμετώπιση του άγχους της Γενιάς Z περιλαμβάνουν:
• Αναδιαμόρφωση του εργασιακού περιβάλλοντος: Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις υιοθετούν ημέρες ψυχικής υγείας, ευέλικτα ωράρια εργασίας και ολοκληρωμένα προγράμματα ευεξίας με στόχο τη μείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης και την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των νέων εργαζομένων.
• Οικονομική εκπαίδευση: Εκπαιδευτικά ιδρύματα και εργοδότες επεκτείνουν τα προγράμματα οικονομικού αλφαβητισμού για να βοηθήσουν τους νέους ενήλικες να διαχειριστούν αποτελεσματικά το χρέος και να οικοδομήσουν μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα.
• Ενίσχυση υπηρεσιών ψυχικής υγείας: Τα πανεπιστήμια αυξάνουν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, ενώ εφαρμογές όπως το Headspace και το BetterHelp καθιστούν τη θεραπεία πιο προσιτή και προσβάσιμη από ποτέ.
• Προγραμματισμένα διαλείμματα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Οι ειδικοί ψυχικής υγείας συνιστούν τακτικές "ψηφιακές αποτοξινώσεις" και τον καθορισμό συγκεκριμένων ορίων χρόνου οθόνης για τη μείωση του άγχους που προκαλείται από τις διαδικτυακές συγκρίσεις.

Η Γενιά Z σε κρίσιμο σταυροδρόμι ψυχικής υγείας

Η Γενιά Z συχνά χαρακτηρίζεται ως η "πιο αγχωμένη γενιά" στην ιστορία, ωστόσο είναι κρίσιμο να αναγνωρίσουμε ότι το άγχος αυτό δεν είναι αυτοπροκαλούμενο, αλλά αποτελεί φυσιολογική αντίδραση σε πραγματικές κοινωνικές, οικονομικές και ψηφιακές πιέσεις. Καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι εργοδότες και οι κοινότητες αναζητούν αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης αυτής της κρίσης ψυχικής υγείας, ένα πράγμα είναι βέβαιο: η αγνόηση των αυξημένων επιπέδων άγχους της Γενιάς Z θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες όχι μόνο για τους ίδιους τους νέους, αλλά για το σύνολο του εργατικού δυναμικού και την κοινωνία γενικότερα.

Η αποτελεσματική διαχείριση του άγχους της Γενιάς Z απαιτεί συλλογική προσπάθεια και ολιστική προσέγγιση. Είναι καιρός να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες των νέων και να δημιουργήσουμε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που προάγει την ψυχική ευεξία και ανθεκτικότητα. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να αφήσουμε μια ολόκληρη γενιά να σηκώσει μόνη της το βάρος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της κοινωνίας μας.