Τα λεπτά όρια μεταξύ φλερτ και σεξουαλικής παρενόχλησης
Το φλερτ είναι ένα άκρως ερωτικό παιχνίδι που τονώνει τη λίμπιντο και αυξάνει την ερωτική επιθυμία. Μάλιστα, θα μπορούσε να θεωρηθεί «το παιχνίδι των ενηλίκων». Ένα παιχνίδι που ξεκινά από τη στιγμή που χαμογελάς σε κάποιον και αρχίζεις να τον κοιτάς, περνώντας στο επόμενο στάδιο όπου οι ματιές και τα βλέμματα δίνουν τη θέση τους στις αισθησιακές φαντασιώσεις. Πώς να μυρίζει άραγε; Τι γεύση να έχει το φιλί του; Πώς να είναι το κορμί του; Όλα τα πιθανά σενάρια καλλιεργούνται στο μυαλό και των δύο. Στη φάση αυτή τίποτα δεν είναι δεδομένο και όλα είναι χωρίς σκοπό. Ο ένας απολαμβάνει την παρουσία του άλλου δείχνοντάς του ότι αρέσκεται στο να είναι κοντά.
Το φλερτ κινείται περισσότερο ανάμεσα στη φαντασίωση και την πραγματικότητα χωρίς να συνεπάγεται απαραίτητα και τη σεξουαλική επαφή. Προσφέρει το χρόνο που χρειάζεται για να γνωρίσεις κάποιον επιτείνοντας την ερωτική έλξη. Ακόμη, μπορεί να συμβαίνει προτού καν εκφραστεί ρητά η επιθυμία για κάτι περισσότερο. Στην ουσία πρόκειται για μια ένδειξη υγείας, αφού ο άνθρωπος που φλερτάρει σημαίνει ότι διατίθεται με ερωτικό τρόπο απέναντι στη ζωή. Είναι πιθανό να μην απευθύνεται αποκλειστικά σε ένα πρόσωπο με το οποίο θέλει να συνευρεθεί και σεξουαλικά, αλλά να αποτελεί έναν τρόπο να υπάρχει κανείς.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου ειδικά με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος, με το θύμα να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα. Σεξουαλική παρενόχληση υπάρχει και όταν τα ανωτέρω υφίστανται στο χώρο εργασίας ή τίθενται σαν όρος για εργασία δημιουργώντας έτσι το κριτήριο δευτερογενούς οφέλους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που το τελευταίο διάστημα έχει πάρει μεγάλες προεκτάσεις και έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την επιβολή εξουσίας από τον «ισχυρό» προς τον «αδύναμο».
Πότε, όμως, χάνονται τα όρια μεταξύ των δύο αυτών διαφορετικών μορφών αλληλεπίδρασης και ποιες οι διαφορές ανάμεσα σε μια πολύ ευχάριστη και ερωτική κατάσταση, όπως το φλερτ, και μια καταπιεστική και συναισθηματικά επώδυνη εμπειρία, όπως η παρενόχληση;
Συνοπτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διαφορές τους περιέχονται σε δύο βασικές έννοιες, την πρόθεση και τη συναίνεση.
* Το φλερτ περιέχει την αμοιβαία πρόθεση να εμπλακούν και οι δύο πλευρές ισότιμα στην ερωτική αλληλεπίδραση, που μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει και σε μια σεξουαλική συνεύρεση ή και μια ερωτική σχέση. Στην περίπτωση αυτή τα άτομα που φλερτάρουν, αναφερόμενοι πάντα στην περίπτωση δύο ενηλίκων και όχι σε ενήλικο και ανήλικο άτομο, συναινούν στην αλληλεπίδραση αυτή συνειδητά, αυτοβούλως, χωρίς να εξαναγκάζεται κανένας εκ των δύο με κάποιον τρόπο. Επομένως, το βλέμμα, το χαμόγελο, το υπονοούμενο, το άγγιγμα ή το κομπλιμέντο εκλαμβάνονται θετικά και από τους δύο.
* Στην αντίθετη περίπτωση, όπου η λεκτική ή μη λεκτική επαφή γίνεται σαν επιβολή εξουσίας οποιουδήποτε είδους, με τρόπο που προσβάλλει τη σωματική ακεραιότητα, την προσωπικότητα του ατόμου και παρά την ελεύθερη βούληση του αποδέκτη, τότε έχουμε μια περίπτωση παρενόχλησης.
Οι διαφορές ανάμεσα στο φλερτ και την παρενόχληση είναι εμφανείς και όταν εξετάσουμε το πώς επηρεάζεται ο αποδέκτης σε κάθε μορφή αλληλεπίδρασης. Όταν το φλερτ προέρχεται από έναν άνθρωπο που είναι επιθυμητός, δημιουργούνται συναισθήματα χαράς, ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση, δημιουργείται η προσμονή της επόμενης συνάντησης και ανανεώνεται συνολικά ο τρόπος με τον οποίο βιώνεται η καθημερινότητα. Στην περίπτωση της παρενόχλησης, το θύμα αισθάνεται ανήμπορο να διαχειριστεί την κατάσταση, νιώθει ενοχές, άγχος, μελαγχολία και ουσιαστικά χάνει την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, αλλά και στο κοινωνικό του περιβάλλον.
Είναι, όμως, γεγονός ότι το φλερτ στις μέρες μας έχει χαθεί. Και έχει χαθεί διότι όσο νωρίτερα ξεκινά η σεξουαλική ζωή του ατόμου τόσο περισσότερο το φλερτ απομυθοποιείται, μέσα από τη διαμόρφωση μιας αδιαφορίας προς αυτό. Ο άντρας, που πλέον στρέφεται στο πορνό ή στο πληρωμένο σεξ, δεν είναι πια «κυνηγός», καθώς έχει φοβηθεί από την αλλαγή των ρόλων των δύο φύλων και αποφεύγει το φλερτ.
Αντίστοιχα, η γυναίκα, που δεν βλέπει την ερωτική προσέγγισή του, γίνεται πιο επιθετική, παίρνει η ίδια το ρόλο του κυνηγού, με αποτέλεσμα εκείνος να κλειδώνεται ακόμα περισσότερο φοβισμένος μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού. Σήμερα, δεν υπάρχει υπομονή στην ερωτική προσέγγιση, αλλά και γενικά. Όλα γίνονται βιαστικά, γρήγορα, πρόχειρα, σεξιστικά. Δημιουργούνται ακόμη πιο φοβικές κοινωνίες μέσα από τα social media. Έτσι, στεγνώνει η διαφυλική επικοινωνία, η οποία την περίοδο του κορωνοϊού και της καραντίνας έχασε ακόμα περισσότερο έδαφος, καθώς το φλερτ «ποινικοποιήθηκε» στο φόβο της μόλυνσης και της μετάδοσης του ιού.
Το κλειδί σε αυτή την κατάσταση δεν είναι άλλο από τη διάδραση. Αυτή είναι η λέξη-κλειδί. Να μη βιαστώ να κάνουμε σεξ αμέσως, να γνωριστούμε, να εξοικειωθούμε, να μιλήσουμε. Πράγματι, ζούμε σε μια περίοδο όπου οι ρυθμοί είναι φρενήρεις και χρόνια τώρα καλλιεργείται η ταχύτητα σε όλες τις πλευρές της καθημερινότητάς μας. Και τα δύο φύλα, όμως, πρέπει να ρίξουν ρυθμό. Ανοίχτηκαν, απελευθερώθηκαν, αλλά ψυχολογικά φοβήθηκαν. Ήρθε η απογοήτευση, η σύγκρουση. Ένα νέο σχήμα θεραπείας των αποξενωμένων διαφυλικών σχέσεων είναι η υπομονή. Υπομονή, αλλά όχι ανοχή. Όταν το φλερτ ξεπερνάει τα όρια και φτάνει στην παρενόχληση, τότε η καταγγελία του περιστατικού είναι ο μόνος δρόμος, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα On Time
Το φλερτ κινείται περισσότερο ανάμεσα στη φαντασίωση και την πραγματικότητα χωρίς να συνεπάγεται απαραίτητα και τη σεξουαλική επαφή. Προσφέρει το χρόνο που χρειάζεται για να γνωρίσεις κάποιον επιτείνοντας την ερωτική έλξη. Ακόμη, μπορεί να συμβαίνει προτού καν εκφραστεί ρητά η επιθυμία για κάτι περισσότερο. Στην ουσία πρόκειται για μια ένδειξη υγείας, αφού ο άνθρωπος που φλερτάρει σημαίνει ότι διατίθεται με ερωτικό τρόπο απέναντι στη ζωή. Είναι πιθανό να μην απευθύνεται αποκλειστικά σε ένα πρόσωπο με το οποίο θέλει να συνευρεθεί και σεξουαλικά, αλλά να αποτελεί έναν τρόπο να υπάρχει κανείς.
Από την άλλη, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου ειδικά με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος, με το θύμα να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα. Σεξουαλική παρενόχληση υπάρχει και όταν τα ανωτέρω υφίστανται στο χώρο εργασίας ή τίθενται σαν όρος για εργασία δημιουργώντας έτσι το κριτήριο δευτερογενούς οφέλους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που το τελευταίο διάστημα έχει πάρει μεγάλες προεκτάσεις και έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την επιβολή εξουσίας από τον «ισχυρό» προς τον «αδύναμο».
Πότε, όμως, χάνονται τα όρια μεταξύ των δύο αυτών διαφορετικών μορφών αλληλεπίδρασης και ποιες οι διαφορές ανάμεσα σε μια πολύ ευχάριστη και ερωτική κατάσταση, όπως το φλερτ, και μια καταπιεστική και συναισθηματικά επώδυνη εμπειρία, όπως η παρενόχληση;
Συνοπτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διαφορές τους περιέχονται σε δύο βασικές έννοιες, την πρόθεση και τη συναίνεση.
* Το φλερτ περιέχει την αμοιβαία πρόθεση να εμπλακούν και οι δύο πλευρές ισότιμα στην ερωτική αλληλεπίδραση, που μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει και σε μια σεξουαλική συνεύρεση ή και μια ερωτική σχέση. Στην περίπτωση αυτή τα άτομα που φλερτάρουν, αναφερόμενοι πάντα στην περίπτωση δύο ενηλίκων και όχι σε ενήλικο και ανήλικο άτομο, συναινούν στην αλληλεπίδραση αυτή συνειδητά, αυτοβούλως, χωρίς να εξαναγκάζεται κανένας εκ των δύο με κάποιον τρόπο. Επομένως, το βλέμμα, το χαμόγελο, το υπονοούμενο, το άγγιγμα ή το κομπλιμέντο εκλαμβάνονται θετικά και από τους δύο.
* Στην αντίθετη περίπτωση, όπου η λεκτική ή μη λεκτική επαφή γίνεται σαν επιβολή εξουσίας οποιουδήποτε είδους, με τρόπο που προσβάλλει τη σωματική ακεραιότητα, την προσωπικότητα του ατόμου και παρά την ελεύθερη βούληση του αποδέκτη, τότε έχουμε μια περίπτωση παρενόχλησης.
Οι διαφορές ανάμεσα στο φλερτ και την παρενόχληση είναι εμφανείς και όταν εξετάσουμε το πώς επηρεάζεται ο αποδέκτης σε κάθε μορφή αλληλεπίδρασης. Όταν το φλερτ προέρχεται από έναν άνθρωπο που είναι επιθυμητός, δημιουργούνται συναισθήματα χαράς, ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση, δημιουργείται η προσμονή της επόμενης συνάντησης και ανανεώνεται συνολικά ο τρόπος με τον οποίο βιώνεται η καθημερινότητα. Στην περίπτωση της παρενόχλησης, το θύμα αισθάνεται ανήμπορο να διαχειριστεί την κατάσταση, νιώθει ενοχές, άγχος, μελαγχολία και ουσιαστικά χάνει την εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, αλλά και στο κοινωνικό του περιβάλλον.
Είναι, όμως, γεγονός ότι το φλερτ στις μέρες μας έχει χαθεί. Και έχει χαθεί διότι όσο νωρίτερα ξεκινά η σεξουαλική ζωή του ατόμου τόσο περισσότερο το φλερτ απομυθοποιείται, μέσα από τη διαμόρφωση μιας αδιαφορίας προς αυτό. Ο άντρας, που πλέον στρέφεται στο πορνό ή στο πληρωμένο σεξ, δεν είναι πια «κυνηγός», καθώς έχει φοβηθεί από την αλλαγή των ρόλων των δύο φύλων και αποφεύγει το φλερτ.
Αντίστοιχα, η γυναίκα, που δεν βλέπει την ερωτική προσέγγισή του, γίνεται πιο επιθετική, παίρνει η ίδια το ρόλο του κυνηγού, με αποτέλεσμα εκείνος να κλειδώνεται ακόμα περισσότερο φοβισμένος μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού. Σήμερα, δεν υπάρχει υπομονή στην ερωτική προσέγγιση, αλλά και γενικά. Όλα γίνονται βιαστικά, γρήγορα, πρόχειρα, σεξιστικά. Δημιουργούνται ακόμη πιο φοβικές κοινωνίες μέσα από τα social media. Έτσι, στεγνώνει η διαφυλική επικοινωνία, η οποία την περίοδο του κορωνοϊού και της καραντίνας έχασε ακόμα περισσότερο έδαφος, καθώς το φλερτ «ποινικοποιήθηκε» στο φόβο της μόλυνσης και της μετάδοσης του ιού.
Το κλειδί σε αυτή την κατάσταση δεν είναι άλλο από τη διάδραση. Αυτή είναι η λέξη-κλειδί. Να μη βιαστώ να κάνουμε σεξ αμέσως, να γνωριστούμε, να εξοικειωθούμε, να μιλήσουμε. Πράγματι, ζούμε σε μια περίοδο όπου οι ρυθμοί είναι φρενήρεις και χρόνια τώρα καλλιεργείται η ταχύτητα σε όλες τις πλευρές της καθημερινότητάς μας. Και τα δύο φύλα, όμως, πρέπει να ρίξουν ρυθμό. Ανοίχτηκαν, απελευθερώθηκαν, αλλά ψυχολογικά φοβήθηκαν. Ήρθε η απογοήτευση, η σύγκρουση. Ένα νέο σχήμα θεραπείας των αποξενωμένων διαφυλικών σχέσεων είναι η υπομονή. Υπομονή, αλλά όχι ανοχή. Όταν το φλερτ ξεπερνάει τα όρια και φτάνει στην παρενόχληση, τότε η καταγγελία του περιστατικού είναι ο μόνος δρόμος, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα On Time
