Μπορεί να χρησιμοποιούμε συχνά τον όρο ΛΟΑΤ+ ή LGBT+, είμαστε όμως σίγουροι ότι όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνει τόσο το «+» όσο και το ακρωνύμιο;

To πρόγραμμα «E.T.Ho.S – Εξάλειψη Τρανσφοβικών, Ομοφοβικών και Αμφιφοβικών Στερεοτύπων Μέσω των ΜΜΕ» έχει αναπτύξει έναν καινοτόμο εκπαιδευτικό οδηγό για επαγγελματίες των ΜΜΕ.

Στόχος; Η καταπολέμηση των διακρίσεων, η προώθηση της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει και ένα λεξικό όρων για την ΛΟΑΤ+ κοινότητα.

Eίναι χρήσιμο όχι μονο για τους επαγγελματίες των ΜΜΕ, καθώς η κατανόηση των όρων και η ορθή χρήση τους είναι ένα ακόμα εργαλείο στην ευαισθητοποίηση όλης της κοινωνίας απέναντι σε αυτά τα ζητήματα.

Ο εκπαιδευτικός οδηγός έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα από την Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας και από το ΚΜΟΠ-Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας.

Ας ξεκλειδώσουμε τις βασικές έννοιες, λοιπόν.

Ο εκαπιδευτικός οδηγός έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα από την Colouryouth

Βιολογικό φύλο

Πρόκειται για την η ταξινόμηση των ατόμων σε αρσενικό ή θηλυκό.

Κατά τη γέννηση, αποδίδεται στα βρέφη ένα φύλο, συνήθως βασισμένο στην εμφάνιση της εξωτερικής τους ανατομίας.

Ωστόσο, το φύλο ενός ατόμου, όπως ορίζεται από τη βιολογία, είναι ένας συνδυασμός σωματικών χαρακτηριστικών όπως: χρωμοσώματα, ορμόνες, εσωτερικά και εξωτερικά αναπαραγωγικά όργανα και δευτερογενή χαρακτηριστικά φύλου.

Τα άτομα των οποίων το βιολογικό φύλο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αρσενικό ή θηλυκό, κατηγοριοποιούνται ως ίντερσεξ, ωστόσο μπορούν να προσδιοριστούν ως ίντερσεξ, άνδρες, γυναίκες, τρανς άτομα ή κάτι άλλο.

Κοινωνικό φύλο

Αναφέρεται, παραδοσιακά, στο κοινωνικό και πολιτισμικό κατασκεύασμα του να είσαι άνδρας ή γυναίκα. Ωστόσο, μερικά άτομα δεν ταυτίζονται με το δίπολο άνδρας/γυναίκα.

Το κοινωνικό φύλο υπάρχει ανεξάρτητα από το βιολογικό φύλο και το φύλο ενός ατόμου δεν αντιστοιχεί πάντα με το φύλο που αποδίδεται κατά τη γέννηση.

Σεξουαλικός προσανατολισμός

Αναφέρεται στην ικανότητα κάθε ατόμου για βαθιά στοργή, συναισθηματική και σεξουαλική έλξη, και στενές και σεξουαλικές σχέσεις με άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου ή με περισσότερα από ένα φύλα.

Ταυτότητα φύλου

Αναφέρεται στην προσωπική αίσθηση ενός ατόμου για το φύλο τους. Για τρανς άτομα, η δική τους εσωτερική ταυτότητα φύλου δεν ταιριάζει με το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια ταυτότητα φύλου, του άνδρα ή της γυναίκας (ή αγόρι ή κορίτσι), αλλά για μερικά άτομα το φύλο δεν ταιριάζει σωστά σε μία από αυτές τις δύο επιλογές.

Σε αντίθεση με την έκφραση φύλου, η ταυτότητα φύλου δεν είναι ορατή σε άλλους.

Έκφραση φύλου

Είναι οι εξωτερικές εκδηλώσεις του φύλου, που εκφράζονται μέσα από το όνομα ενός ατόμου, τις αντωνυμίες, τα ρούχα, το κούρεμα, την συμπεριφορά, την φωνή ή τα χαρακτηριστικά του σώματος.

Η κοινωνία αναγνωρίζει αυτά τα σημάδια ως αρρενωπά ή θηλυκά, παρόλο που αυτό που θεωρείται αρρενωπότητα και θηλυκότητα αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και ποικίλλει ανάλογα με τον πολιτισμό.

Η έκφραση φύλου ενός ατόμου μπορεί να «ταιριάζει» με την ταυτότητα φύλου του (π.χ. ένας άνδρας που έχει μια αρρενωπή έκφραση φύλου), αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε.

Τι σημαίνει ΛΟΑΤ;

Μία μία οι λέξεις του ακρωνυμίου:

Λεσβία

Μια γυναίκα που έλκεται σεξουαλικά ή/και συναισθηματικά από γυναίκες.

Ομοφυλόφιλος ή Γκέι

Ένας άνδρας που έλκεται σεξουαλικά ή/και συναισθηματικά από τους άνδρες. Ο όρος γκέι χρησιμοποιείται μερικές φορές και ως όρος ομπρέλα για να περιγράψει, πέρα από τους ομοφυλόφιλους άνδρες, τις λεσβίες και τα αμφιφυλόφιλα άτομα.

Όμως, αυτή η χρήση αμφισβητήθηκε από ένα μεγάλο μέρος της ΛΟΑΤ κοινότητας και ως εκ τούτου ο όρος ομοφυλόφιλος/γκέι χρησιμοποιείται εδώ μόνο όταν αναφέρεται σε άνδρες που έλκονται σεξουαλικά ή/και συναισθηματικά από τους άνδρες.

Αμφιφυλόφυλος/η (Bisexual)

Ένα άτομο το οποίο αισθάνεται σεξουαλική ή/και συναισθηματική έλξη για πάνω από ένα φύλα.

Τρανς (ή Διεμφυλικός-ή)

Είναι ένας όρος ομπρέλα, που περιλαμβάνει τα άτομα που έχουν μια ταυτότητα φύλου, η οποία διαφέρει από το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Περιλαμβάνει πολλαπλές ταυτότητες φύλου, όπως τρανς άνδρας, τρανς γυναίκα, non-binary, agender, genderqueer, genderfluid, κ.λπ.

Το «+» στο ΛΟΑΤ+ ακρωνύμιο μπορεί να περιλαμβάνει:

Ασέξουαλ (Asexual)

Ένα ασέξουαλ άτομο δεν βιώνει καμία ή βιώνει πολύ λίγη σεξουαλική έλξη. Η ασεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο μέρος του ποια είναι αυτά τα άτομα. Κάθε ασέξουαλ άτομο βιώνει πράγματα όπως σχέσεις, έλξη, και διέγερση κάπως διαφορετικά.

Η ασεξουαλικότητα είναι ένα φάσμα ταυτοτήτων που αναφέρεται σε άτομα που βιώνουν λίγη ή καθόλου σεξουαλική έλξη. Κύρια παραδείγματα των ταυτοτήτων που εμπίπτουν στο ασέξουαλ φάσμα είναι: ασέξουαλ, Graysexual (άτομα που βιώνουν τη σεξουαλική έλξη, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από ό,τι τα μη ασέξουαλ άτομα) και Demisexual (άτομα που βιώνουν σεξουαλική έλξη μόνο μετά τη δημιουργία ενός ισχυρού συναισθηματικού δεσμού με ένα άλλο άτομο).

Ίντερσεξ (Intersex)

Τα ίντερσεξ άτομα γεννιούνται με χαρακτηριστικά φύλου (όπως τα χρωμοσώματα, τα γεννητικά όργανα ή/και την ορμονική δομή) που δεν ανήκουν αυστηρά σε αρσενικές ή θηλυκές κατηγορίες ή ανήκουν ταυτόχρονα και στις δύο.

Οι γιατροί συμβουλεύουν συχνά τους γονείς να εκτελούν χειρουργικές και άλλες ιατρικές επεμβάσεις σε νεογέννητα και παιδιά, ώστε το σώμα τους (φαινομενικά) να συμμορφώνεται με τα αρσενικά ή τα θηλυκά χαρακτηριστικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τέτοιες παρεμβάσεις δεν είναι ιατρικά απαραίτητες και μπορούν να έχουν εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τα ίντερσεξ παιδιά καθώς μεγαλώνουν.

Το Ίντερσεξ αντιπροσωπεύει το φάσμα των παραλλαγών των χαρακτηριστικών του φύλου που συμβαίνουν φυσικά στο ανθρώπινο είδος.

Αντιπροσωπεύει επίσης την αποδοχή του φυσικού γεγονότος ότι το φύλο είναι ένα φάσμα και ότι τα άτομα με παραλλαγές των χαρακτηριστικών φύλου -πέραν των ανδρικών ή των γυναικείων- υπάρχουν.

Πανσέξουαλ (Pansexual) / Omnisexual

Αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν άτομα που έχουν ρομαντική, σεξουαλική ή συναισθηματική επιθυμία για άτομα ανεξαρτήτως ταυτότητας φύλου.

Κουήρ (Queer)

Έχει γίνει ένας ακαδημαϊκός όρος που είναι συμπεριληπτικός στα άτομα που δεν είναι ετεροφυλόφιλα ή/και cisgender – περιλαμβάνει λεσβίες, ομοφυλόφιλους άνδρες, αμφιφυλόφιλα και τρανς άτομα.

Η Queer θεωρία αμφισβητεί τις ετεροκανονικές κοινωνικές νόρμες σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα, και ισχυρίζεται ότι οι έμφυλοι ρόλοι είναι κοινωνικές κατασκευές.

Παραδοσιακά, ο όρος Queer ήταν ένας κακοποιητικός όρος και ως εκ τούτου για ορισμένους εξακολουθεί να έχει αρνητική χροιά. Πολλά ΛΟΑΤ+ άτομα, ωστόσο, έχουν επανοικειοποιηθεί τον όρο ως σύμβολο υπερηφάνειας.

Non-binary ή Genderqueer ή Gender-fluid

Άτομα είναι εκείνα που δεν ταυτίζονται με το αρσενικό/θηλυκό δίπολο αλλά βρίσκονται κάπου έξω ή μεταξύ αυτού. Μερικά από αυτά τα άτομα χρησιμοποιούν ουδέτερες αντωνυμίες (they/them στα αγγλικά).

Όλοι αυτοί οι όροι, συμπεριλαμβανομένων των agender και bigender, δεν έχουν ακριβώς την ίδια έννοια αλλά όλοι αναφέρονται σε μια εμπειρία του φύλου, η οποία δεν είναι μόνο αρσενικό ή θηλυκό.

Μεταξύ των προαναφερθέντων όρων, πιο συχνά χρησιμοποιείται το «Μη δυϊκό/Non-binary».

Questioning

Είναι η προσωπική διαδικασία διερεύνησης της ταυτότητας φύλου, της έκφρασης φύλου ή/και του σεξουαλικού προσανατολισμού του ατόμου. Μερικά άτομα μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον όρο για να ονομάσουν την ταυτότητά τους μέσα στην ΛΟΑΤ Κοινότητα.

*Με πληροφορίες από το VICE