Οι ογκολογικές παθήσεις επηρεάζουν την γονιμότητα; Υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές για όσους έχουν υποβληθεί σε θεραπείες; Τα κρίσιμα αυτά ερωτήματα απασχολούν εκατομμύρια ανθρώπους που τους χτυπά την πόρτα ο καρκίνος και βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Η λύση μπορεί να δοθεί μέσα από τη συνεργασία ογκολόγων και γυναικολόγων με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, με στόχο την διατήρηση της γονιμότητας των ογκολογικών ασθενών όταν το πρόβλημα της υγείας τους αποτελεί παρελθόν.

«Οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) και της Διεθνούς Εταιρείας για τη Διατήρηση της Γονιμότητας (ISFP), συνιστούν σε ογκολογικούς ασθενείς που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία να συμβουλεύονται τον ιατρό τους, τη στιγμή της διάγνωσής τους, για τις πιθανές επιπτώσεις της θεραπείας στην αναπαραγωγική τους υγεία. Επίσης, συμβουλεύουν να απευθύνονται σε γυναικολόγο με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή προκειμένου να ενημερωθούν για τις επιλογές που έχουν στη διατήρηση της γονιμότητας», αναφέρει η κ. Αμάντα Ψυρρή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ογκολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Η γονιμότητα φαίνεται ότι είναι ένα θέμα που απασχολεί τις γυναίκες που νοσούν. Ωστόσο υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης των ογκολογικών ασθενών για την επίπτωση των θεραπειών στη γονιμότητα, αλλά και τη δυνατότητα διατήρησής της», σχολιάζει η κ. Ελένη Γαλάνη, Παθολόγος - Ογκολόγος.

Σύμφωνα με διαδικτυακή έρευνα για την γονιμότητα και τον καρκίνου του μαστού, που διεξήχθη με τη συμμετοχή 657 γυναικών κάτω των 40 ετών και δημοσιεύθηκε και στο Medscape (παγκόσμιος ιστότοπος για ιατρούς και επαγγελματίες υγείας), μία στις δύο γυναίκες (57%) που είχε επιζήσει του καρκίνου ανησυχούσε για τη γονιμότητά της στο μέλλον. Οι γυναίκες που έλαβαν μέρος στην έρευνα, σε ποσοστό 29%, ήταν διατεθειμένες να επιλέξουν μία λιγότερο τοξική θεραπεία για να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους, ακόμη κι αν υπήρχε αυξημένος κίνδυνος υποτροπής της νόσου. Σημαντικό είναι επίσης ότι 51% των γυναικών θεώρησε ότι είχαν κατευναστεί οι ανησυχίες του μέσα από συζήτηση με τους ιατρούς.

Αξίζει να αναφερθεί ότι με την πρόοδο της επιστήμης και την κυκλοφορία νέων αποτελεσματικών φαρμάκων, πολλές ογκολογικές παθήσεις θεραπεύονται αν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Ο ρόλος της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια, μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με νεοπλασίες που ξεπέρασαν το πρόβλημα της υγείας τους να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο απόκτησης ενός παιδιού.

Άλλωστε, όπως τονίζει ο κ. Βασίλης Αθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος εξειδικευμένος στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, «η τεκνοποίηση σε μεγαλύτερη ηλικία, απ’ ό,τι στο παρελθόν, είναι μια τάση που αυξάνεται στις ανεπτυγμένες χώρες, καθώς πολλές γυναίκες και ζευγάρια σήμερα αναβάλλουν την απόκτηση παιδιού λόγω σπουδών, καριέρας, οικονομικών ζητημάτων και προβλημάτων υγείας». Όμως, η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να μειώνεται πολλά χρόνια πριν την εμμηνόπαυση και αρχίζει να γίνεται εμφανής, σε πολλές περιπτώσεις, από την ηλικία των 35 ετών, ενώ ταυτόχρονα με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται και το ποσοστό των αυτόματων αποβολών.

Ωστόσο, η εξέλιξη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μπορεί να προσφέρει βοήθεια και να αποτελέσει λύση και για τους ογκολογικούς ασθενείς. «Η χρήση αποτελεσματικών πρωτοκόλλων διέγερσης των ωοθηκών πριν τη χημειοθεραπεία ή και την ακτινοθεραπεία, η κατάψυξη των εμβρύων, των ωαρίων ή του σπέρματος με πολύ υψηλά ποσοστά επιβίωσης μετά την απόψυξη και η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού είναι μερικές από τις μεθόδους που δίνουν την ευκαιρία στους ασθενείς να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους», αναφέρει ο κ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης, Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βόννης, εξειδικευμένος στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Προϋπόθεση αποτελεί η συνεργασία ογκολόγων και γυναικολόγων με εξειδίκευση στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί επιστήμονες, πέντε βασικοί τύποι καρκίνου επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας: ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας, ο καρκίνος των ωοθηκών, ο καρκίνος της μήτρας, ο καρκίνος του κόλπου και του αιδοίου.