Σοκαριστικά είναι τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (Ε.Π.Ε.) για το κάπνισμα στην Ελλάδα. Το 37% των πολιτών εξακολουθούν να είναι καπνιστές, ενώ το 36% των Ελληνίδων καπνίζουν και στην αρχή της εγκυμοσύνης!

Συγκεκριμένα, σε ειδική εκδήλωση, στο Δημαρχείο Τρικάλων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31 Μαΐου), η κα. Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της Ε.Π.Ε και Διευθύντρια της Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΑ.Γ.Ν.Η., ανέφερε κατά τη διάρκεια της ομιλία της ότι «στη χώρα μας καπνίζει το 37% των ενηλίκων, με περισσότερους από 15.000 ανθρώπους να πεθαίνουν κάθε χρόνο από νόσημα που σχετίζεται με το κάπνισμα ενώ ξοδεύονται 25-30 εκατ. ευρώ/έτος για τσιγάρα». Υπενθύμισε δε ότι η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι εξάρτηση μεγαλύτερη από αυτή της κοκαΐνης.

Η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας, Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός», Συντονίστρια της Ομάδας Λοιμώξεων της Ε.Π.Ε., τ. Πρόεδρος Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Ιατρικής Εκπαίδευσης της E.R.S & μέλος Ομάδας Ελέγχου του Καπνού της E.R.S, συμπλήρωσε ότι, «το κάπνισμα αποτελεί το πρώτο αίτιο θνησιμότητας που μπορεί να αποτραπεί παγκοσμίως. Το 50% των καπνιστών θα νοσήσουν από νόσημα σχετιζόμενο με το κάπνισμα. Τα χιλιάδες τοξικά και καρκινογόνα συστατικά του καπνού, αφού εισπνέονται, κυκλοφορούν με το αίμα και επηρεάζουν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας. Ανάλογα με το γενετικό μας κώδικα και τις επιπρόσθετες αλληλεπιδράσεις με τη συνεχή χρήση, θα εμφανιστούν νοσήματα, με πρώτα σε συχνότητα αυτά του αναπνευστικού (ΧΑΠ, καρκίνος πνεύμονα, λοιμώξεις, επιδείνωση άσθματος) και στη συνέχεια του καρδιαγγειακού συστήματος (στεφανιαία νόσος, ΑΕΕ)».

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η κα. Κατσαούνου, η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα ασθενών που πάσχουν από καρκίνο πνεύμονα σε ηλικίες κάτω των 45 ετών, από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γεγονός που αποδόθηκε στην συχνή έναρξη του καπνίσματος πριν τα 18 έτη. Κάθε χρόνο πεθαίνουν στη χώρα μας περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι από καρκίνο πνεύμονα, 90% των οποίων είναι καπνιστές. Επίσης, το 93% των εμφραγμάτων μυοκαρδίου στους άντρες κάτω των 50 στην Ελλάδα οφείλονται στο κάπνισμα.

Εξάλλου, οι καπνιστές χάνουν τουλάχιστον μια δεκαετία προσδόκιμου ζωής, σε σύγκριση με εκείνους που δεν καπνίζουν ποτέ, ενώ η διακοπή πριν από την ηλικία των 40 ετών μειώνει τον κίνδυνο θανάτου που συνδέεται με το συνεχιζόμενο κάπνισμα κατά περίπου 90%.

Οι Ελληνίδες καπνίζουν και στην εγκυμοσύνη

Οι γυναίκες αποτελούν μια ομάδα που τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι καπνίζει όλο και περισσότερο. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, τα ποσοστά που αφορούν ηλικίες 18-34 είναι 37,7%, για τις ηλικίες 35-54 είναι 51,2% και για τις ηλικίες πάνω από 55 είναι 17,9%. Έτσι, ενώ τις παλαιότερες δεκαετίες νοσήματα, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, η ΧΑΠ και η στεφανιαία νόσος δεν αφορούσαν τις γυναίκες σε υψηλά ποσοστά και παρατηρούνταν κυρίως στις γυναίκες με συζύγους καπνιστές που εκτίθονταν σε παθητικό κάπνισμα, τώρα εμφανίζονται σε αυξανόμενα ποσοστά και στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, η ΧΑΠ ενώ αφορούσε το 4,8% των γυναικών στην Ελλάδα το 2004, το 2011 φαίνεται να είναι 10% δηλαδή να εξισώνεται με το ποσοστό των αντρών. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος στους Έλληνες άντρες και ο δεύτερος σε συχνότητα πλέον καρκίνος στις γυναίκες.

Σοκαριστικό είναι ότι το 36% των Ελληνίδων καπνίζουν στην αρχή της εγκυμοσύνης και μόνο 19% διακόπτουν, με μεγάλο ποσοστό από αυτές να υποτροπιάζει μετά το τοκετό και τη γαλουχία. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πλημμελή ενημέρωση για τους κινδύνους που αυτό αποφέρει τόσο κατά την εγκυμοσύνη (Αποκόλληση πλακούντα, Καθυστερημένη ενδομήτρια ανάπτυξη, Αυτόματη αποβολή 1ου τριμήνου, Εμβρυïκή θνησιμότητα, Πρώιμη ρήξη υμένων, Πρώιμος τοκετός και Πρόδρομος πλακούντας) όσο και μετά τη γέννηση (Σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου των νεογνών, Επηρεασμένη γονιμότητα αρρένων τέκνων, ΣΔ, Παχυσαρκία, Υπέρταση, Nευροσυμπεριφορικές διαταραχές, Αναπνευστικά προβλήματα). Επιπρόσθετα, το κάπνισμα, μεταξύ των πολλών νοσημάτων που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από αυτό, μειώνει τη γονιμότητα, επιταχύνει την οστεοπόρωση, αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης, καταστρέφει την ελαστικότητα του δέρματος προκαλώντας ρυτίδες και βλάπτει την υγεία των δοντιών.

Τα παιδιά θύματα του παθητικού καπνίσματος

Η κα. Μάρθα Ανδρίτσου, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της Ε.Π.Ε και Επιστημονικός Συνεργάτης Α’ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας, Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός», αναφερόμενη στο παθητικό κάπνισμα υπενθύμισε ότι «ο καπνός του τσιγάρου είναι μια πολύ επικίνδυνη μορφή ατμοσφαιρικής ρύπανσης των εσωτερικών χώρων. Περιέχει πάνω από 7.000 χημικές ουσίες, 69 από τις οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο. Ο καπνός του τσιγάρου μπορεί να παραμένει στον αέρα έως και 5 ώρες. Ακόμα και αν δεν τον βλέπουμε ή δεν τον μυρίζουμε ο καπνός υπάρχει, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, και άλλων μορφών καρκίνου καθώς και χρόνιων αναπνευστικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων σε όσους εκτίθενται σε αυτόν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ., κάθε χρόνο 600.000 άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος, εκ των οποίων 165.000 είναι παιδιά, τα οποία πεθαίνουν πριν την ηλικία των 5 ετών, από νοσήματα όπως: πνευμονία, άσθμα ή σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου. Ιδιαίτερα, καταστρέφονται οι ευαίσθητοι πνεύμονες των μικρών παιδιών που βρίσκονται σε ανάπτυξη. Επιπρόσθετα, οι εγκυμονούσες που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα έχουν 20% περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν μωρά με πολύ μικρό σωματικό βάρος. Τέλος, έχει παρατηρηθεί ότι τα μωρά παθητικών καπνιστριών την περίοδο της εγκυμοσύνης εμφανίζουν μειωμένη πνευμονική ανάπτυξη και λειτουργία».

Τρίκαλα, η πρώτη πόλη ελεύθερη καπνού

Στον αντίποδα της ζοφερής ελληνικής πραγματικότητας σε ότι αφορά στο τσιγάρο, ο Δήμος Τρικκαίων που εδώ και χρόνια θεωρείται πρωτοπόρος, κάνει για μια ακόμη φορά τη διαφορά εφαρμόζοντας καθολικά τον αντικαπνιστικό νόμο στην πόλη των Τρικάλων.

«Στο Δήμο Τρικκαίων το 2017 η δημοτική αρχή, σε συνεργασία με την Αστυνομική Διεύθυνση Τρικάλων, το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Γενικού Νοσοκομείου Τρικάλων, το Κέντρο Κοινωνικής Παρέμβασης Τρικάλων, την Ομάδα Εθελοντών του Δήμου Τρικκαίων, τη ΣΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τους Συλλόγους Επαγγελματιών, σχεδίασαν την εκστρατεία ενημέρωσης με τίτλο “Τα Τρίκαλα κόβουν το Κάπνισμα… είναι θέμα πολιτισμού!”, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τα Τρίκαλα να είναι αυτή τη στιγμή η πρώτη πόλη της Ελλάδας στην οποία εφαρμόζεται με αποτελεσματικότητα αντικαπνιστική πολιτική», εξήγησε ο Δήμαρχος Τρικκαίων, κ. Δημήτριος Παπαστεργίου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, εδώ και 20 μήνες με περισσότερους από 1.200 ελέγχους αλλά και με την παροχή διευκολύνσεων στους χώρους εστίασης (π.χ. άδειες για οριοθέτηση εξωτερικών χώρων για καπνιστές) ο αντικαπνιστικός νόμος τηρείται σχεδόν στο 100% των κλειστών δημόσιων χώρων.

«Ο Δήμος Τρικκαίων αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση σε επίπεδο δημοτικό, περιφερειακό και εθνικό γιατί δεν “εφαρμόζει” τον αντικαπνιστικό νόμο κατά τρόπο νομικίστικο και αστυνομικό. Συστηματικά και ανθρώπινα αναγάγει το θέμα του μη καπνίσματος σε στοιχείο παιδείας, εκπαίδευσης και πολιτισμού. Παράλληλα, προσφέρει ενημέρωση, βοήθεια προς τους καπνιστές και δημιουργεί πολλούς χώρους ελεύθερους καπνού», συμπλήρωσε ο κ. Μιχάλης Τουμπής, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Συντονιστής της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της Ε.Π.Ε και Μέλος Δ.Σ. της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.