"Κόκκινος συναγερµός" για τις ελαιοκαλλιέργειες: Η ανομβρία έχει προκαλέσει αφυδάτωση του καρπού και πτώση
Παραγωγοί και φορείς εκπέμπουν SOS
Το 40% αναμένεται να φτάσει η μείωση της παραγωγής του ελαιολάδου σε πολλές περιοχές της χώρας
Σοβαρές είναι οι επιπτώσεις που παρουσιάζονται στην παραγωγή του ελαιολάδου εξαιτίας της παρατεταµένης ανοµβρίας. Αυτό το γεγονός έχει οδηγήσει τους ελαιοπαραγωγούς σε απόγνωση, καθώς βλέπουν τις καλλιέργειές τους να καταστρέφονται από την ξηρασία και τα εισοδήµατά τους να συρρικνώνονται δραµατικά.
Είναι ενδεικτικό ότι στην Περιφέρεια ∆υτικής Ελλάδας (Π∆Ε) πριν από λίγες µέρες -και έπειτα από διαδοχική αλληλογραφία που είχαν οι διευθύνσεις Αγροτικής Οικονοµίας της Π∆Ε µε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων- έγινε γνωστή η εκτίµηση της παραγωγής λαδιού για την περίοδο 2024-2025, όπου σύµφωνα µε ελέγχους το πρόβληµα στους ξερικούς ελαιώνες αγγίζει το 80%-85%.
Αυτό που προκύπτει από τα µέχρι στιγµής στοιχεία είναι ότι οι ζηµιές είναι τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές. Συγκεκριµένα, η απώλεια που εκτιµάται ότι θα υπάρξει φτάνει το 35%, δηλαδή µιλάµε για πάνω από 23.000 τόνους ελαιολάδου. Μάλιστα σε Αχαΐα, Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία αναµένεται να υπάρξει µείωση 33%-36%. Η εικόνα που µεταφέρεται είναι η εξής:
Στην Π.Ε. Αχαΐας, µε περίπου 3.000.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 12.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Αναµένεται παραγωγή περίπου 8.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 33%. Στην Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, µε περίπου 6.200.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 25.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου.
Αναµένεται παραγωγή περίπου 16.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 36%. Στην Π.Ε. Ηλείας, µε περίπου 11.000.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 30.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Αναµένεται παραγωγή περίπου 20.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 33%.
Προβλήµατα µε την ξηρασία έχουµε και στην Κρήτη, όπου συναντάµε το 1/3 της εθνικής παραγωγής ελαιολάδου, αλλά και οργανωµένους ελαιώνες και συνεταιρισµούς. Παρ’ όλ’ αυτά, όπως µεταφέρουν οι αρµόδιοι φορείς, υπάρχει σοβαρό πρόβληµα αφυδάτωσης του καρπού, ενώ στη Σητεία παρατηρείται έντονο πρόβληµα ξηρασίας και στα ίδια τα δέντρα. Και στην Κρήτη τα πρώτα σηµάδια δείχνουν σηµαντική µείωση της παραγωγής.
Ανάλογη κατάσταση και στη Μεσσηνία. Σε µια περιοχή µε πολύ µεγάλες εκτάσεις ελαιόδεντρων και µεγάλη φήµη για το λάδι της, όπως επεσήµανε πρόσφατα
ο αρµόδιος αντιπεριφερειάρχης του νοµού, Στάθης Αναστασόπουλος, υπάρχει επίσης πολύ σοβαρό πρόβληµα. Υστερα από αυτοψίες που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκε πως τα ελαιόδεντρα έχουν υποστεί καταστροφές από την παρατεταµένη ανοµβρία, η οποία έχει επηρεάσει σχεδόν το σύνολο των ξερικών ελαιώνων και κατ’ επέκταση θα υπάρξει µείωση της παραγωγής, που αναµένεται να πλησιάσει το 40%, σύµφωνα και µε τις εκτιµήσεις των γεωπόνων και των υπόλοιπων φορέων.
Στη Μεσσηνία παρατηρήθηκε σχεδόν σε όλες τις περιοχές το φύλλωµα των δέντρων να έχει χάσει το χρώµα του και ο καρπός να έχει συρρικνωθεί. Οπως επεσήµανε µάλιστα ο κ. Αναστασόπουλος στη σχετική ενηµέρωση, «παρακολουθούµε το φαινόµενο σε συνεργασία µε τις ∆ιευθύνσεις Αγροτικής Οικονοµίας
και Κτηνιατρικής (∆ΑΟΚ) και τον Ελληνικό Οργανισµό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ), συνεχίζουµε την καταγραφή, προτιµούµε την εξατοµίκευση της εκτίµησης των ζηµιών και ξεκινάµε την κατάρτιση σχετικού φακέλου διεκδίκησης αποζηµίωσης για τους ελαιοπαραγωγούς από το κράτος ή την Ε.Ε.». Στόχος αποτελεί,
κατέληξε, «η εξεύρεση χρηµατοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση του εισοδήµατος των παραγωγών».
«Ο καρπός από τα περισσότερα ξερικά ελαιόδεντρα έχει πέσει, αφού δεν έχει βρέξει σχεδόν καθόλου τους τελευταίους µήνες, αλλά και αυτά που κρατάνε καρπό, αυτός είναι σταφιδιασµένος και έχει µείνει σχεδόν µόνο το κουκούτσι. Υπάρχει πολύ µεγάλη ξηρασία στα χωράφια και συναντάµε είδη δέντρων και θάµνων, που άλλα χρόνια δεν επηρεάζονταν, να έχουν ξεραθεί από την παρατεταµένη ανοµβρία.
Οι ελαιοπαραγωγοί είναι βέβαιο πως θα έχουν µεγάλες απώλειες στα εισοδήµατά τους, αφού στην περιοχή -σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις των παραγωγών, αλλά και των ειδικών- µπορεί η παραγωγή να φτάσει ακόµα και στο µισό. Μακάρι να µη γίνει αυτό, αλλά τα πράγµατα είναι εξαιρετικά δύσκολα για τους παραγωγούς. Σε αυτή την κατάσταση θα πρέπει να συνυπολογίσουµε και τη µεγάλη έλλειψη εργατικού δυναµικού, η οποία έχει ανεβάσει δραµατικά το µεροκάµατο και κατά συνέπεια και το κόστος συγκοµιδής», αναφέρει ο κ. Πλευριάς και καταλήγει: «Η πολιτεία θα πρέπει πλέον να ασχοληθεί εντονότερα µε το πρόβληµα της ανοµβρίας, η οποία λόγω της αλλαγής του κλίµατος είναι σχεδόν σίγουρο πως θα συνεχιστεί. Οι καλλιεργητές της ελιάς θα πρέπει να στηριχθούν µε διαφόρους τρόπους και κυρίως µε υποδοµές για πότισµα, αλλά και να αποζηµιωθούν για τις απώλειές τους, γιατί σε διαφορετική περίπτωση -και µε µαθηµατική ακρίβεια τα επόµενα χρόνια θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα δέντρα τους».
Τον κώδωνα κινδύνου κρούει µέσω της «Κυριακάτικης Απογευµατινής» και ο Μιχάλης Τζώρτζης από τη Λέσβο, ελαιοπαραγωγός και ελαιοτριβέας. «∆υστυχώς, έχουµε να δούµε κανονική βροχή από τον Απρίλιο και ο καρπός έχει αφυδατωθεί, µε αποτέλεσµα να έχουµε µειωµένη ποσότητα ελαιολάδου και πολύ κακή ποιότητα. Περιµέναµε ότι η φετινή παραγωγή στο νησί θα ήταν 17.000-18.000 τόνοι, αλλά δεν φαίνεται να πετυχαίνουµε αυτόν τον στόχο. Ενδεχοµένως να έχουµε πτώση 30%-40%, αλλά αυτό δεν είναι βέβαιο.
Ο κόσµος είναι απελπισµένος γιατί βλέπει να ξεραίνονται τα δέντρα του». «Αυτή τη στιγµή είµαστε µπροστά στην πραγµατικότητα της κλιµατικής κρίσης, κάτι το οποίο βιώνουµε κι εδώ. Στην πραγµατικότητα, σχεδιασµός για την αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου δεν υπήρξε ποτέ. Και τώρα να υπάρξει, θα χρειαστεί να εφαρµοστεί σε βάθος χρόνου. Ακόµα και να εφαρµοστεί το µέτρο των λιµνοδεξαµενών ή άλλου είδους συγκέντρωση νερού, δεν θα γίνει κάτι. Ο ελαιώνας χρειάζεται αυτή τη στιγµή πότισµα, αλλά το νησί δεν έχει αποθέµατα ό,τι κι αν κάνουµε. Είναι αδύνατοννα συγκεντρωθεί νερό από τη στιγµή που δεν βρέχει», συµπληρώνει ο κ. Τζώρτζης.
«Τώρα δεν χάνουµε τον καρπό, χάνουµε και τα δέντρα. Σε περιοχές άνω των 300 µέτρων υπάρχει ξηρασία. Αυτό που θα θέλαµε από την κυβέρνηση είναι πως αφού πρώτα τα κλιµάκια κάνουν τις σχετικές αυτοψίες, στη συνέχεια να ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση βοήθεια για τον παραγωγό. Η Λέσβος στηρίζεται στην ελιά και τα αιγοπρόβατα, δεν στηρίζεται στον τουρισµό», επισηµαίνει ακόµη.
«Το προϊόν (σ.σ. το ελαιόλαδο) συµπεριφέρεται µε χρηµατιστηριακή αξία. Εάν η Ισπανία παρουσιάσει µεγάλη παραγωγή, εάν η Τουρκία έχει µια πολύ µεγάλη
παραγωγή -και ενδεχοµένως φέτος να είναι δεύτερη σε παραγωγή- τότε δύσκολα θα υπάρξει συγκράτηση ή άνοδος των τιµών. Αυτή είναι η άποψή µου. Οσον αφορά τώρα τη Λέσβο ή γενικά την Ελλάδα, εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση µάλλον θα υπάρξει αυξητική τάση», καταλήγει ο Μιχάλης Τζώρτζης.
Εν τω µεταξύ, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Κοµισιόν, η τιµή χονδρικής του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στη χώρα µας ξεκίνησε τον Οκτώβριο κάτω από τα 7
ευρώ το λίτρο. Μιλάµε για το αντίτιµο που παίρνουν οι παραγωγοί για απευθείας πώληση στο ελαιοτριβείο και το οποίο αλλάζει καθηµερινά και στην παρούσα φάση κυµαίνεται στα 6-7 ευρώ, ανάλογα βεβαίως και µε την ποιότητα του λαδιού και τα οξέα του.
Πρόκειται για µία τιµή που είναι 10%-15% χαµηλότερη από την περσινή, αλλά και 20%-25% χαµηλότερη από την τιµή που καταγράφηκε τον Ιανουάριο του 2024. Τότε είχε κινηθεί περίπου στα 9 ευρώ το λίτρο.
* Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
Είναι ενδεικτικό ότι στην Περιφέρεια ∆υτικής Ελλάδας (Π∆Ε) πριν από λίγες µέρες -και έπειτα από διαδοχική αλληλογραφία που είχαν οι διευθύνσεις Αγροτικής Οικονοµίας της Π∆Ε µε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων- έγινε γνωστή η εκτίµηση της παραγωγής λαδιού για την περίοδο 2024-2025, όπου σύµφωνα µε ελέγχους το πρόβληµα στους ξερικούς ελαιώνες αγγίζει το 80%-85%.
Αυτό που προκύπτει από τα µέχρι στιγµής στοιχεία είναι ότι οι ζηµιές είναι τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές. Συγκεκριµένα, η απώλεια που εκτιµάται ότι θα υπάρξει φτάνει το 35%, δηλαδή µιλάµε για πάνω από 23.000 τόνους ελαιολάδου. Μάλιστα σε Αχαΐα, Αιτωλοακαρνανία και Ηλεία αναµένεται να υπάρξει µείωση 33%-36%. Η εικόνα που µεταφέρεται είναι η εξής:
Στην Π.Ε. Αχαΐας, µε περίπου 3.000.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 12.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Αναµένεται παραγωγή περίπου 8.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 33%. Στην Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, µε περίπου 6.200.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 25.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου.
Αναµένεται παραγωγή περίπου 16.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 36%. Στην Π.Ε. Ηλείας, µε περίπου 11.000.000 ελαιόδεντρα, η πλήρης δυνητική παραγωγή ήταν 30.000 τόνοι παρθένου ή έξτρα παρθένου ελαιολάδου. Αναµένεται παραγωγή περίπου 20.000 τόνων, δηλαδή µείωση τουλάχιστον κατά 33%.
Προβλήµατα µε την ξηρασία έχουµε και στην Κρήτη, όπου συναντάµε το 1/3 της εθνικής παραγωγής ελαιολάδου, αλλά και οργανωµένους ελαιώνες και συνεταιρισµούς. Παρ’ όλ’ αυτά, όπως µεταφέρουν οι αρµόδιοι φορείς, υπάρχει σοβαρό πρόβληµα αφυδάτωσης του καρπού, ενώ στη Σητεία παρατηρείται έντονο πρόβληµα ξηρασίας και στα ίδια τα δέντρα. Και στην Κρήτη τα πρώτα σηµάδια δείχνουν σηµαντική µείωση της παραγωγής.
Συρρίκνωση
Ανάλογη κατάσταση και στη Μεσσηνία. Σε µια περιοχή µε πολύ µεγάλες εκτάσεις ελαιόδεντρων και µεγάλη φήµη για το λάδι της, όπως επεσήµανε πρόσφατα
ο αρµόδιος αντιπεριφερειάρχης του νοµού, Στάθης Αναστασόπουλος, υπάρχει επίσης πολύ σοβαρό πρόβληµα. Υστερα από αυτοψίες που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκε πως τα ελαιόδεντρα έχουν υποστεί καταστροφές από την παρατεταµένη ανοµβρία, η οποία έχει επηρεάσει σχεδόν το σύνολο των ξερικών ελαιώνων και κατ’ επέκταση θα υπάρξει µείωση της παραγωγής, που αναµένεται να πλησιάσει το 40%, σύµφωνα και µε τις εκτιµήσεις των γεωπόνων και των υπόλοιπων φορέων.
Στη Μεσσηνία παρατηρήθηκε σχεδόν σε όλες τις περιοχές το φύλλωµα των δέντρων να έχει χάσει το χρώµα του και ο καρπός να έχει συρρικνωθεί. Οπως επεσήµανε µάλιστα ο κ. Αναστασόπουλος στη σχετική ενηµέρωση, «παρακολουθούµε το φαινόµενο σε συνεργασία µε τις ∆ιευθύνσεις Αγροτικής Οικονοµίας
και Κτηνιατρικής (∆ΑΟΚ) και τον Ελληνικό Οργανισµό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ), συνεχίζουµε την καταγραφή, προτιµούµε την εξατοµίκευση της εκτίµησης των ζηµιών και ξεκινάµε την κατάρτιση σχετικού φακέλου διεκδίκησης αποζηµίωσης για τους ελαιοπαραγωγούς από το κράτος ή την Ε.Ε.». Στόχος αποτελεί,
κατέληξε, «η εξεύρεση χρηµατοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση του εισοδήµατος των παραγωγών».
«Μόνο το κουκούτσι»
Την κακή κατάσταση των ελαιόδεντρων επισηµαίνουν -πέρα από τους αρµόδιους- και οι ίδιοι οι παραγωγοί. Ο ∆ιονύσιος Πλευριάς, επί χρόνια καλλιεργητής ελαιώνων στη Ζαχάρω Ηλείας (περιοχή στα σύνορα µε τη Μεσσηνία), αλλά και εργαζόµενος στο σύγχρονο ελαιοτριβείο και τυποποιητήριο «Τάγαρης», επισηµαίνει τη δραµατική εικόνα που έχει δηµιουργηθεί στους ελαιώνες εξαιτίας της ανοµβρίας.«Ο καρπός από τα περισσότερα ξερικά ελαιόδεντρα έχει πέσει, αφού δεν έχει βρέξει σχεδόν καθόλου τους τελευταίους µήνες, αλλά και αυτά που κρατάνε καρπό, αυτός είναι σταφιδιασµένος και έχει µείνει σχεδόν µόνο το κουκούτσι. Υπάρχει πολύ µεγάλη ξηρασία στα χωράφια και συναντάµε είδη δέντρων και θάµνων, που άλλα χρόνια δεν επηρεάζονταν, να έχουν ξεραθεί από την παρατεταµένη ανοµβρία.
Οι ελαιοπαραγωγοί είναι βέβαιο πως θα έχουν µεγάλες απώλειες στα εισοδήµατά τους, αφού στην περιοχή -σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις των παραγωγών, αλλά και των ειδικών- µπορεί η παραγωγή να φτάσει ακόµα και στο µισό. Μακάρι να µη γίνει αυτό, αλλά τα πράγµατα είναι εξαιρετικά δύσκολα για τους παραγωγούς. Σε αυτή την κατάσταση θα πρέπει να συνυπολογίσουµε και τη µεγάλη έλλειψη εργατικού δυναµικού, η οποία έχει ανεβάσει δραµατικά το µεροκάµατο και κατά συνέπεια και το κόστος συγκοµιδής», αναφέρει ο κ. Πλευριάς και καταλήγει: «Η πολιτεία θα πρέπει πλέον να ασχοληθεί εντονότερα µε το πρόβληµα της ανοµβρίας, η οποία λόγω της αλλαγής του κλίµατος είναι σχεδόν σίγουρο πως θα συνεχιστεί. Οι καλλιεργητές της ελιάς θα πρέπει να στηριχθούν µε διαφόρους τρόπους και κυρίως µε υποδοµές για πότισµα, αλλά και να αποζηµιωθούν για τις απώλειές τους, γιατί σε διαφορετική περίπτωση -και µε µαθηµατική ακρίβεια τα επόµενα χρόνια θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα δέντρα τους».
«Απελπισµένος ο κόσµος»
Τον κώδωνα κινδύνου κρούει µέσω της «Κυριακάτικης Απογευµατινής» και ο Μιχάλης Τζώρτζης από τη Λέσβο, ελαιοπαραγωγός και ελαιοτριβέας. «∆υστυχώς, έχουµε να δούµε κανονική βροχή από τον Απρίλιο και ο καρπός έχει αφυδατωθεί, µε αποτέλεσµα να έχουµε µειωµένη ποσότητα ελαιολάδου και πολύ κακή ποιότητα. Περιµέναµε ότι η φετινή παραγωγή στο νησί θα ήταν 17.000-18.000 τόνοι, αλλά δεν φαίνεται να πετυχαίνουµε αυτόν τον στόχο. Ενδεχοµένως να έχουµε πτώση 30%-40%, αλλά αυτό δεν είναι βέβαιο.Ο κόσµος είναι απελπισµένος γιατί βλέπει να ξεραίνονται τα δέντρα του». «Αυτή τη στιγµή είµαστε µπροστά στην πραγµατικότητα της κλιµατικής κρίσης, κάτι το οποίο βιώνουµε κι εδώ. Στην πραγµατικότητα, σχεδιασµός για την αντιµετώπιση αυτού του φαινοµένου δεν υπήρξε ποτέ. Και τώρα να υπάρξει, θα χρειαστεί να εφαρµοστεί σε βάθος χρόνου. Ακόµα και να εφαρµοστεί το µέτρο των λιµνοδεξαµενών ή άλλου είδους συγκέντρωση νερού, δεν θα γίνει κάτι. Ο ελαιώνας χρειάζεται αυτή τη στιγµή πότισµα, αλλά το νησί δεν έχει αποθέµατα ό,τι κι αν κάνουµε. Είναι αδύνατοννα συγκεντρωθεί νερό από τη στιγµή που δεν βρέχει», συµπληρώνει ο κ. Τζώρτζης.
«Τώρα δεν χάνουµε τον καρπό, χάνουµε και τα δέντρα. Σε περιοχές άνω των 300 µέτρων υπάρχει ξηρασία. Αυτό που θα θέλαµε από την κυβέρνηση είναι πως αφού πρώτα τα κλιµάκια κάνουν τις σχετικές αυτοψίες, στη συνέχεια να ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση βοήθεια για τον παραγωγό. Η Λέσβος στηρίζεται στην ελιά και τα αιγοπρόβατα, δεν στηρίζεται στον τουρισµό», επισηµαίνει ακόµη.
«Το προϊόν (σ.σ. το ελαιόλαδο) συµπεριφέρεται µε χρηµατιστηριακή αξία. Εάν η Ισπανία παρουσιάσει µεγάλη παραγωγή, εάν η Τουρκία έχει µια πολύ µεγάλη
παραγωγή -και ενδεχοµένως φέτος να είναι δεύτερη σε παραγωγή- τότε δύσκολα θα υπάρξει συγκράτηση ή άνοδος των τιµών. Αυτή είναι η άποψή µου. Οσον αφορά τώρα τη Λέσβο ή γενικά την Ελλάδα, εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση µάλλον θα υπάρξει αυξητική τάση», καταλήγει ο Μιχάλης Τζώρτζης.
Εν τω µεταξύ, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Κοµισιόν, η τιµή χονδρικής του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στη χώρα µας ξεκίνησε τον Οκτώβριο κάτω από τα 7
ευρώ το λίτρο. Μιλάµε για το αντίτιµο που παίρνουν οι παραγωγοί για απευθείας πώληση στο ελαιοτριβείο και το οποίο αλλάζει καθηµερινά και στην παρούσα φάση κυµαίνεται στα 6-7 ευρώ, ανάλογα βεβαίως και µε την ποιότητα του λαδιού και τα οξέα του.
Πρόκειται για µία τιµή που είναι 10%-15% χαµηλότερη από την περσινή, αλλά και 20%-25% χαµηλότερη από την τιµή που καταγράφηκε τον Ιανουάριο του 2024. Τότε είχε κινηθεί περίπου στα 9 ευρώ το λίτρο.
* Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
